Buffalo

Buffalo
Pieczęć	Flaga
	Przydomek: The Queen City
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Nowy Jork
Hrabstwo	Erie
Data założenia	1801
Prawa miejskie	1832
Kod statystyczny	FIPS: 36-11000; GNIS ID: 0973345
Burmistrz	Byron Brown (D)
Powierzchnia	136 km²
Wysokość	183 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności	; 278 349
Nr kierunkowy	716
Kod pocztowy	716
Strefa czasowa	UTC-05:00; UTC-04:00
	Położenie na mapie stanu Nowy Jork Buffalo
	Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Buffalo
	42°54′17″N 78°50′58″W/42,904722 -78,849444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Ten artykuł od 2021-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Buffalo – miasto w Stanach Zjednoczonych, w zachodniej części stanu Nowy Jork, ośrodek administracyjny hrabstwa Erie, położone nad wschodnim krańcem jeziora Erie i wypływającą z niego rzeką Niagara, przy granicy z Kanadą. Jest to drugie pod względem wielkości miasto stanu, w 2020 roku zamieszkane przez 278 349 osób; obszar metropolitalny Buffalo–Cheektowaga liczył 1 166 902 mieszkańców^[1].

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, elektrotechniczny, lotniczy, samochodowy, chemiczny, spożywczy oraz hutniczy^[2]. Ośrodek naukowy (uniwersytet i inne szkoły wyższe) i kulturalny (muzea, galerie malarstwa).

Demografia

Historia

Pierwszym amerykańskim osadnikiem w miejscowości Buffalo był Cornelius Winney, który zbudował faktorię dla handlu z Indianami w 1789 roku. W 1811 roku wioska Buffalo miała około 500 mieszkańców. W czasie wojny brytyjsko-amerykańskiej, 30 grudnia 1813 roku, żołnierze brytyjscy i ich indiańscy sojusznicy spalili wioskę.

W 1816 roku Buffalo otrzymało prawa miasteczka. Dynamiczny rozwój miasta rozpoczął się wraz z budową kanału Erie w 1825, który w Buffalo dochodził do jeziora Erie i dawał miastu połączenie do rzeki Hudson i dalej do Nowego Jorku i Atlantyku. Port w Buffalo stał się ważnym punktem przeładunkowym między dużymi statkami Wielkich Jezior i mniejszymi barkami pływającymi kanałem. W 1833 roku 11 parostatków kursowało między Buffalo i Chicago. Podróż zajmowała 17 dni. W 1832 roku Buffalo otrzymało prawa miejskie i miało w tym czasie 10 tys. mieszkańców.

Pierwszą linią kolejową w Buffalo było połączenie z Niagara Falls otwarte w 1836 roku. W ciągu następnej dekady miasto stało się wielkim węzłem kolejowym. W porcie Buffalo zboże przypływające z Wielkich Jezior było ładowane do wagonów kolejowych i wiezione dalej do wybrzeża Atlantyku. Wraz z rozrostem sieci kolejowej, przestarzały kanał Erie przestał być używany.

W drugiej połowie XIX w. i na początku XX w. Buffalo rozwijało się w bardzo szybkim tempie. W 1846 roku otwarto w mieście uniwersytet. W 1873 roku otwarto most kolejowy przez rzekę Niagara, łączący Buffalo z Fort Erie na kanadyjskim brzegu. W 1900 roku miało 352 tys., a w 1910 roku już 424 tys. mieszkańców. Do rozrostu miasta przyczynił się duży napływ imigrantów z Europy, w tym również z terenów Polski. W miarę postępu industrializacji w mieście zbudowano wiele fabryk i dużą hutę żelaza. W pierwszej połowie XX wieku rozwijał się przemysł maszynowy i lotniczy.

W czasie wystawy Pan American Exposition, w dniu 6 września 1901 roku, Leon Czołgosz dokonał zamachu, strzelając dwukrotnie do prezydenta McKinleya. Prezydent zmarł od poniesionych ran 8 dni po zamachu, a Czołgosz, po krótkim procesie, został stracony na krześle elektrycznym w dniu 29 października 1901 roku^[3].

Druga połowa XX w. była dla Buffalo trudnym okresem. Budowa Drogi Wodnej Świętego Wawrzyńca pozwoliła statkom z Wielkich Jezior płynąć bezpośrednio do Atlantyku, bez potrzeby przeładunku w Buffalo. Budowa sieci autostrad pomniejszyła znaczenie węzła kolejowego w Buffalo. Konkurencja z krajów Dalekiego Wschodu doprowadziła do upadku wielu fabryk przemysłu ciężkiego. Ogromna huta w Buffalo została zamknięta na początku lat osiemdziesiątych. Buffalo zbiedniało, tak jak wiele innych miast „Pasa rdzy” (ang. Rust Belt) na północy Stanów Zjednoczonych.

Muzyka i kultura

Opery

Nickel City Opera (znana również jako NC Opera Buffalo i NCO) – amerykańska opera w Buffalo w stanie Nowy Jork będąca jednym z wiodących teatrów operowych w USA, a także jednym z największych na świecie (3019 miejsc)^[4]. Nickel City Opera zostało założone w 2004 roku przez Valeriana Ruminskiego i zamówiło Opery oraz wystawiło światowe premiery znanych dzieł. Matthias Manasi był dyrektorem muzycznym i głównym dyrygentem Nickel City Opera w latach 2017 do 2021^[5]. Jego poprzednik, Michael Ching, był dyrektorem muzycznym i głównym dyrygentem NCO w latach 2012 do 2017. Nickel City Opera współpracuje z Buffalo Philharmonic Orchestra, i realizuje szeroki wachlarz dzieł, od XVIII-wiecznego baroku i XIX-wiecznego bel canto po minimalizm XX wiek u i współczesne opery XX i XXI wieku^[6]. Opery te są prezentowane w inscenizacjach, które charakteryzują się różnorodnymi stylami, od oper z wyszukanymi tradycyjnymi dekoracjami, po operacje z nowoczesnymi projektami koncepcyjnymi.

Siedziba Nickel City Opera mieści się w Shea’s Performing Arts Center (z 3019 miejscami siedzącymi) w Buffalo Theatre District w centrum Buffalo^[7]. Opera została zaprojektowana i zbudowana w 1926 roku przez znaną chicagowską firmę Rapp and Rapp. Pierwotną liczbę 4000 miejsc zmniejszono do obecnej w latach trzydziestych XX wieku. Architektura wnętrz opery również została zaprojektowana przez światowej sławy projektanta i artystę Louisa Comforta Tiffany’ego, przy użyciu elementów, które w większości zachowały się do dziś. NCO występuje również w Riviera Theatre w North Tonawanda, w Nichols Flickinger Performing Arts Center w Buffalo, w Artpark Mainstage Theatre oraz w Artpark Amphitheatre w Earl W. Brydges Artpark State Park położonym nad wąwozem Niagara w Lewiston (Nowy Jork).

Orkiestry

Buffalo Philharmonic Orchestra to amerykańska orkiestra powstała w 1935 roku i występująca w Kleinhans Music Hall, której akustyka została doceniona^[8]. JoAnn Falletta została dyrektorem muzycznym Buffalo Philharmonic Orchestra w 1998 roku. Chociaż orkiestra prawie się rozpadła pod koniec lat 90. z powodu braku funduszy, ustabilizowały ją datki filantropijne i wsparcie rządowe^[9]. Poprzednimi dyrektorami muzycznymi Buffalo Philharmonic Orchestra byli: William Steinberg, Josef Krips, Lukas Foss, Michael Tilson Thomas, Siemion Byczkow i Maximiano Valdés. Inni znani dyrygenci, którzy prowadzili orkiestrę, to: Leonard Bernstein, Igor Strawinsky, Ralph Vaughan Williams, Sir Neville Marriner i Henry Mancini. Orkiestra pod wodzą JoAnn Falletty była wielokrotnie nominowana do nagrody Grammy, a w 2009 roku otrzymała ją za najlepszą współczesną kompozycję klasyczną^[10].

Transport

Port lotniczy Buffalo Niagara położony w Cheektowaga.

Sport

Buffalo Bills – zawodowy zespół futbolu amerykańskiego
Buffalo Sabres – klub hokejowy

Polacy w Buffalo

Buffalo, a zwłaszcza zachodnia część stanu Nowy Jork, ma znaczną liczbę ludności polskiego pochodzenia. W pewnym czasie ze wszystkich miast w Ameryce, Buffalo plasowało się na drugim miejscu pod względem ilości polskiego dziedzictwa, obok Chicago. Na początku XX w. drukowano w Buffalo wiele czasopism polskojęzycznych. Kongres Polonii Amerykańskiej powstał właśnie w Buffalo.

Polacy tradycyjnie zamieszkują wschodnią część Buffalo, The East Side. Głównym centrum polskości w Buffalo jest rynek zwany Broadway Market, na Broadwayu, między ulicami Gibson i Lombard. W pewnym czasie mała grupa Polaków przeniosła się ze wschodu do dzielnicy Black Rock, po północno-zachodniej stronie Buffalo. W ostatnich dziesięcioleciach Polacy mają tendencję do przesuwania się dalej na wschód, aż do Cheektowaga, wschodniego przedmieścia Buffalo.