Celje

Celje
	; Widok na miasto z górnego (starego) zamku
Herb	Flaga
Państwo	Słowenia
Gmina miejska	Celje
Zarządzający	Matija Kovač
Powierzchnia	94,9 km²
Wysokość	238 m n.p.m.
Populacja (2014); • liczba ludności; • gęstość	; 37 628; 1700 os./km²
Nr kierunkowy	(+386) 03
Kod pocztowy	3000
Tablice rejestracyjne	CE
	Położenie na mapie Słowenii Celje
	Położenie na mapie gminy miejskiej Celje Celje
	46°14′N 15°16′E/46,233333 15,266667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Celje (niem. Cilli, Zilli, węg. Cille, łac. Celeia, Cilia) – miasto w Słowenii, nad rzeką Savinja, położone w środkowo-wschodniej części kraju, na obszarze Dolnej Styrii, na szlaku łączącym Lublanę z Mariborem.

Trzecie co do wielkości miasto kraju, ważny węzeł komunikacyjny. Leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, z wyraźnymi różnicami między poszczególnymi porami roku. Corocznie odbywają się tam największe w Słowenii targi o międzynarodowym charakterze, na których swe wyroby i usługi prezentują rozmaite branże^[1].

Historia

Miejscowość w alpejskiej krainie Noricum, pierwotnie osada iliryjsko-celtycka o nazwie Kelea na terytorium tamtejszego plemiennego królestwa Celtów (tzw. Regnum Noricum). Ok. 15 n.e. zajęta przez Rzymian i za panowania cesarza Klaudiusza jako Claudia Celeia przekształcona w rzymskie municypium (46 n.e.), stała się ośrodkiem administracyjnym części prowincji Noricum. Wspomniana przez Pliniusza (Naturalis historia III, 146), wymieniona też przez Ptolemeusza i zaznaczona w Tabula Peutingeriana oraz w Itinerarium Antonina. Wczesny i szybki rozwój miasto zawdzięczało położeniu na szlaku bursztynowym. Za czasów Klaudiusza prawdopodobnie jeszcze nieumocnione, fortyfikacje obronne zyskało dopiero wskutek zagrożenia podczas wojen markomańskich^[2].

W okresie wędrówek ludów najechane i splądrowane w 452 roku przez Hunów, a w V–VI wieku niszczone też przez najazdy Słowian, mimo to od wieku IV do VII/VIII pozostawało stolicą wczesnochrześcijańskiego biskupstwa^[2]^[3].

W XIV wieku odrodziło się jako siedziba hrabiów Celje, możnowładców spokrewnionych z Piastami i Jagiellonami, dysponujących w XV stuleciu rozległymi posiadłościami w Styrii, Krainie i Karyntii (stąd ich herb z 3 złotymi gwiazdami, zawarty obecnie nie tylko w herbie miejskim, lecz także w słoweńskim herbie państwa i fladze narodowej) i rozciągających swe wpływy na królestwo węgierskie. Po zamordowaniu i bezpotomnej śmierci księcia Ulryka II w 1456 Celje wraz z resztą dziedzicznych posiadłości przeszło na własność Habsburgów, pozostając odtąd jako część Styrii w granicach ich cesarstwa. Doprowadzenie w 1846 linii kolejowej istotnie wpłynęło na dalszą rozbudowę i uprzemysłowienie miasta^[3].

Zabytki

(na podstawie cytowanego źródła^[4])

Dolny Zamek (Spodnji grad) – miejska siedziba możnowładców cylejskich z XIV–XV wieku
katedra św. Daniela (cerkev/stolnica sv. Danijela) z sąsiadującą barokową kolumną maryjną (1776)
kościół franciszkanów (Frančiškanska cerkev) – z połowy XIII–XIV w., przebudowany w kon. XIX wieku; tradycyjne miejsce pochówku hrabiów cylejskich
Wieża Wodna (Vodni stolp) – część XV-wiecznych obwarowań miejskich z fragmentami z czasów rzymskich
Stara Grofija – renesansowy pałac rodziny Thurn-Valsassina z XVI/XVII w., teraz mieszczący muzeum regionalne
klasztor kapucynów (Kapucinski samostan) – z początku XVII wieku, barokowe zabudowania na przeciwległym brzegu rzeki; w pobliżu pozostałości rzymskiej świątyni Herkulesa
stary ratusz – przebudowany w XIX w., obecnie Muzeum Historii Najnowszej
Dom Cylejski (Celjski dom) – secesyjny budynek z lat 1905–1906, dawna siedziba tzw. Domu Niemieckiego
Stari Pisker – dawne więzienie kobiece w śródmieściu, podczas wojny miejsce kaźni, obecnie miejsce pamięci

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł metalowy, chemiczny, włókienniczy oraz drzewny^[5].

Sport

Miasto jest siedzibą klubu NK Celje.

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

↑ Międzynarodowe Targi Wielobranżowe (MOS).
↑ ^a ^b Fitz 1979 ↓.
↑ ^a ^b Jurecki 2007 ↓, s. 293.
↑ Jurecki 2007 ↓, s. 294–296.
↑ Celje, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-13] .

Bibliografia

Michał Jurecki: Słowenia. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2007, s. 292–297. ISBN 978-83-7304-837-9.
Jenő Fitz: Celeia. W: Der Kleine Pauly. T. 1. München: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 1099–1100.

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona miasta. celje.si. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-19)].
Strona targów międzynarodowych

[1] Międzynarodowe Targi Wielobranżowe (MOS).

[CITEREFFitz1979-2] Fitz 1979 ↓.

[CITEREFJurecki2007293-3] Jurecki 2007 ↓, s. 293.

[CITEREFJurecki2007294–296-4] Jurecki 2007 ↓, s. 294–296.

[PWN-5] Celje, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-13] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]