Przejdź do zawartości

Halina Ryffert

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Halina Ryffert
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 luty 1916
Bugulma, Rosja

Data i miejsce śmierci

7 sierpień 1996
Poznań, Polska

Zawód, zajęcie

matematyczka

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” Krzyż Oświęcimski

Halina Ryffert (ur. 4 lutego 1916, zm. 7 sierpnia 1996) – profesorka akustyki na Uniwersytecie Poznańskim. W czasie II wojny światowej jako szyfrantka, mając pseudonim "Basia" stworzyła jednoosobową komórkę szyfrów Głównej Delegatury Rządu[1][2][3][4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Halina Ryffert urodziła się 4 lutego 1916 roku w polskiej rodzinie w rosyjskiej miejscowości Bugumla (obecnie położonej w Tatarstanie, 333 km od Kazania), jako córka Władysława i Stanisławy z domu Dux. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rodzina Ryffertów przeprowadziła się do Poznania. Ojciec pracował w administracji państwowej, matka zajmowała się gospodarstwem domowym i wychowywaniem dwójki dzieci - syna i córki. Po ukończeniu w 1933 roku gimnazjum im. Dąbrówki w Poznaniu, Ryffert postanowiła rozpocząć studia na Wydziale Przyrodniczo-Matematycznym Uniwersytetu Poznańskiego. W 1939 roku uzyskała dyplom magistra filozofii w zakresie matematyki[5][4].

Po studiach, w pierwszych latach wojny Ryffert pracowała w studio fotograficznym, które się mieściło przy al. Marcinkowskiego w Poznaniu[6].

Działalność naukowa przed II wojną światową

[edytuj | edytuj kod]

Halina Ryffert prowadziła badania w zakresie akustyki, które przeczyniły się do rozwoju danej dziedziny jak w Polsce tak i na świecie[5].

Główną dziedziną zainteresowań badawczych profesor Ryffert były początkowo wybrane problemy z dziedziny akustyki fizycznej, m.in. zagadnienia propagacji fal o skończonej amplitudzie w ograniczeniu ekspotencjalnym, a następnie problemy akustycznej analizy widmowej, jako metody badania struktury sygnałów dźwiękowych

prof. Edward Hojan, Życie Uniwersyteckie w plenerze, UAM Poznań 1997

W latach 30. (1936 rok) po odbyciu półrocznego stażu w Politechnice w Stuttgardzie Ryffert prowadziła badania na Uniwersytecie Poznańskim głównie w zakresie wrażeń słuchowych, tzn. psychoakustyki[2]. Prowadziła również badania nad akustyką środowiska (czyli źródłami hałasu, które powstają poza budynkami, takie jak pojazdy drogowe, szynowe, samoloty, turbiny wiatrowe, itd.). Prowadziła pomiary hałasu największych miast w Polsce[2].

W 1939 roku uzyskała magisterium z matematyki[2].

Działalność konspiracyjna

[edytuj | edytuj kod]

W roku 1940 Ryffert przystąpiła do pracy w konspiracji - działała w organizacji pod tytułem "Ojczyzna" w sekcji "Trójka", kierowanej przez Tadeusza Strojnego. Wówczas zostało polecone jej stworzenie jednoosobowej komórki szyfrów. Jako szyfrantka pracowała pod pseudonimem Basia. Powierzono jej zadanie szyfrowania meldunków Głównej Delegatury Rządu RP dla ziem polskich wcielonych do Rzeszy. W swoich wspomnieniach Ryffert pisze: "zaszyfrowanie tekstu wielkości np. pół strony rękopisu wymagało 4-5 godzin pracy, bez możliwości jej przerwania"[4].

W nocy z 23 na 24 kwietnia 1942 roku została aresztowana przez Gestapo, po czym spędziła 5 miesięcy w więzieniu w Forcie VII w tym 3 tygodnie w "Domu Żółnierza", wówczas areszcie śłedczym Gestapo, gdzie była torturowana. Później przewieziono ją do niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück, który funkcjonował do końca wojny i gdzie właśnie do samego końca wojny przetrzymywano Halinę Ryffert. Po wyzwoleniu z obozu w 1945 roku przybyła pieszo do Poznania z grupą innych więźniarek[6][3].

Działalność naukowa po wojnie

[edytuj | edytuj kod]

1 listopada 1945 roku Ryffert została wolontariuszką w Katedrze Matematyki, a od 1 stycznia 1946 roku została asystentką, a następnie adiunktką. W 1951 roku przeszła do Katedry Fizyki Teoretycznej, a następnie do Zakładu Akustyki i Teorii Drgań, kierowanego przez prof. Marka Kwieka. W roku 1958 ukończyła rozprawę pod tytułem: "Uzyskiwanie widma chwilowego na podstawie uogólnionej analizy drgań" i otrzymała stopień naukowy kandydata nauk. Po śmierci prof. Marka Kwieka w 1962 roku Halina Ryffert została kierowniczką Katedry Akustyki, stanowisko to pełniła przez 20 lat. W tym samym czasie, od roku 1963 pełniła funkcję prodziekana, a następnie dziekana Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii. W roku 1968 została nominowana na profesora nadzwyczajnego. Halina Ryffert pracowała również w Komitecie Akustyki PAN w Sekcji Akustyki Psychofizjologicznej i w Polskim Towarzystwie Akustycznym[5][4].

Oddział Poznański Polskiego Towarzystwa Fizycznego - Ryffert w latach 1950-52 wchodziła w skład zarządu[7].

Halina Ryffert brała aktywny udział w kongresach i konferencjach w zakresie akustyki. Zajmowała się zagadnieniem związanym z destrukcyjnym działaniem hałasu na organizm człowieka[5][8].

Ryffert dostała medal im. M. Kwieka - nagrodę stworzoną w 1982 roku, w 20. rocznicę śmierci prof. Kwieka[9].

Zmarła w Poznaniu 7 sierpnia 1996 roku, w wieku 80 lat, została pochowana na Cmentarzu na Junikowie[10][11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Maciej Sierpień, Szyfrodziewczyny na Impact’24. Poznajcie najwybitniejsze polskie szyfrantki [online], www.money.pl, 30 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-15] (pol.).
  2. ↑ a b c d historia – Katedra Akustyki UAM [online] [dostęp 2024-05-15] (pol.).
  3. ↑ a b Edward Hojan, In memory of Professor Halina Ryffert, „Archives of Acoustics”, 21 (4), 1 stycznia 2014, s. 359–360, ISSN 2300-262X [dostęp 2024-05-15] (ang.).
  4. ↑ a b c d Halina - Centrum Szyfrów Enigma [online], csenigma.pl [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  5. ↑ a b c d Prof. Wojciech Nawrocik, Wspomnienie o prof. Halinie Ryffert (1916-1996), [w:] Życie Uniwersyteckie w plenerze, nr. 7-9 (51-53), [w:] www.uniwersyteckie.pl, Poznań: UAM Poznań, wrzesień 1997 (pol.).
  6. ↑ a b Instytut Pamięci Narodowej, Kobiety polskiej konspiracji 1939-1945: Sonia Górzna pseudonim „Sonia” [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2024-05-15] (pol.).
  7. ↑ Oddział Poznański Polskiego Towarzystwa Fizycznego we wrześniu 2024 r. będzie obchodził 100-lecie! | Polskie Towarzystwo Fizyczne [online], www.ptf.net.pl [dostęp 2024-06-15].
  8. ↑ From the History of the Noise Control Conference, CEON Biblioteka Nauki, 2010 (pol.).
  9. ↑ Medal im. M. Kwieka – Polskie Towarzystwo Akustyczne [online] [dostęp 2024-06-15] (pol.).
  10. ↑ Halina Ryffert (1916-1996) - Find a Grave... [online], www.findagrave.com [dostęp 2024-07-12] (ang.).
  11. ↑ Wyszukiwarka cmentarna | Poznańskie cmentarze | Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2024-07-12] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Agnieszka Łuczak, Aleksandra Piotrowicz, Ze strachem pod rękę i śmiercią u boku. Wielkopolanki w konspiracji 1939-1945, Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kulltury w Poznaniu, ISBN 83-87816-95-7 (pol.).
  • Halina Ryffert, Siła przeżyć, które odżyły, [w:] W. Jamrozik, M. Olszewski, Pamiętniki ocalonych. Wspomnienia więźniów hitle-rowskich miejsc kaźni w Wielkopolsce, Poznań 1983, s. 414-434.
  • Praca zbiorowa pod redakcją Mariana Woźniaka, Encyklopedia Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945, Instytut Zachodni w Poznaniu 1998. ISBN 83-85003-97-5
  • Śliwiński A., Engel Z.W., Zawieska W.M. [Eds.] (2010), Akustyka Polska – wczoraj i dzisiaj, Committee on Acoustics Polish Academy of Sciences

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Halina_Ryffert&oldid=74529704”