Przejdź do zawartości

Jarnik solankowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jarnik solankowy
Ilustracja
Samolus valerandi
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

pierwiosnkowate

Rodzaj

jarnik

Gatunek

jarnik solankowy

Nazwa systematyczna
Samolus valerandi L.
Sp. pl. 1:171. 1753
Synonimy
  • Samolus floribundus Kunth
  • Samolus parviflorus Raf.
  • Samolus valerandi subsp. parviflorus (Raf.) Hultén
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Jarnik solankowy (Samolus valerandi L.) – gatunek rośliny z rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae Vent). Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej[4]. W Polsce jest rzadki, w województwie zachodniopomorskim i wielkopolskim zagrożony.

Rozmieszczenie

[edytuj | edytuj kod]

Na świecie zasięg obejmuje:

  • Amerykę Północną i Południową,
  • północny i południowy wschód Afryki,
  • południe Australii,
  • Europę (południową, zachodnią i centralną, na północy - do południowej Finlandii).

W Polsce, do 2001, opublikowano następujące stanowiska:

Ponadto, w 2007, Wanda Bacieczko, zlokalizowała roślinę także w Kotlinie Pyrzyckiej w:

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Morfologia
Łodyga
Do 50 cm wysokości.
Liście
Mięsiste, odwrotnie jajowate lub podługowate, tępe. Liście dolne ogonkowe, górne - siedzące.
Kwiaty
Białe, na długich szypułkach, zebrane w grona w kątach liści. Słupek na wpół dolny[5].
Owoc
Torebka pękająca 5 klapami.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, halofit. W Polsce rozwija się najczęściej na łąkach nadmorskich ze słonymi wysiękami. Czasem spotykany w głębi lądu, na bagnistych terenach nadrzecznych. Preferuje gleby piaszczyste lub gliniaste o dużym stężeniu chlorku sodu. Kwitnie od lipca do września. Liczba chromosomów 2n = 24, 26[6].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[7] w grupie gatunków wymierających (kategoria zagrożenia E). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony)[8]. Objęta ochroną ścisłą.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
  3. Samolus valerandi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-15].
  5. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
  6. Samolus valerandi na Flora of China [dostęp 2013-12-12].
  7. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  8. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wanda Bacieczko, Nowe dla Pomorza Szczecińskiego stanowiska Samolus Valerandi L. (Primulaceae) w Kotlinie Pyrzyckiej, w: Acta Scientiarum Polonorum - Biologia, 6(1-2)/2007, wyd. Akademii Podlaskiej w Siedlcach, ss.3-8, ISSN 1644-0641