Bertold V (książę Zähringen)

Bertold V
	; pomnik Bertolda V w Bernie
	książę Zähringen
Okres	od 1186; do 1218
Poprzednik	Bertold IV
	Dane biograficzne
Dynastia	Zähringen
Data urodzenia	ok. 1160
Data i miejsce śmierci	18 lutego 1218 ; Fryburg Bryzgowijski
Miejsce spoczynku	katedra Najświętszej Marii Panny we Fryburgu Bryzgowijskim
Ojciec	Bertold IV
Matka	Heilwiga z Froburga
Żona	Klemencja z Auxonne; od 1183

Bertold V (ur. ok. 1160 r., zm. 18 lutego 1218 r.) – ostatni książę Zähringen w latach 1186–1218 z rodu Zähringen.

Życiorys

Bertold V był jedynym synem księcia Zähringen Bertolda IV i Heilwigi, córki Hermana, hrabiego Froburga. W 1186 r. objął dziedzictwo po ojcu, jednak z uwagi na wydzielenie odrębnych części księstwa stryjom (Adalbertowi, który przyjął tytuł księcia Teck, oraz Hugonowi, księciu Ulmburga) pozycja książąt Zähringen została osłabiona na terenie Szwabii. Z tego powodu główna uwaga Bertolda V koncentrowała się na ziemiach burgundzkich (w jego rękach znajdowała się większość zachodniej części obecnej Szwajcarii). Stłumił tam powstanie lokalnych możnych wspieranych przez biskupa Lozanny, a dla wzmocnienia swojej pozycji założył m.in. Berno w 1191 r. i Thun. Popierał cesarza Henryka VI Hohenstaufa w jego zabiegach o ustanowienie dziedziczności tronu niemieckiego. Jednak w 1196 r. doszło do sporu Bertodla z cesarskim bratem Konradem II (zakończonym bez rozstrzygnięcia wskutek śmierci Konrada), a w 1197 r. do konfliktu z następnym bratem cesarza Ottonem I. W toku tego ostatniego cesarz zmarł, a część niemieckich możnych wysunęła kandydaturę Bertolda do tronu niemieckiego. Porozumiał się jednak z kolejnym bratem zmarłego cesarza księcia Szwabii Filipem i poparł go w staraniach o władzę w Niemczech w zamian za koncesje terytorialne (m.in. miasto Szafuza). Nie odegrał jednak poważniejszej roli w późniejszych walkach o tron między Filipem a Ottonem IV z Brunszwiku, toczył natomiast spór o Valais z hrabią Sabaudii Tomaszem I zakończony porażką Bertolda pod Ulrichen i pokojem w 1211 r. Ostatnie lata życia spędził głównie we Fryburgu Bryzgowijskim. W tutejszej katedrze został też pochowany.

Żoną Bertolda była Klemencja (zm. po 1235 r.), córka Stefana, hrabiego Auxonne. Mieli jednego lub dwóch synów (w tym Bertolda), którzy jednak zmarli w dzieciństwie. Po śmierci Bertolda jego dobra zostały rozdrobnione. Część przypadła rodzinom mężów jego sióstr: szwabskie hrabiom Urach, a szwajcarskie hrabiom Kyburga, część majątku stanowiło też oprawę wdowią Klemencji. Jednak znaczna część dóbr (w tym liczne szwajcarskie miasta) uzyskała samodzielność jako odrębne terytoria Rzeszy, podlegające cesarzowi.

Bibliografia

Gerd Tellenbach: Berthold V.. W: Neue Deutsche Biographie. T. 2. Berlin: Duncker & Humblot, 1955, s. 161–162.
Georg von Wyß: Bertold V.. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 2. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1875, s. 541–546.
Ernst Tremp: Zähringen, Berchtold V. von. [w:] Historisches Lexikon der Schweiz [on-line]. 2014-11-18. [dostęp 2017-06-12].
Berthold V.. [w:] Genealogie Mittelalter: Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis zum Ende der Staufer: Materialsammlung [on-line]. [dostęp 2017-06-07].
Berthold V. Herzog v.Zähringen. [w:] WW-Person [on-line]. [dostęp 2017-06-07].