Przejdź do zawartości

Kościół Mar Thoma

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Mar Thoma
ilustracja
Klasyfikacja systematyczna wyznania
Chrześcijaństwo
 └ Protestantyzm
   └ Anglikanizm
Siedziba

Thiruvalla, Kerala

Zasięg geograficzny

 Indie

Strona internetowa

Kościół Mar Thoma jest orientalnym Kościołem indyjskim, który swego czasu zreformował się na wzór Kościoła anglikańskiego, co było wynikiem wpływu misjonarzy anglikańskich na indyjskich chrześcijan św. Tomasza w XVIII wieku. Jest niezależnym, autokefalicznym Kościołem w pełnej komunii ze Wspólnotą Anglikańską i Kościołami starokatolickimi zrzeszonymi w Unii Utrechckiej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Historia tego Kościoła zaczęła się w tym samym czasie, co historia Ortodoksyjnego Kościoła Malankaru. Do przybycia Portugalczyków do Indii w XV wieku, chrześcijanie św. Tomasza stanowili jeden Kościół, który był monolitem – nie powstawały w jego łonie schizmy i herezje. Dopiero wysiłki ze strony misjonarzy europejskich pragnących za wszelką cenę Kościół indyjski zlatynizować, doprowadziły do pierwszych pęknięć, a potem niesnasek, kłótni, podziałów.

Po wypowiedzeniu posłuszeństwa papieżowi w roku 1653, wbrew oczekiwaniom większości świeckich i duchowieństwa, jedność między chrześcijanami św. Tomasza nie została zachowana. Mniejszość zdecydowała się mimo wszystko pozostać wierna Rzymowi, nawet i za cenę utraty własnej tożsamości, większość – nie godząc się na dalszą zależność od Rzymu, a nie mając innego wyjścia – poddała się zwierzchności jakobickiego patriarchy Antiochii. Inaczej pozostaliby bez biskupów, bowiem rodzimi, indyjscy, powymierali, a ci konsekrowani przez katolików byli Europejczykami.

Wiek XVIII przyniósł kolejne podziały. Otóż jedna z grup indyjskich chrześcijan, zwana Puthencoor pod wpływem misjonarzy anglikańskich, weszła w ścisły kontakt z ich Kościołem. Miało to miejsce za pontyfikatu Mar Thoma VI, znanego także jako Dionysius I (17651808). Angielscy misjonarze, i finansowo, i politycznie wspierani przez swój rząd, czynnie włączyli się w życie chrześcijan indyjskich, pomagając m.in. Ittoopowi Rambanowi założyć seminarium duchowne w Kottayam w roku 1813. Takie działania przekonywały Hindusów do anglikanów.

W roku 1816 pierwsza stała misja anglikańska rozpoczęła swoją pracę w Kerali. Część chrześcijan indyjskich, która dostała się pod wpływy anglikanów zaczęła propagować reformę Kościoła w duchu protestanckim. Liderami tej grupy stało się dwóch profesorów indyjskiego Seminarium Duchownego w Kottajama, księża Palakunnat Abraham Malpan i Kaitajil Giwargez Malpan. Związki między jakobitami a anglikanami stawały się coraz ściślejsze. Wszakże na synodzie Kościoła jakobickiego, który się odbył w roku 1836, podjęto uchwałę o zerwaniu wszelkiej łączności z Kościołem anglikańskim. Tyle, że Abraham Malapan i jego zwolennicy nie chcieli poddać się uchwałom synodalnym i nie zamierzali zaprzestać rozpoczętych reform. Za brak subordynacji, zostali oni w roku 1837 ekskomunikowaniu przez Dionizosa IV.

Być może grupa reformistów uległaby z czasem samolikwidacji, albo stała się nic nie znaczącą frakcją w łonie oficjalnego Kościoła, gdyby w roku 1842 patriarcha jakobicki nie wykonsekrował na biskupa bratanka buntowniczego Abrahama Malapana, który przyjął imię Mateusza Mar Atanazego i natychmiast stał się liderem reformistów. W indyjskim Kościele jakobickim wzrósł nieład, zamieszanie, przepychanki i wzajemne niechęci. Taki stan rzeczy trwał długo, bo aż do roku 1875, kiedy to patriarcha Mar Ignacy Piotr IV ostatecznie ekskomunikował reformatorów.

Ci ostatni znaleźli się w sytuacji nie do pozazdroszczenia, bo w chwili wykluczenia ich z Kościoła, poza garstką zwolenników, utracili wszystko – świątynie, majątek i wpływy. Stan zawieszenia trwał aż do roku 1889, kiedy to, przy pomocy misjonarzy anglikańskich, i za angielskie pieniądze, utworzyli niezależny Kościół Mar Thoma. W tamtym okresie rozwijał się on dość szybko, tak że w roku 1896 liczył już pół miliona wiernych.

Ważnym wydarzeniem było utworzenie w roku 1926 własnego seminarium duchownego w Kottojam, zaś w roku 1953 dokonano nowego podziału administracyjnego Kościoła na diecezje. Ale Kościół Mar Thomanie nie zachował jedności, i w wyniku buntu przeciwko rządom metropolity Juhanona, oskarżanego przez grupę księży o przeszkadzanie w działalności ewangelizacyjnej i przesadny instytucjonalizm, odłączyli się od Kościoła Mar Thoma i utworzyli własny – Ewangelicki Kościół Świętego Tomasza.

Struktura

[edytuj | edytuj kod]

Kościół Mar Toma, przyjął dogmatykę Kościoła anglikańskiego, zachował jednak zarówno liturgię, jak i rytuały, tradycje i święta Kościoła wschodniego. Zachował też nienaruszoną sukcesję apostolską. Kościół Mar Toma, który powstał w Kerali w Indiach, dziś jest obecny na całym świecie, wszędzie tam, gdzie wyemigrowali jego wierni, a więc – w Ameryce Północnej, Europie Zachodniej, czy Australii.

Liczy on niespełna milion członków, około 700 duchownych i ponad tysiąc parafii podzielonych na jedenaście diecezji. Kościół jest administrowany w sposób demokratyczny. Kieruje nim zgromadzenie reprezentantów nosząca nazwę Prathinidhi Mandalam, Rada Kościoła i Synod Biskupów. Ci ostatni nie są ściśle powiązani z diecezjami, jak ma to miejsce w innych Kościołach chrześcijańskich, tak tradycji wschodniej, jak i zachodniej, ale zmieniają je, przechodząc co jakiś czas z diecezji do diecezji.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]