Przejdź do zawartości

Dasyatis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dasyatis
Rafinesque, 1810[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – ogończa pastynak (D. pastinaca)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ryby chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Infragromada

Euselachii

(bez rangi) płaszczki
Nadrząd

orleniokształtne

Rodzina

ogończowate

Podrodzina

Dasyatinae

Rodzaj

Dasyatis

Typ nomenklatoryczny

Dasyatis ujo Rafinesque, 1810 (= Raja pastinaca Linnaeus, 1758)

Gatunki

43 gatunki (w tym 37 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Dasyatisrodzaj morskich i słodkowodnych ryb chrzęstnoszkieletowych z podrodziny Dasyatinae w obrębie rodziny ogończowatych (Dasyatidae).

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach zachodniego, południowo-zachodniego, wschodniego i południowo-wschodniego Oceanu Atlantyckiego oraz południowo-zachodniego Oceanu Indyjskiego[10][15].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała do 104 cm; masa ciała (największa opublikowana) 10,2 kg[15].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1810 roku francuski przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w publikacji własnego autorstwa poświęconej nowym rodzajom i gatunkom zwierząt i roślin Sycylii[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) ogończa pastynak (D. pastinaca).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Dasyatis: gr. δασυς dasus ‘włochaty, kosmaty, chropowaty’; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[16].
  • Uroxis: gr. ουρα oura ‘ogon’[17]; οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dasyatis ujo Rafinesque, 1810 (= Raja pastinaca Linnaeus, 1758).
  • Trygon (Trigon): gr. τρυγων trugōn, τρυγονσς trugonos ‘płaszczka’[19]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Raja pastinaca Linnaeus, 1758[20].
  • Trygonobatus (Trygonobatis): gr. τρυγων trugōn, τρυγονσς trugonos ‘płaszczka’[19]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Raja pastinaca Linnaeus, 1758[22].
  • Pastinacae: łac. pastinacapasternak’, od pastinum ‘widły ogrodowe’[23]. Gatunek typowy: Raja pastinaca Linnaeus, 1758.
  • Dasybatus: gr. δασυς dasus ‘włochaty, kosmaty, chropowaty’[24]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Raja pastinaca Linnaeus, 1758.
  • Brachioptera: gr. βραχιων brakhiōn, βραχιoνos brakhionos ‘górna część ramienia’[25]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Brachioptera rhinoceros Gratzianov, 1906 (nomen dubium).

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[10]:

Opisano również szereg gatunków wymarłych[28]:

  1. Nazwa nieważna, publikacja Kleina została uznana za nieważną na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej, ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego.[2].
  2. Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej[4].
  3. Niepoprawna późniejsza pisownia Trygonobatus Blainville, 1816.
  4. Nazwa nieważna, pisownia w liczbie mnogiej[10].
  5. Niepoprawna późniejsza pisownia Trygon Cuvier, 1816.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b C.S. Rafinesque: Caratteri di alcuni nuovi generi e nuove specie di animali e piante della Sicilia, con varie osservazioni sopra i medesimi. Palermo: Sanfilippo, 1810, s. 16. (wł.).
  2. ICZN. Opinion 89. Suspension of the Rules in the Case of Gronow 1763, Commerson 1803, Gesellschaft Schauplatz 1775 to 1781, Catesby 1771, Browne 1789, Valmont de Bomare 1768 to 1775. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 321–327, 1958. (ang.). 
  3. J.T. Klein: Neuer Schauplatz der Natur nach den richtigen Beobachtungen und Versuchen in Alphabetischer Ordnung. Cz. 1. Leipzig: M.G. Weidmanns Erben und Reich, 1775, s. 991. (niem.).
  4. ICZN. Opinion 21. Shall the genera of Klein, 1744, reprinted by Walbaum, 1792, be accepted?. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 51–53, 1958. (ang.). 
  5. J.J. Walbaum (red.): Petri Artedi sueci genera piscium. In quibus systema totum ichthyologiæ proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis. Redactis speciebus 242 ad genera 52. Cz. 3. Grypeswaldiæ: Impensis A.F. Röse, 1792, s. 581. (łac.).
  6. C.S. Rafinesque: Indice d’ittiologia Siciliana, ossia, Catalogo metodico dei nomi Latini, Italiani, e Siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia: disposti secondo un metodo naturale: eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani: illustrato da due piance. Messina: Presso Giovanni del Nobolo, con approvazzione, 1810, s. 48, 61. (łac.).
  7. G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2. Paris: Chez Déterville, s. 136. (fr.).
  8. H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris”. Année 1816, s. 112 (= 120), 1816. Paris. (fr.). 
  9. H.M.D. de Blainville: Vertébrës. Class V. Poissons. W: A.G. Desmarest, H.M.D. de Blainville, C. Prévost, A. Serville & L. Saint-Fargau (red. red.): Faune française, ou Histoire naturelle, générale et particulière des animaux qui se trouvent en France, constamment ou passagèrement, à la surface du sol, dans les eaux qui le baignent, et dans le littoral des mers qui le bornent. Paris: Plassan, 1820–1830, s. 35. (fr.).
  10. a b c Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-14] (ang.).
  11. G.D. Nardo. Prodromus observationum et disquisitionum Adriaticae ichthyologiae. „Giornale di fisica, chimica e storia naturale, medicina, ed arti”. 10, s. 25, 1827. (łac.). 
  12. E. Rüppell: Fische des Rothen Meers. W: E. Rüppell: Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Zoologie. Frankfurt am Main: Gedruckt und in Commission bei Heinr. Ludw. Brönner, 1826–1828, s. 53. (niem.).
  13. S. Garman. The generic name of the pastinacas, or “sting rays.”. „Proceedings of the United States National Museum”. 8 (514), s. 221, 1885. (ang.). 
  14. V.I. Gratzianov. Über eine besondere Gruppe der Rochen. „Zoologischer Anzeiger”. 30 (13/14), s. 400, 1906. (niem.). 
  15. a b R. Froese & D. Pauly: Dasyatis. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  16. Ch. Scharpf: Family Dasyatidae Jordan & Gilbert 1879 (Stingrays). The ETYFish Project. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  17. Jaeger 1959 ↓, s. 276.
  18. Jaeger 1959 ↓, s. 179.
  19. a b Jaeger 1959 ↓, s. 272.
  20. J.B.G.M. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. Cz. 13. Paris: Rey et Gravier; Baudouin Frèrer, 1828, s. 99. (fr.).
  21. a b Jaeger 1959 ↓, s. 34.
  22. J.B.G.M. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. Cz. 16. Paris: Rey et Gravier; Baudouin Frèrer, 1830, s. 374. (fr.).
  23. Jaeger 1959 ↓, s. 184.
  24. Jaeger 1959 ↓, s. 76.
  25. Jaeger 1959 ↓, s. 38.
  26. Jaeger 1959 ↓, s. 211.
  27. E. Grabda & T. Heese: Polskie nazewnictwo popularne: krągłouste i ryby. Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1971, s. 28. ISSN 0239-7129.
  28. J. Pollerspöck & N. Straube, Bibliography Database of living/fossil sharks, rays and chimaeras (Chondrichthyes: Elasmobranchii, Holocephali) [online], shark.refrences.com, 2023 [dostęp 2024-04-15] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]