Przejdź do zawartości

Duncan Haldane

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Frederick Michael Duncan Haldane
ilustracja
Państwo działania

Wielka Brytania

Data i miejsce urodzenia

14 września 1951
Londyn

Specjalność: astrofizyka
Uczelnia

Uniwersytet Princeton

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki

Frederick Michael Duncan Haldane (ur. 14 września 1951 w Londynie) – brytyjski fizyk związany z Uniwersytetem Princeton, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2016 roku[1].

Praca naukowa

[edytuj | edytuj kod]

Haldane zasłynął dzięki zastosowaniu koncepcji topologii do opisu nietypowych faz materii. Topologia, będąca gałęzią matematyki, zajmuje się badaniem właściwości przestrzeni, które pozostają niezmienne przy ciągłych deformacjach[2]. W kontekście fizyki materiały wykazujące topologiczne właściwości charakteryzują się unikalnymi stanami, które nie mogą zostać wyjaśnione w ramach klasycznych modeli. W latach 80. XX wieku Haldane opublikował przełomowe prace dotyczące jednowymiarowych układów spinowych. Opisał on magnetyczne właściwości łańcuchów atomów w materiałach, koncentrując się na układach o spinie całkowitym. Zjawisko to, znane jako "model Haldane’a"[3], ujawniło istnienie unikalnych stanów topologicznych, które różnią się zasadniczo od klasycznych układów spinowych o spinie połówkowym. Badania te przyczyniły się do zrozumienia takich zjawisk, jak nadprzewodnictwo i nowe rodzaje magnetyzmu w ekstremalnych warunkach.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Duncan Haldane urodził się w Londynie, w Wielkiej Brytanii. Po ukończeniu szkoły St Paul's School w Londynie studiował na Uniwersytecie w Cambridge, gdzie w 1978 roku uzyskał stopień doktora[4]. Jego promotorem był przyszły laureat Nagrody Nobla, Philip Anderson[5]. Haldane pracował w Instytucie Laue-Langevina w Grenoble we Francji, na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles, w Bell Laboratories w Murray Hill w stanie New Jersey, na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego, a od 1990 roku na Uniwersytecie Princeton w stanie New Jersey. Duncan Haldane jest żonaty z Odile Belmont.

Od 1986 jest członkiem American Physical Society, zaś w 1993 był laureatem Oliver E. Buckley Condensed Matter Prize przyznawanej przez to stowarzyszenie. Był również laureatem Lorentz Chair w 2008 przyznanego przez holenderski Lorentz Institute oraz Medalu Diraca przyznanego mu w 2012 przez International Centre for Theoretical Physics[6][7].

W 2016 został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki wraz z Davidem J. Thoulessem i Johnem M. Kosterlitzem za teoretyczne odkrycia topologicznych przejść fazowych i topologicznych faz materii. Duncan Haldane otrzymał jedną czwartą nagrody[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. F. Duncan M. Haldane – Facts. nobelprize.org. [dostęp 2016-10-04]. (ang.).
  2. The Nobel Prize in Physics 2016 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-12-09] (ang.).
  3. Topology, Haldane model, Berry curvature, and Chern number¶ [online], 2021 (ang.).
  4. The Nobel Prize in Physics 2016 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-12-09] (ang.).
  5. The Nobel Prize in Physics 1977 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-12-09] (ang.).
  6. F. Duncan M. Haldane. princeton.edu. [dostęp 2016-10-04]. (ang.).
  7. Strona internetowa odznaczonych medalem Diraca ICTP
  8. The Nobel Prize in Physics 2016. nobelprize.org. [dostęp 2016-10-04]. (ang.).