Przejdź do zawartości

Cytwar (roślina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cytwar
Ilustracja
Kaempferia rotunda
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

imbirowce

Rodzina

imbirowate

Rodzaj

cytwar

Nazwa systematyczna
Kaempferia Linnaeus
Sp. Pl. 2. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

K. galanga L[3]

Kwiat Kaempferia galanga
Kwiat Kaempferia pulchra

Cytwar, cytwarnica (Kaempferia) – rodzaj bylin z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Obejmuje 29[4] do około 50[5] gatunków występujących w tropikalnej części Azji[5]. W przeszłości uważana za roślinę leczniczą, chroniącą m.in. przed dżumą[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Byliny z bulwiastym i mięsistym kłączem, często także z niewielkimi bulwami na korzeniach. Z kłącza wyrastają nieliczne liście, nierzadko pojedyncze. Nibyłodygi tworzonej z pochew liściowych brak lub jest krótka. Ogonek liściowy jest krótki, a blaszka o różnym kształcie od zaokrąglonej do nitkowatej, nierzadko pstra lub czerwono nabiegła[5].
Kwiaty
Zebrane po kilka lub wiele w główkowate kwiatostany, rozwijające się na szczycie nibyłodyg lub wyrastające wprost z kłącza. Kwiaty wsparte przysadkami. Kielich rurkowaty, rozcięty z jednej strony, na szczycie z dwoma lub trzema ząbkami. Korona podobnej długości lub znacznie dłuższa i okazała. Jej listki lancetowate, równej długości. Boczne prątniczki podobne do listków okwiatu. Okazała warżka (labellum) zwykle jest biała lub liliowa, u nasady silniej wybarwiona. Płodny pręcik na krótkiej nitce lub siedzący. Słupek pojedynczy z zalążnią trójkomorową[5].
Owoc
Torebka kulista lub elipsoidalna. Nasiona często z poszarpaną osnówką[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja i podział według APWeb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj należący do plemienia Zingibereae w podrodzinie Zingiberoideae, rodziny imbirowatych (Zingiberaceae) będącej kladem siostrzanym rodziny kostowcowatych Costaceae. Wraz z nią należy do rzędu imbirowców (Zingiberales) należącego do jednoliściennych (monocots) w obrębie roślin okrytonasiennych[2].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-23] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-09-23].
  4. a b Kaempferia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-23].
  5. a b c d e Kaempferia. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-09-23]. (ang.).
  6. Wódkę samą lub z sadłem topionem, [w:] Agnieszka Bukowczan-Rzeszut, Od powietrza, głodu, ognia..., Medycyna Praktyczna, 30 kwietnia 2020, s. 2 [dostęp 2020-05-02] (pol.).