Przejdź do zawartości

Grzybieńczyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Grzybieńczyk
Ilustracja
Grzybieńczyk wodny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

bobrkowate

Rodzaj

grzybieńczyk

Nazwa systematyczna
Nymphoides Seg.
Pl. Veron. 3: 121. Jul-Aug 1754[3]
Typ nomenklatoryczny

Menyanthes nymphoides L.[4]

Synonimy
  • Schweyckerta C.C.Gmel.
  • Limnanthemum S.G.Gmel.
  • Limnanthes Stokes
  • Trachysperma Raf.
  • Villarsia J.F.Gmel.
  • Waldschmidia F.H.Wigg.
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Nymphoides indica

Grzybieńczyk (Nymphoides Seg.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae). Obejmuje 55 gatunków[3]. Rośliny te spotykane są na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Największe zróżnicowanie jest w Australii, gdzie rośnie co najmniej 19 gatunków[5]. W Polsce (i Europie[5]) występuje tylko jeden gatunek – grzybieńczyk wodny N. peltata[6]. Są to byliny, rzadziej rośliny jednoroczne rosnące w wodach[7]. Nasiona przenoszone są przez mrówki (u gatunków australijskich) lub dzięki przestworom powietrznym unoszą się na wodzie i przez nią są przemieszczane[5].

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, spichrzowe bulwy innych są spożywane, a nasiona wykorzystywane w medycynie[5]. Z kolei rośliny rosnące w uprawach ryżu uznawane są za chwasty, a rosnące w kanałach nawadniających utrudniają ich użytkowanie[8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny zielne, nagie[8], z krótkim kłączem i długimi rozłogami, rzadziej bez kłączy, o łodygach długich, unoszących się w wodzie, pojedynczych lub rozgałęziających się, czasem korzeniących się w węzłach[7]. Niekiedy korzenie przybyszowe są bulwiasto zgrubiałe[9].
Liście
Skrętoległe, rzadko naprzeciwległe ogonkowe, bez przylistków. Blaszka liści pływająca, pojedyncza, dłoniasto żyłkowana[7], szerokojajowata do zaokrąglonej, całobrzega lub karbowana. Z wierzchu jest zielona, od spodu często ciemniejsza[9].
Kwiaty
Promieniste i obupłciowe lub jednopłciowe, wyrastają w skupieniach na długich szypułkach z węzłów łodygi[9]. Działek kielicha jest 5, rzadziej są 4, są wąskotrójkątne i zrośnięte tylko u nasady. Płatków korony także jest 5, rzadziej 4, u różnych gatunków są zrośnięte na różnej długości[7]. Mają barwę białą lub żółtą[9]. W gardzieli zawsze znajduje się 5 wiązek frędzlowatych wyrostków[7][9], często łatki korony są też oskrzydlone wzdłuż brzegów[9]. Pręcików jest 5 (rzadko 4), schowanych wewnątrz rurki korony (mają bardzo krótkie nitki[9]). U nasady zalążni znajduje się 5 miodników. Szyjka słupka jest wąska[7].
Owoce
Kilkunasienne, niepękające torebki[7]. Owoce zwykle są zanurzone[9]. Nasiona są ścieśnione lub kulistawe, o łupinie gładkiej lub urzeźbionej[7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Jeden z pięciu rodzajów z rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae) z rzędu astrowców (Asterales)[2][10].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b c Nymphoides Ség.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].
  4. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-10].
  5. ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 637, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 121, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ a b c d e f g h Nymphoides Seguier. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-11-22].
  8. ↑ a b G. Kadereit, Menyanthaceae, [w:] J.W. Kadereit, C. Jeffrey (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants Dicotyledons. Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer, 2007, s. 599-602, ISBN 3-540-31050-9.
  9. ↑ a b c d e f g h Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 329.
  10. ↑ Genus: Nymphoides. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2021-07-04]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grzybieńczyk&oldid=70133306”