Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej w Kroniach
kościół parafialny | |||||||||||||
Widok ogólny | |||||||||||||
Państwo | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||
Kościół | |||||||||||||
Wezwanie |
Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Litwy | |||||||||||||
54°45′22,42″N 24°14′20,65″E/54,756228 24,239069 |
Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej w Kroniach – katolicki kościół parafialny w Kroniach, pierwotnie prawosławna cerkiew monasterska.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1610 wojewoda trocki Bogdan Ogiński wzniósł w Kroniach prawosławną cerkiew Trójcy Świętej, przy której powstał następnie męski monaster[1], jedna z siedemnastu placówek filialnych monasteru Świętego Ducha w Wilnie[2].
Klasztor ten przeszedł następnie w ręce bazylianów, zaś prawosławnym został przekazany ponownie przez władze carskie po III rozbiorze Polski. Jednak już w 1810, z powodu małej liczby mnichów żyjących w Kroniach, monaster zlikwidowano, zaś jego cerkiew zmieniono w parafialną[3]. W 1834 dokonano gruntownej przebudowy budynku[4].
W 1915 większość prawosławnych mieszkańców miejscowości udała się na bieżeństwo. W czasie okupacji Litwy przed wojska niemieckie cerkiew była wykorzystywana jako magazyn. W 1919 przejęła ją katolicka społeczność Kroń, powołując się na fakt dawnej przynależności obiektu do unitów. Parafia katolicka przejęła również dom parafialny i majątek ziemski nadany prawosławnej placówce duszpasterskiej przez władze carskie[4]. Starania na rzecz ponownego przejęcia obiektu, prowadzone przez eparchię wileńską i litewską z jej zwierzchnikiem metropolitą Eleuteriuszem na czele, nie dały rezultatów. Prawosławnym nie zwrócono również jego wyposażenia. W 1925 świątynia w Kroniach była już w pełni zaadaptowana do potrzeb liturgii łacińskiej[5].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kościół wzniesiony jest na planie prostokąta z wieloboczne zamkniętym prezbiterium. Ponad nawą wznosi się kopuła na cylindrycznym bębnie. Nad przedsionkiem zbudowana jest wieża o wysokości 33 metrów. Wejście do obiektu prowadzi przez renesansowy portal. We wnętrzu przetrwały dwa nagrobki przedstawicieli rodziny Ogińskich: fundatora z 1629, z rymowanym napisem w języku polskim oraz Samuela Lwa z 1657[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ T. Kempa, Fundacje monasterów prawosławnych w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII w. [w:] red. A Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Życie monastyczne w Rzeczypospolitej, Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2001, ISBN 83-902928-8-2, ss. 80-81
- ↑ G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, s.256
- ↑ G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, ss.256–257
- ↑ a b G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, s. 257
- ↑ G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, ss. 257–258
- ↑ J. Kucharska, Ilustrowany przewodnik po zabytkach na Wileńszczyźnie i Żmudzi, Burchard Edition, Warszawa 2004, 83-87654-15-9, s.118