Epsilon Cygni
| ε Cyg | |||||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
20h 46m 12,682s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+33° 58′ 12,92″[1] | ||||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
330,60 ± 0,09 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−12,41 ± 0,12 km/s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
K0 III[1] | ||||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,10[3] | ||||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||||
| Wiek |
1,5 mld lat[2] | ||||||||||||||||||||||
| Temperatura |
4725 K[2] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
9001[3] pc | ||||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,2447[3] | ||||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Epsilon Cygni (Aljanah, ε Cyg) – gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia, odległa o około 73 lata świetlne od Słońca.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Gwiazda ta ma nazwę własną Aljanah, która wywodzi się od arabskiego الجناح al janāħ, oznaczającego „skrzydło” (Łabędzia). Dawniej stosowano formę Gienah, która jednak odnosiła się też do gwiazdy Gamma Corvi[2][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Aljanah dla określenia tej gwiazdy[6].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Epsilon Cygni to pomarańczowy olbrzym należący do typu widmowego K0. Ma on temperaturę 4725 K i jasność 61 razy większą niż jasność Słońca. Masa tej gwiazdy to około 2 M☉, a promień jest 12 razy większy niż promień Słońca. Aljanah ma obecnie około 1,5 miliarda lat i prawdopodobnie w jego jądrze trwa synteza helu w węgiel; kilkadziesiąt milionów lat temu była to jeszcze biała gwiazda ciągu głównego, należąca do typu widmowego A[2].
Gwiazda ta była uznana za spektroskopowo podwójną z okresem zmian 20 dni, jednak obserwacja ta została podana w wątpliwość. Pomiary prędkości radialnej wskazują na systematyczny dryf, którego przyczyną może być bliski towarzysz o okresie obiegu co najmniej 15 lat, prawdopodobnie zbyt masywny by była to planeta pozasłoneczna[7].
Epsilon Cygni ma duży ruch własny, jednak w przestrzeni towarzyszy jej słaba gwiazda o wielkości obserwowanej 13,4m, oddalona o 78,7 sekundy kątowej (pomiar z 2007 r.)[2][8]. Jest to czerwony karzeł odległy o co najmniej 1700 au od Aljanah, okres obiegu gwiazd wokół środka masy układu to minimum 50 tysięcy lat[2]. Nieco bliżej (74,8″ w 2007 roku) widoczna jest gwiazda o wielkości 11,6m, lecz jej odmienny ruch własny dowodzi, że nie jest związana z Epsilon Cygni[2][8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Łabędzia
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Epsilon Cygni w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i j Jim Kaler: GIENAH CYGNI (Epsilon Cygni). STARS. [dostęp 2017-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c Anderson E., Francis C.: HIP 102488. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-20]. (ang.).
- ↑ Obliczona na podstawie wielkości obserwowanej i paralaksy.
- ↑ Cygnus, the Swan. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 197. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-19].
- ↑ McMillan, R.S.; Smith, P.H.; Moore, T.L.; Perry, M.L. Variation of the radial velocity of Epsilon Cygni A. „Publications of the Astronomical Society of the Pacific”. 104 (682), s. 1173–1176, 1992. DOI: 10.1086/133105. ISSN 0004-6280. Bibcode: 1992PASP..104.1173M.
- ↑ a b Mason et al.: WDS J20462+3358A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.