Przejdź do zawartości

Dao

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dao
ilustracja
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

Pismo tradycyjne

Hanyu pinyin

dào

Wade-Giles

tao

Wymowa (IPA)

/daʊ/

Dao (wymowa) – podstawowe pojęcie filozofii chińskiej, kluczowe dla taoizmu, ale używane również przez inne kierunki, m.in. konfucjanizm. W zależności od autora i szkoły terminowi dao przypisywane są bardzo różne znaczenia, od „uniwersalnej zasady kierującej wszechświatem” po „metodę postępowania [danej osoby]”[1].

Pochodzenie terminu

[edytuj | edytuj kod]

Sam termin dao jest znacznie starszy niż taoizm. Znak dao (道) pojawia się już w inskrypcjach wróżebnych sprzed ok. 3 tys. lat. Oznaczał wówczas drogę łączącą Niebo z Ziemią[2].

Interpretacje i znaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Konfucjanizm

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dao pojawia się już w Księdze dokumentów z VI w p.n.e., uznanej przez konfucjanizm za klasykę (patrz: pięcioksiąg konfucjański). Znaczy on tam tyle, co model zachowania, słuszna droga, droga Nieba[3].
  2. U Konfucjusza dao znaczy tyle co nauka lub mądrość, przekazywana drogą ustną (w klasycznym chińskim inne znaczenie dao to wypowiedzieć). W Dialogach konfucjańskich czytamy: Mistrz rzekł: O, Zengzi! Moje dao, jedną myślą wszystko przenika. Zengzi powiedział: Zaprawdę tak jest[4].
  3. W idealistycznym ujęciu konfucjanizmu Mencjusza dao jest wzorcem moralnym, Drogą, którą Niebo odcisnęło w sercu człowieka[5].
  4. W realistycznym ujęciu konfucjanizmu według Xunzi dao powinno być obowiązkowym obiektem badań przez mędrca; jest miarą wszystkich rzeczy[5].

Taoizm

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zasada leżąca u podstawy wszechświata, ciągle się zmieniająca. Nie można jej zdefiniować, gdyż każda definicja byłaby jedynie przybliżeniem, ponadto jej wprowadzenie spowodowałoby zmianę wszechświata, a więc i definiowanego dao. Mówią o tym pierwsze słowa księgi Daodejing: „Dao, które mogłoby zostać wypowiedziane, nie jest wiecznym dao”. Po chińsku dao oznacza także powiedzieć, tak więc wers ten w oryginale brzmi szczególnie paradoksalnie – „Dao, które można dao, nie jest wiecznym dao” (chiń. 道可道非常道). Harmonia z dao (utożsamiana czasem ze znanym w innych wschodnich filozofiach oświeceniem) jest ostatecznym celem taoisty.
  2. Zgodnie ze źródłosłowem dao oznacza w taoizmie i konfucjanizmie także właściwą drogę życia, drogę cnoty (de).

Psychologia analityczna

[edytuj | edytuj kod]

Carl Gustav Jung w swojej przedmowie wydania księgi Daodejing uznał pojęcie dao za synonim terminu indywiduacja[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dao, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-30].
  2. Frederico Avanzini, Religie Chin, WAM, Kraków, 2004, str. 135
  3. Frederico Avanzini, Religie Chin, WAM, Kraków, 2004, str. 135-136
  4. Dialogi konfucjańskie, IV, 15
  5. a b Frederico Avanzini, Religie Chin, WAM, Kraków, 2004, str. 136
  6. Leszek Kolankiewicz: Wstęp. Carl Gustaw Jung - wędrowiec Wschodu. W: Carl Gustav Jung: Podróż na Wschód. Leszek Kolankiewicz (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Pusty Obłok, 1989, s. 17. ISBN 83-85041-09-5.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]