Przejdź do zawartości

Cerastes

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerastes[1]
Laurenti, 1768[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – żmija rogata (C. cerastes)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Rząd

łuskonośne

Podrząd

węże

Infrarząd

Alethinophidia

Nadrodzina

Elapoidea

Rodzina

żmijowate

Podrodzina

żmije

Rodzaj

Cerastes

Typ nomenklatoryczny

Coluber cerastes Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Cerastesrodzaj jadowitych węży z podrodziny żmij (Viperinae) w rodzinie żmijowatych (Viperidae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w[6][7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Węże te, oprócz typowych dla żmijowatych guzkowatych łusek na grzbiecie, mają również ostre łuski po bokach ciała, wydające charakterystyczny dźwięk podczas poruszania się. Jasnożółte do brązowego ubarwienie umożliwia wtopienie się w pustynne otoczenie[8]. Resztę ciała pokrywają małe wręgowane łuski z wyraźnym kilem, nadające tym wężom chropowaty wygląd[9]. Kariotyp Cerastes składa się z 18 par chromosomów, w tym: 8 par makrochromosomów i 10 mikrochromosomów[10].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Węże z gatunku Cerastes żywią się zazwyczaj małymi jaszczurkami[8]. Podczas polowania czekają na ofiarę zakopane częściowo pod piaskiem. Gdy ta się zbliży, wbijają w nią zęby jadowe, aplikują jad, po czym puszczają swą zdobycz. Po chwili odnajdują ją jednak ponownie, martwą. Wykorzystują w tym celu narząd Jacobsona[10]. Wąż zbiera rozdwojonym językiem cząsteczki chemiczne i przenosi je do dwóch jamek na podniebieniu, gdzie znajdują się receptory zapachów[9].

Większość dnia spędzają śpiąc pod kamieniami. Po odkryciu nie są agresywne, starają się jak najszybciej schować[10]. W przypadku zagrożenia zakopują się w piasku[9]. Umożliwiają im to grube, sterczące łuski po bokach ciała[10].

Rozmnażanie

[edytuj | edytuj kod]

Gatunki jajorodne[8]. Samce wytrwale poszukują samic każdej wiosny[11]. Samice składają jaja co 2–3 lata. Od kopulacji do porodu mija około 2 miesięcy. Ciężarne samice praktycznie nie jedzą, dlatego pod koniec ciąży są bardzo wyczerpane i często nie przeżywają porodu. Utrata znacznej energii podczas rozmnażania, jest przyczyną przynajmniej rocznej przerwy pomiędzy kopulacjami. Samica składa od 8 do 24 jaj, z których młode wykluwają się po upływie od 4 do 7 tygodni[8]. Jaja węży z rodzaju Cerastes są zawsze miękkoskorupkowe[11].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Cerastes: gr. κεραστης kerastēs „rogata żmija”[12].
  • Aspis: gr. ασπις aspis „żmija”[13]. Gatunek typowy: Aspis cleopatrae Laurenti, 1768 (= Coluber vipera Linnaeus, 1758).
  • Gonyechis: gr. γωνια gōnia „róg, kąt”[14]; εχις ekhis, εχεως ekheōs „żmija”[15]. Gatunek typowy: Coluber cerastes Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[6]:

  1. Nie Aspis Cerastes, 1768. Gatunek typowy: Aspis cleopatrae Laurenti, 1768 (= Coluber vipera Linnaeus, 1758).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Cerastes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Laurenti 1768 ↓, s. 81.
  3. Laurenti 1768 ↓, s. 105.
  4. J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 178. (niem.).
  5. L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 28. (łac.).
  6. a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Cerastes. The Reptile Database. [dostęp 2019-11-21]. (ang.).
  7. R. Midtgaard: Cerastes. RepFocus. [dostęp 2019-11-21]. (ang.).
  8. a b c d J. Coborn: The Atlas os Snakes of the world. T.F.H. Publications, 1991. (ang.).
  9. a b c Ch. Mattison: Atlas węży. SOLIS Andrzej Koper, 2006. ISBN 83-87112-51-8.
  10. a b c d W. Jaroniewski: Jadowite węże świata. Atlas. Warszawa: WSiP, 1984.
  11. a b E. Keller, J.H. Reichholf, G. Steinbach: Tierlexikon VII, Lurche und Kriechtiere. Bertelsmann Lexikon Verlag, 1998. (niem.).
  12. Jaeger 1944 ↓, s. 44.
  13. Jaeger 1944 ↓, s. 24.
  14. Jaeger 1944 ↓, s. 98.
  15. Jaeger 1944 ↓, s. 77.
  16. Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 412. ISBN 83-01-14344-4.
  17. Wacław Jaroniewski: Węże jadowite świata. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1984, s. 69. ISBN 83-02-00977-6.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]