Carl Nielsen

Carl Nielsen
	; Carl Nielsen w 1931
Data i miejsce urodzenia	9 czerwca 1865 ; Sortelung
Data i miejsce śmierci	3 października 1931 ; Kopenhaga
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Carl August Nielsen (ur. 9 czerwca 1865 w Sortelung k. Nørre Lyndelse, zm. 3 października 1931 w Kopenhadze^[1]) – duński kompozytor, główny przedstawiciel muzyki duńskiej. Jego ojciec był malarzem pokojowym, który dorabiał jako muzykant grą na skrzypcach i kornecie, matka natomiast dobrze śpiewała.

Życiorys

Urodzony w biednej rodzinie, w małej miejscowości położonej niedaleko Odense, na wyspie Fionii. Mały Carl rozpoczął edukację muzyczną w wieku 8 lat, grał wtedy w miejscowej orkiestrze na skrzypcach, pobierał również lekcje w zakresie gry na trąbce. W tym okresie skomponował swój pierwszy utwór – polkę na skrzypce.

W 1884 przyjęto go do konserwatorium w Kopenhadze, gdzie studiował: grę na skrzypcach, teorię i historię muzyki, u V. Toftego, G. Matthisona-Hansena, J.P.E. Hartmanna, N. Gadego i O. Rosenhoffa.^[2] W latach 1886–1905 był skrzypkiem w operze dworskiej w Kopenhadze. W 1908 został jej kierownikiem. W 1915 został dyrygentem Musikforeningen w Kopenhadze, a także profesorem tamtejszego konserwatorium. Mimo uwielbienia, jakim cieszył się w swej ojczyźnie, przez pewien czas reszta świata była na jego muzykę obojętna. Ostatnim własnym utworem, jaki usłyszał przez radio, był Koncert skrzypcowy nadany 1 października 1931. Dwa dni później zmarł, mając 66 lat.

Carl August Nielsen jest także autorem książek: Levende Musik („Żyjąca muzyka”) i Min fynske Barndom („Moje fiońskie dzieciństwo”).

Komponował symfonie, utwory kameralne, miniatury, pieśni, opery, a także - w duchu dbałości o rozwinięcie kultury muzycznej w kraju - proste pieśni dla szkół i kościołów.^[2] Kompozycje Nielsena zostały skatalogowane w 1965 r. przez Dana Foga i Torbena Schousboe. Numer z Katalogu Foga oznaczany jest symbolem FS.

Odznaczenia

Komandor II Stopnia Orderu Danebroga (Dania)^[3]
Komandor I Klasy Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja)^[3]
Komandor Orderu św. Olafa (Norwegia)^[3]
Komandor Orderu Korony (Włochy)^[3]
Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)^[3]
Kawaler I Klasy Orderu Białej Róży (Finlandia)^[3]

Najważniejsze dzieła

Symfonie

I symfonia g-moll, op. 7 (FS 16, 1890-1892)

II symfonia De fire Temperamenter (Cztery temperamenty), op. 16 (FS 29, 1901-1902)
III symfonia Sinfonia Espansiva, op. 27 (FS 60, 1910-1911)
IV symfonia Det Uudslukkelige (Nieugaszalna), op. 29 (FS 76, 1914-1916)
V symfonia, op. 50 (FS 97, 1921-1922)
VI symfonia Sinfonia Semplice (FS 116, 1924-1925)

Opery

opera biblijna Saul og David (Saul i Dawid) (FS 25, 1898-1901)
opera komiczna Maskarade (Maskarada) (FS 39, 1905)

Inne dzieła

Lille Suite a-moll na smyczki op. 1 (FS 6, 1888)
Koncert skrzypcowy op. 33 (FS 61, 1911)
Koncert fletowy (FS 119, 1926)
Koncert klarnetowy op. 57 (FS 129, 1928)
Helios uwertura (FS 32, 1903)
Pan i Syrinx utwór na orkiestrę (FS 87, 1917)
Hymnus amoris na chór (FS 21, 1896)
Foraar na chór op. 42 (FS 96, 1921)
Alladyn muzyka sceniczna (FS 89, 1919)
Symfonisk Suite na fortepian op. 8 (FS 19, 1894)
29 małych preludiów na organy (FS 136, 1929)

Zobacz też

Przypisy

↑ Carl Nielsen na stronie allmusic.com. allmusic.com. [dostęp 2011-05-17]. (ang.).
↑ ^a ^b Nielsen, Carl August [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-06-14] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Kraks Blå Bog. Kopenhaga: 1929, s. 712-713. (duń.).

Linki zewnętrzne

Carl Nielsen Bibliography 1985 - 2007. kb.dk. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-07)]. (duń. • ang.)
Carl Nielsen – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Carl Nielsen – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej Choral Public Domain Library (ChoralWiki)
Nuty Carla Nielsena w bibliotece Polona
Carl Nielsen w Polskiej Bibliotece Muzycznej

[1] Carl Nielsen na stronie allmusic.com. allmusic.com. [dostęp 2011-05-17]. (ang.).

[:0-2] Nielsen, Carl August [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-06-14] (pol.).

[kbb-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Kraks Blå Bog. Kopenhaga: 1929, s. 712-713. (duń.).

[1]

[2]

[3]