José Sarney

José Sarney
Data i miejsce urodzenia	24 kwietnia 1930 ; Pinheiro (Maranhão)
	31. prezydent Brazylii
Okres	od 21 kwietnia 1985; do 15 marca 1990; (p.o. od 15 marca)
Przynależność polityczna	Brazylijski Ruch Demokratyczny
Wiceprezydent	wakat
Poprzednik	Tancredo Neves
Następca	Fernando Collor de Mello
	22. wiceprezydent Brazylii
Okres	od 15 marca 1985; do 21 kwietnia 1985
Poprzednik	Aureliano Chaves
Następca	Itamar Franco
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2014-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

José Ribamar Ferreira Sarney de Araujo Costa (ur. 24 kwietnia 1930 w Pinheiro w stanie Maranhão) – brazylijski polityk, prawnik, malarz, poeta, prezydent kraju w latach 1985–1990.

Życiorys

Z wykształcenia prawnik, adwokat; autor książek beletrystycznych, jest członkiem Brazylijskiej Akademii Literatury (od 1980). W latach 1956–1966 deputowany do Kongresu Narodowego, 1965–1970 pełnił funkcję gubernatora rodzinnego stanu Maranhão. Zasiadł następnie (1970) w Senacie. W latach 1980–1984 kierował rządzącą Partią Demokratyczno-Społeczną (PDS). Opuścił PDS w lipcu 1984 i utworzył nowe ugrupowanie – Partię Frontu Liberalnego (PFL). 15 stycznia 1985 został wybrany na wiceprezydenta Brazylii; w związku z ciężką chorobą prezydenta elekta Tancredo Nevesa objął w jego imieniu władzę 15 marca 1985. Po śmierci Nevesa w kwietniu tego roku został zaprzysiężony jako pełnoprawny prezydent (do końca czteroletniej kadencji Nevesa). Był pierwszym cywilnym szefem państwa od 21 lat.

Za jego kadencji wprowadzono początkowo poprawkę do konstytucji, ustanawiającą bezpośrednie wybory prezydenckie (wcześniej było to zadaniem kolegium elektorskiego), a w 1988 nową konstytucję. Złą sytuację gospodarczą prezydent (będący jednocześnie szefem rządu) próbował zwalczyć planem stabilizacyjnym (Plano Cruzado), ale bez powodzenia. W czerwcu 1988 Kongres wydłużył kadencję Sarneya o dodatkowy rok; jego następcą został wybrany w grudniu 1989 Fernando Collor de Mello, zaprzysiężony w marcu 1990.

Po odejściu z funkcji prezydenta ponownie zasiadł w Senacie, w latach 2003–2005 był przewodniczącym tej izby. Jego syn José Sarney Filho został ministrem środowiska w administracji prezydenta Lula da Silva.

Odznaczenia

Brazylijskie

Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (1985) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Sił Zbrojnych (1985) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Marynarskiej (1985) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (1985) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Lotniczej (1985) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Rio Branco (1985) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Sądownictwa Wojskowego (1985) – ex officio
Krzyż Złoty Medalu Zasługi Mauá (1985) – ex officio
Wielki Łańcuch Medalu Konspiracji Minas Gerais^[1]
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Pracy (1985) – ex officio
Wielki Łańcuch Orderu Zasługi Sądownictwa Pracy (1985) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Komunikacyjnej (1985) – ex officio
Wielki Łańcuch Orderu Kongresu Narodowego (1986)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi Edukacyjnej^[1]
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Kulturalnej (2012)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Brasílii^[1]

Zagraniczne^[1]

Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja)
Łańcuch Orderu Boyacá (Kolumbia)
Łańcuch Orderu Orła Azteckiego (Meksyk)
Łańcuch Orderu Zasługi Republiki (Włochy)
Krzyż Wielki Orderu Słońca (Peru)
Krzyż Wielki Orderu Kondora Andów (Boliwia)
Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (1997, Portugalia)^[2]
Łańcuch Orderu św. Jakuba od Miecza (1986, Portugalia)^[2]
Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (2000, Portugalia)^[2]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lista de Condecorações de José Sarney. josesarney.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-07)].. josesarney.org (port.) [dostęp 2014-02-28]
↑ ^a ^b ^c Estrangeiros com Ordens Portuguesas. www.ordens.presidencia.pt

[condec-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lista de Condecorações de José Sarney. josesarney.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-07)].. josesarney.org (port.) [dostęp 2014-02-28]

[port-2] Estrangeiros com Ordens Portuguesas. www.ordens.presidencia.pt

[j-3] ął urzędu

[b-4] zmarł przed objęciem urzędu

[1]

[2]

[A]

[B]

I (Stara) Republika (1889–1930)	Manoel Deodoro da Fonseca (1889–1891) Floriano Peixoto (1891–1894) Prudente Jose de Morais Barros (1894–1898) Manuel Ferraz de Campos Sales (1898–1902) Francisco de Paula Rodriques Alves (1902–1906) Afonso Pena (1906–1909) Nilo Peçanha (1909–1910) Hermes Rodriques da Fonseca (1910–1914) Wenceslao Braz Pereira Gomes (1914–1918) Rodrigues Alves (–^[A]) Epitácio Lindolfo da Silva Pessoa (1918–1922) Artur da Silva Bernardes (1922–1926) Washington Luiz Pereira de Souza (1926–1930) Júlio Prestes (–^[A])
Era Vargasa (1930–1946)	Getulio Vargas (1930–1945) José Linhares (1945–1946)
II Republika – Republika 1946 (1946–1964)	Eurico Gaspar Dutra (1946–1951) Getulio Vargas (1951–1954) João Café Filho (1954–1955) Carlos Coimbra da Luz (1955) Nereu Ramos (1955–1956) Juscelino Kubitschek de Oliveira (1956–1961) Jânio da Silva Quadros (1961) Pascoal Ranieri Mazzilli (1961) Joao Belchior Marques Goulart (1961–1964)
Dyktatura wojskowa (1964–1985)	Pascoal Ranieri Mazzilli (1964) Humberto de Alencar Castelo Branco (1964–1967) Artur da Costa e Silva (1967–1969) Emílio Garrastazu Médici (1969–1974) Ernesto Geisel (1974–1979) João Baptista Fiqueiredo (1979–1985)
III (Nowa) Republika (od 1985)	Tancredo Neves (–^[B]) José Sarney (1985–1990) Fernando Collor de Mello (1990–1992) Itamar Franco (1992–1995) Fernando Henrique Cardoso (1995–2003) Luiz Inácio Lula da Silva (2003–2011) Dilma Rousseff (2011–2016) Michel Temer (2016–2019) Jair Bolsonaro (2019–2023) Luiz Inácio Lula da Silva (od 2023)