Herb Kujaw

Herb Kujaw
Typ herbu	książęcy, ziemski, wojewódzki
Wprowadzony	XIV wiek
	Multimedia w Wikimedia Commons

Herb Kujaw – herb ziemski, symbol ziemi kujawskiej, księstwa kujawskiego (gniewkowskiego, inowrocławskiego, brzeskokujawskiego i bydgosko-wyszogrodzkiego), jak i późniejszych województw kujawskich – inowrocławskiego i brzeskokujawskiego – wchodzących w skład Korony Królestwa Polskiego.

Blazonowanie

Cuyaviensis terra, in qua pars una medietatem aquile rubee coronate in campo glauco et pro altera medietate medietatem leonis nigri coronati eciam in campo glauco pro insigni portat.

Jan Długosz, który zawarł opis herbu ziemi kujawskiej w XV-wiecznej kronice w tych słowach^[1]:

„W tarczy czerwony połuorzeł i czarny połulew, razem ukoronowane”^[1].

Województwo kujawskie brzeskie używa za herb orła czarnego połowicę, a lwa czarnego, grzbiety do siebie, o jednej koronie na żółtem polu.

Bartosz Paprocki, Herby rycerstwa polskiego^[2]

Woiewodztwo Brzeskie, używa puł Orłá białłego á puł Lwá cżarnego w Koronie, grzbiety do śiebie obróconemi, ná złotym polu.
Woiewodztwo Inowrocłáwskie tákże, ábowiem oboie te Woiewodztwá Kuiáwska źiemia zwano, ktora potym ná dwoie Woiewodz. rozdźielono.

Marcin Bielski, Kronika polska Marcina Bielskiego nowo wydana^[3]

Herb obu województw kujawskich był jeden, to jest pół orła białego i pół lwa czarnego, grzbietami do siebie obróconych i jedną uwieńczonych koroną na polu złotem.

Zygmunt Gloger, Geografia historyczna ziem dawnej Polski^[4]

Historia

Hybryda kujawska, w postaci połuorła połączonego z połulwem i zwieńczonych wspólną koroną, pochodzi w II połowy XIII wieku z pieczęci książąt kujawskich z rodu Piastów^[5].

Najstarszy znany jego wizerunek widnieje na pieczęci księcia kujawskiego Ziemomysła z 1268 roku, władcy księstwa inowrocławskiego. Hybryda kujawska występuje również na pieczęci księcia sieradzkiego Leszka Czarnego, księcia łęczyckiego Kazimierza i księcia kujawskiego Władysława Łokietka^[6].

W pierwszych przedstawieniach hybrydy kujawskiej często układ obu części godła był odwrotny, zdarzało się też pomijanie korony^[7]. Początkowo był znakiem osobistym książąt piastowskich, który z czasem stał się dziedzicznym znakiem ich linii^[6].

W połowie XIV wieku, za panowania Kazimierza Wielkiego, hybryda stała się herbem terytorialnym dzielnicy kujawskiej^[7]. W późniejszym czasie herb stał się symbolem dwóch kujawskich województw: brzeskokujawskiego i inowrocławskiego^[5].