Przejdź do zawartości

Jean Paul

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jean Paul
Ilustracja
Imię i nazwisko

Johann Paul Friedrich Richter

Data i miejsce urodzenia

21 marca 1763
Wunsiedel

Data i miejsce śmierci

14 listopada 1825
Bayreuth

podpis
Pomnik Jean Paula w Bayreuth

Jean Paul, właśc. Johann Paul Friedrich Richter (ur. 21 marca 1763 w Wunsiedel, zm. 14 listopada 1825 w Bayreuth) – niemiecki pisarz, jeden z głównych prekursorów romantyzmu w literaturze niemieckiej XVIII wieku[1]. Zasłynął jako autor często cytowanych (m.in. w IV części Dziadów Adama Mickiewicza) opowieści niesamowitych o rzekomo autentycznych poszukiwaniach duchów i zjawisk paranormalnych oraz uroczystych i żałobnych fraz[2]; wcześniej autor wierszy satyryczno-ironicznych, utrzymanych w estetyce klasycystycznej. Twórca określenia „Weltschmerz”. Zmiana jego nazwiska jest ukłonem w kierunku Jean-Jacques’a Rousseau, uważanego wówczas za mentora sentymentalizmu oraz Sturm und Drang.

Większość jego spuścizny literackiej nie została przetłumaczona na język polski, prócz krótkich fragmentów i części pierwszej (z trzech) powieści Hesperus (tłum. Teodor Jeske-Choiński pod pseudonimem M. Bogdanowicz, 1880).

Dzieła

[edytuj | edytuj kod]
  • Grönländische Prozesse, 1783 f. – pod pseudonimem J.P.F. Hasus
  • Auswahl aus des Teufels Papieren, 1789 – pod pseudonimem J.P.F. Hasus
  • Die unsichtbare Loge. Eine Biographie., 1793
  • Leben des vergnügten Schulmeisterlein Maria Wuz in Auenthal. Eine Art Idylle., 1973
  • Hesperus oder 45 Hundposttage. Eine Biographie., 1795
  • Leben des Quintus Fixlein, aus funfzehn Zettelkästen gezogen; nebst einem Mustheil und einigen Jus de tablette., 1796
  • Blumen-, Frucht- und Dornenstücke oder Ehestand, Tod und Hochzeit des Armenadvokaten F. St. Siebenkäs im Reichsmarktflecken Kuhschnappel., 1796–97
  • Konjekturalbiographie., 1798
  • Titan, 1800–03
  • Vorschule der Ästhetik, nebst einigen Vorlesungen in Leipzig über die Parteien der Zeit., 1804
  • Flegeljahre. Eine Biographie., 1804–05
  • Levana oder Erziehlehre, 1807
  • Des Feldpredigers Schmelzle Reise nach Flätz mit fortgehenden Noten; nebst der Beichte des Teufels bey einem Staatsmanne., 1809
  • Dr. Katzenbergers Badereise, nebst einer Auswahl verbesserter Werkchen., 1809
  • Leben Fibels, des Verfassers der Bienrodischen Fibel, 1812
  • Der Komet, oder Nikolaus Marggraf. Eine komische Geschichte., 1820–22

Opracowania

[edytuj | edytuj kod]
  • Rolf Vollmann: Das Tolle neben dem Schönen – Jean Paul. Ein biographischer Essay.
  • Peter Sprengel: Innerlichkeit. Jean Paul oder Das Leiden an der Gesellschaft. München u. Wien 1977
  • Kurt Wölfel: Jean-Paul-Studien. Frankfurt/Main: Suhrkamp 1989.
  • Julia Cloot: Geheime Texte. Jean Paul und die Musik. de Gruyter 2001
  • Ludwig Börne: Denkrede auf Jean Paul. In: Sämtliche Schriften, Band I. Düsseldorf 1964
  • Alexandra Giourtsi: Pädagogische Anthropologie bei Jean Paul. Düsseldorf 1966.
  • Brigitte Langer: Jean Pauls Weg zur Metapher. Sein ‘Buch’ Leben des Quintus Fixlein, Frankfurt/Main: Peter Lang 2003.
  • Dirk Otto: Der Witz-Begriff Jean Pauls. Überlegungen zur Zeichentheorie Richters. Herbert Utz Verlag, München 1999

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. NIEMIECKA LITERATURA – Encyklopedia w Interia.pl – Literatura obca [online], encyklopedia.interia.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  2. M. Jastrun, Mickiewicz, Kraków 1952, s. 91.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]