Bruno Sutkus
 Zdjęcie wykonane w Karpatach w 1944 r. | |
| Obergefreiter | |
| Data i miejsce urodzenia |
14 maja 1924 |
|---|---|
| Data śmierci |
29 sierpnia 2003 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1943-1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Bruno Sutkus (lit. Bronius Sutkus, ur. 14 maja 1924 w Tannenwalde, zm. 29 sierpnia 2003) – litewsko-niemiecki strzelec wyborowy służący w 68 Dywizji Piechoty Armii Niemieckiej na froncie wschodnim II wojny światowej, któremu przypisuje się 209 zestrzeleń[1]. Każde zabójstwo odnotowywano w indywidualnej „książce snajpera” i musiało zostać potwierdzone przez co najmniej jednego świadka oraz uwierzytelnione przez dowódcę batalionu. Po rozpadzie Związku Radzieckiego Sutkus prowadził wykłady dla żołnierzy litewskich i przedstawiał oficerom litewskim swoje dokumenty wojenne.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod].png)
Sutkus urodził się w Tannenwalde, wówczas przedmieściu Królewca w Prusach Wschodnich . Ponieważ jego ojciec był Litwinem, Sutkus nie był uważany za Niemica, musiał wnioskować o przyznanie obywatelstwa. Pozostawał oficjalnie bezpaństwowcem aż do 1941 r., kiedy to przyjął obywatelstwo niemieckie. W 1938 roku wstąpił do Hitlerjugend, gdzie uzyskał stopień Scharführera. Mając 18 lat, wstąpił do SA, gdzie dostrzeżono jego umiejętności strzeleckie. Otrzymał karabin, który mógł zabierać do domu i ćwiczyć strzelanie.
Sutkus szkolił się na snajpera od sierpnia 1943 r. do końca grudnia 1943 r. w Szkole Snajperów w Wilnie, po czym został przydzielony do 196. Pułku Grenadierów 68. Dywizji Piechoty. W styczniu 1945 r., gdy wracał do zdrowia po odniesionych ranach, otrzymał awans i poinformowano go, że został mianowany instruktorem w szkole snajperów.
Po wojnie został wcielony do Armii Czerwonej, z której zdezerterował, żeby nawiązać współpracę z litewskim antyradzieckim ruchem oporu dążącym do odzyskania przez Litwę niepodległości[2]. Miał w swoim posiadaniu fałszywe dokumenty, które potwierdzały, że jest bezpaństwowcem i że przez całą wojnę pracował jako robotnik rolny. Rosjanie podejrzewali go o służbę w Wehrmachcie jako strzelec wyborowy i skazali go na prace przymusowe na Syberii[2].
Pracował w kolektywach, w lasach tajgi i w kopalniach w Szernikowie od 1949 do 1971 roku, kiedy to pozwolono mu przenieść się do Wilna. Sutkus dobrowolnie udał się na wygnanie, aby towarzyszyć Litwince, Antaninie (zm. 1995), starszej od niego o dziewiętnaście lat, która miała powiązania z ruchem oporu. W 1951 roku urodziła mu syna Vytautasa. W 1991 roku, po rozpadzie Związku Radzieckiego, Sutkus, który był już Litwinem i został zmuszony do przyjęcia obywatelstwa radzieckiego, odwiedził Niemcy. Napisał wspomnienia (które opublikowano w języku polskim w 2012) i pomagał szkolić armię litewską po uzyskaniu przez Litwę niepodległości, wygłaszając wykłady[3]. W 1994 roku otrzymał certyfikat obywatelstwa niemieckiego i paszport, a w 1997 roku przeprowadził się do Niemiec.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Żelazny II klasy przyznany 6 lipca 1944 r.
- Czarna Odznaka za Rany przyznany 7 września 1944 r.
- Krzyż Żelazny I klasy przyznany 16 listopada 1944 r.
- Odznaka Strzelca Wyborowego przyznana 21 listopada 1944 r.
- Srebrna Odznaka Szturmowa Piechoty przyznana 29 listopada 1944 r.
- Srebrna Odznaka za Rany przyznana 1 marca 1945 r.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gražina Ašembergiene. 209 kartus gyvas. „Respublika”. 284 (1694), 1995-12-04. (lit.).
- ↑ a b Martin Cherrett, 'Sniper Ace' [online], www.ww2today.com [dostęp 2024-08-23] (ang.).
- ↑ Legendinis snaiperis Bruno Sutkus – 8 diena [online] [dostęp 2021-07-16] (lit.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Saulius Šaltenis, Karo meistras, „Lietuvos aidas”, 93 (6814), 6 maja 1995 (lit.).
- Bruno Sutkus, Snajper. Z frontu wschodniego na Syberię, Vesper, 2012, ISBN 978-83-7731-099-1.