Kiriłł Razumowski

Kiriłł Razumowski (Rozumowski)
	; Hetman Kiriłł Rozumowski, portret Louisa Toke (Tokke)
	; Herb hrabiów Razumowskich
Data i miejsce urodzenia	18 marca?/29 marca 1728 ; Lemiesze, pułk czernihowski, Hetmanat, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	9 stycznia?/21 stycznia 1803 ; Baturyn, gubernia czernihowska, Imperium Rosyjskie
Ojciec	Grigorij Jakowlewicz Rozum
Żona	Jekatierina Iwanowna Naryszkina
Dzieci	Natalia Zagriażska, Aleksiej, Jelizwieta Apraksina, Piotr, Andriej, Daria Razumowska, Anna Wasilczikowa, Praskowja Gudowiczowa, Lew, Grigorij, Iwan
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kiriłł Grigorjewicz Razumowski, lub Rozumowski, prawdziwe nazwisko Rozum (ur. 18 marca^?/29 marca 1728 we wsi Lemiesze(inne języki) k. Kozielca, zm. 9 stycznia^?/21 stycznia 1803 w Baturynie) – ostatni kozacki hetman lewobrzeżnej Ukrainy, feldmarszałek rosyjski, wolnomularz^[1].

Życiorys

Studiował na Albertynie w Królewcu. W 1746 roku został wybrany prezydentem Rosyjskiej Akademii Nauk w wieku 18 lat dzięki wpływom brata Aleksieja Razumowskiego. Urząd ten pełnił przez ponad pięćdziesiąt lat, do 1798 roku (faktycznie od 1766 Akademią kierowali dyrektorzy).

W 1744 roku otrzymał tytuł hrabiego, w 1750 roku został wybrany na hetmana kozackiego, który to urząd sprawował do listopada 1764 roku. Na swoją siedzibę wybrał Głuchów, następnie Baturyn, gdzie stworzył piękną rezydencję, której ruiny można podziwiać do dziś. Planował tam także otworzyć ukraiński uniwersytet. Fundator soboru Narodzenia Matki Bożej w Kozielcu^[2]. W lipcu 1762 był jednym ze spiskowców, którzy przeprowadzili zamach stanu Katarzyny Wielkiej. Później mianowała ona Razumowskiego feldmarszałkiem, pomimo iż nigdy nie widział on bitwy. Wkrótce rozczarowała się Razumowskim, była przeciwna jego idei o dziedziczności urzędu hetmana Ukrainy zmuszając go do rezygnacji z urzędu hetmana.

Kiriłł Razumowski ożenił się 27 października 1746 roku z freiliną dworu Jekatieriną Iwanowną Naryszkiną ze znanego bojarskiego rodu Naryszkinów, której ojciec był kuzynem cara Piotra Wielkiego (po matce cara Natalii)^[3]. Miał z nią pięć córek oraz sześciu synów, z których Aleksiej Kiriłłowicz Razumowski (1748-1822) był ministrem edukacji w latach 1810–1816, a książę Andriej Razumowski (1752-1836) był dyplomatą, ambasadorem rosyjskim w Wiedniu, znanym miłośnikiem muzyki i mecenasem Ludwiga van Beethovena. Żyjący przedstawiciele rodu pochodzą od syna Grigorija (Gregora) Razumowskiego (1759-1837), który po krytyce rządów carskich wyemigrował na Zachód, gdzie został znanym członkiem kilku towarzystw naukowych.

Był odznaczony Orderem Orła Białego^[4]. Był członkiem loży wolnomularskiej Trzech Braci w 1744 r.^[5]

Przypisy

↑ Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, 1982, s. 82.
↑ Богородиці Рiздва Собор.
↑ Genealogia Naryszkinów.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 178.
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 291.

Bibliografia

Енциклопедія українознавства

[1] Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, 1982, s. 82.

[2] Богородиці Рiздва Собор.

[3] Genealogia Naryszkinów.

[4] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 178.

[5] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 291.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Hetmani kozaków zaporoskich Rzeczpospolita Obojga Narodów	Semen Skałozub (1599) Samuel Koszka (1574-1575, 1600-1602) Iwan Kuszkowicz (1602-1603) Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny Jakub Nerodowicz Borodawka Oliwier Holub (1622-1623) Michał Doroszenko (1623-1625, 1625-1628) Marek Żmajło (1625) Iwan Sulima (1628-1629, 1630-1635) Hryćko Czarny (1624, 1628, 1629-1630) Lew Iwanowicz (1629) Taras Fedorowicz (1630) Timofiej Orendarenko (1630-1631, 1632-1633) Semen Perewiaska (1632) Iwan Petrażycki-Kulaha (1631-1632) Andrij Didenko (1632-1633) Dorofij Doroszenko (1633) Wasyl Tomilenko (1636-1637) Sawa Konowicz (1637) Paweł Pawluk (1636-1637) Jakub Ostrzanin (1638) Dymitr Hunia (1638) Kacper Piwtora-Korzucha (1639-1642) Maksym Hulak (1642-1646)
Hetmani Ukrainy	Bohdan Chmielnicki (1648-1657) Iwan Wyhowski (1657-1659) Iwan Bezpały (1658-1659, nakaźny) Jerzy Chmielnicki (1657, 1659-1660)
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej Rzeczpospolita Polska Obojga Narodów	Jerzy Chmielnicki (1660-1663) Paweł Tetera (1663-1665) Stepan Opara (1665) Piotr Doroszenko (1665-1676) Grzegorz Doroszenko (1668, nakaźny) Michał Chanenko (1669-1674) Andrzej Doroszenko (1672, 1674, nakaźny) Ostap Hohol (1675-1679, nakaźny) Stefan Kunicki (1683-1684) Andrzej Mohyła (1684-1689) Grzegorz Gryszko (1689-1692) Samuel Samuś (1692-1704)
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej Pod zwierzchnictwem Imperium Osmańskiego	Piotr Doroszenko (1669-1676) Jerzy Chmielnicki (1678-1681) Jerzy Duca (1681-1684) Teodor Sulimenko (1684-1685) Jakub Samczenko (1685) Stefan Łożyński (1685-1695) Iwan Bogaty (1696-1698) Piotr Iwanenko (1698-1702, 1702-1704) Samuel Samuś (1702-1704) Filip Orlik (1710-1742)
Hetmani Ukrainy lewobrzeżnej Imperium Rosyjskie	Jakym Somko (1660-1663, nakaźny) Iwan Brzuchowiecki (1663-1668) Danyło Jermolenko (1665, nakaźny) Piotr Doroszenko (1668-1669) Damian Mnohohriszny (1669-1672) Iwan Samojłowicz (1672-1687) Iwan Mazepa (1687-1709) Wasyl Dunin-Borkowski (1702, nakaźny) Iwan Skoropadski (1708-1722) Pawło Połubotok (1722-1724, nakaźny) Danyło Apostoł (1727-1734) Kiriłł Razumowski (1750-1764)