Chen Ning Yang

Chen Ning Yang
Państwo działania	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	1 października 1922 ; Hefei
	Specjalność: fizyka
Alma Mater	Uniwersytet Tsinghua
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chen Ning Franklin Yang (chiń. upr. 杨振宁; chiń. trad. 楊振寧; pinyin Yáng Zhènníng; ur. 1 października^[a] 1922 w Hefei^[1]) – amerykański fizyk pochodzenia chińskiego, noblista^[2].

Życiorys

Dzieciństwo spędził w Pekinie, a następnie w Kunmingu, studia ukończył na Uniwersytet Tsinghua. W 1946 roku wyjechał, w ramach współpracy międzyuczelnianej, do Chicago. Tytuł doktora uzyskał pod opieką Edwarda Tellera, po czym został asystentem Enrica Fermiego. Wraz z Robertem Millsem opracował teorię dotyczącą fizyki cząstek elementarnych, znaną obecnie jako pole Yanga-Millsa. Na tej koncepcji opiera się model standardowy^[2].

W 1957 roku (w wieku 35 lat) został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki wraz z Tsung-Dao Lee za teorię zakładającą, że oddziaływania słabe pomiędzy cząstkami elementarnymi nie zachowują symetrii parzystości. Doszli oni do takiego wniosku po bardzo szczegółowej analizie dostępnych ówcześnie danych eksperymentalnych, które nie gwarantowały zachowania tej symetrii. Jednocześnie zaproponowali odpowiednie eksperymenty, które mogłyby potwierdzić łamanie tej symetrii. Wkrótce doświadczenia takie zostały wykonane przez zespoły Leona Ledermana z Columbia University (późniejszego laureata Nagrody Nobla z odkrycie neutrina mionowego) oraz przez Chien-Shiung Wu we współpracy z National Bureau of Standards^[2].

27 marca 1974 roku senat Uniwersytetu Wrocławskiego przyznał mu tytuł Doctor honoris causa. Uroczysta promocja odbyła się 13 maja 1974 roku^[3].

Uwagi

↑ Data urodzenia 22 września znalazła się błędnie w paszporcie, wydanym mu w roku 1945, i od tego czasu była przez niego używana we wszystkich kolejnych dokumentach. Zob. Bing-An Li, Yuefan Deng, Chen Ning Yang, „Biographies of Contemporary Chinese Scientists”, vol. 3.

Przypisy

↑ Yang Chen Ning, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-30] .
↑ ^a ^b ^c Chen Ning Yang – Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1957 > Chen Ning Yang, Tsung-Dao Lee [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-02-25]. (ang.)., Biographical, Nobel Lecture, December 11, 1957, The Law of Parity Conservation and Other Symmetry Laws of Physics
↑ Chen Ning Yang. [w:] Strona internetowa UWr > Nagrody i wyróżnienia > Doktorzy honoris causa [on-line]. www.uni.wroc.pl. [dostęp 2014-02-25]. (pol.).

[1] Data urodzenia 22 września znalazła się błędnie w paszporcie, wydanym mu w roku 1945, i od tego czasu była przez niego używana we wszystkich kolejnych dokumentach. Zob. Bing-An Li, Yuefan Deng, Chen Ning Yang, „Biographies of Contemporary Chinese Scientists”, vol. 3.

[epwn-2] Yang Chen Ning, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-30] .

[www.nobelprize-3] Chen Ning Yang – Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1957 > Chen Ning Yang, Tsung-Dao Lee [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-02-25]. (ang.)., Biographical, Nobel Lecture, December 11, 1957, The Law of Parity Conservation and Other Symmetry Laws of Physics

[HC-4] Chen Ning Yang. [w:] Strona internetowa UWr > Nagrody i wyróżnienia > Doktorzy honoris causa [on-line]. www.uni.wroc.pl. [dostęp 2014-02-25]. (pol.).

[a]

[1]

[2]

[3]

1981	Philip Handler
1982	Philip W. Anderson Seymour Benzer Glenn W. Burton Mildred Cohn F. Albert Cotton Ed Heinemann Donald L. Katz Yoichiro Nambu Marshall Harvey Stone Gilbert Stork Edward Teller Charles H. Townes
1983	Howard L. Bachrach Paul Berg Margaret Burbidge Maurice Goldhaber Hermann Heine Goldstine William Hewlett Roald Hoffmann Helmut E. Landsberg George Michael Low Walter Munk George C. Pimentel Frederick Reines Wendell L. Roelofs Bruno Rossi Berta Scharrer John Robert Schrieffer Isadore M. Singer John G. Trump Richard N. Zare
1986	Solomon J. Buchsbaum Stanley Cohen Horace R. Crane Herman Feshbach Harry Gray Donald Henderson Robert Hofstadter Peter Lax Yuan T. Lee Hans Wolfgang Liepmann Tung-Yen Lin Carl S. Marvel Vernon Mountcastle Bernard M. Oliver George Emil Palade Herbert Simon Joan Steitz Frank Westheimer Chen Ning Yang Antoni Zygmund
1987	Philip Hauge Abelson Anne Anastasi Robert B. Bird Raoul Bott Michael Ellis DeBakey Theodor O. Diener Harry Eagle Walter Elsasser Michael Freedman William Summer Johnson Har Gobind Khorana Paul Christian Lauterbur Rita Levi-Montalcini George Pake H. Bolton Seed George Stigler Walter H. Stockmayer Max Tishler James van Allen Ernst Weber
1988	William O. Baker Konrad Bloch David Allan Bromley Michael Stuart Brown Paul Chu Stanley N. Cohen Elias James Corey Jr. Daniel C. Drucker Milton Friedman Joseph Leonard Goldstein Ralph Gomory Willis Hawkins Maurice Hilleman George W. Housner Eric R. Kandel Joseph B. Keller Walter Kohn Norman Ramsey Jack Steinberger Rosalyn Sussman Yalow
1989	Arnold Orville Beckman Richard B. Bernstein Melvin Calvin Harry George Drickamer Katherine Esau Herbert Grier Viktor Hamburger Samuel Karlin Philip Leder Joshua Lederberg Saunders Mac Lane Rudolph Arthur Marcus Harden M. McConnell Eugene Parker Robert P. Sharp Donald Spencer Roger Sperry Henry Stommel Harland G. Wood