Przejdź do zawartości

Arlette Cousture

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Arlette Cousture
Arlette Couture
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 kwietnia 1948
Saint-Lambert

Narodowość

kanadyjska

Język

francuski

Alma Mater

Uniwersytet Montrealski

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła
  • Les Filles de Caleb
  • Dzieci stamtąd
Odznaczenia
Order Kanady – Oficer (Officer) Kawaler Narodowego Orderu Quebecu (Kanada) Kawaler Orderu Plejady (Frankofonia)

Arlette Cousture (ur. jako Arlette Couture 3 kwietnia 1948 w Saint-Lambert) – kanadyjska frankofońska pisarka. Autorka powieści historycznych, w tym słynnej Les Filles de Caleb oraz Ces enfants d’ailleurs – Dzieci stamtąd. Do dziś pozostaje jedną z najchętniej czytanych pisarek frankofońskich[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Córka Clovis-Émile Couture i Blanche Pronovost. Urodzona jako Arlette Couture zmieniła nazwisko na Cousture, oddając hołd swemu przodkowi – pionierowi Guillaume’owi Couture[2].

Arlette Cousture zdała maturę w College Sainte-Marie de Montréal w 1967 roku. Ukończyła studia na Uniwersytecie Montrealskim, uzyskując dyplom animatorki kulturalnej i teatralnej. Pierwszą pracą Arlette Cousture była posada nauczycielki. W 1971 roku, rozpoczęła karierę w mediach – najpierw w dziale telewizyjnym Radio-Canada jako prezenterka audycji Caméra-Moto, researcherka audycji Week-end, dziennikarka i reporterka w programie Femme d’aujourd’hui, w końcu dziennikarka krajowego i regionalnego programu Téléjournal. Od 1979 roku związała się, na osiem lat, z firmą Hydro-Quebec pracując jako doradca ds. komunikacji[3].

Od 1987 roku całkowicie poświęciła się pracy twórczej. Sławę przyniosła jej trzytomowa powieść Les Filles de Caleb, sprzedana w ponad półtoramilionowym nakładzie.Powieść zekranizowano. Serial o tym samym tytule pobił rekordy oglądalności we francuskojęzycznej części Kanady. W Polsce był wyświetlany w 1995 roku jako Emilie[4].

Na fali popularności tej sagi w regionie Mauricie powstało przyciągające rzesze turystów miasteczko tematyczne – Osada Emilie.

Po wydaniu dwóch pierwszych tomów sagi Les Filles de Caleb, Arlette Cousture opublikowała Ces enfants d’ailleurs – Dzieci stamtąd, dwutomową powieść o losie osieroconej trójki rodzeństwa, polskich emigrantach, którzy z Krakowa trafiają do Kanady – Winnipegu (w prowincji Manitoba) i Montrealu (prowincji Quebec). To, obejmująca 50 lat, saga rodzinna o adaptacji do nowej kultury, w świetle psychologii relacji rodzinnych. Prezentacja polskiego hartu ducha i pasji w działaniu, rodzących przedsiębiorczy sukces[5]. Powieść w dwóch tomach – Même les oiseaux se sont tus oraz L’envol des tourterelles, została znakomicie przyjęta przez kanadyjskich czytelników[6]. Oba tomy zekranizowano (sfilmowano w części w Krakowie). W 1995 roku, przyniosły one autorce główną nagrodę czytelników dziennika Journal de Montréal[7]. Jak przyznaje sama autorka – zafascynowana Polską i Polakami – to książka o emigracji, którą zawsze chciała napisać[8]. Przygotowując się do niej przez cztery lata studiowała polską historię i kulturę, by jak najlepiej odtworzyć realia. Nieprzypadkowo też akcja książki toczy się m.in. w Winnipeg, gdyż obok Quebecu to właśnie w prowincji Manitoba żyje – znacząca liczebnie – polska diaspora. Emigracja i multikulturalizm były tematami dnia codziennego w domu rodzinnym Arlette Cousture. Ojciec Clovis-Émile Couture pracował dla kolei kanadyjskich – Canadian National, odpowiadając za rekrutację do pracy obcokrajowców. Cała rodzina z empatią i poszanowaniem odnosiła się do nowo przybyłych, którzy często bywali w ich domu. Unikano nawet określenia imigranci – ze względu na jego częste pejoratywne zabarwienie – używając w zamian Nowi Kanadyjczycy[9].

Arlette Cousture jest też znana za sprawą działalności charytatywnej. Angażuje się zwłaszcza w uwrażliwianie społeczeństwa na wyzwania związane ze stwardnieniem rozsianym – chorobą, na którą sama cierpi – oraz w ochronę praw i interesów osób z niepełnosprawnością intelektualną. W poruszający sposób dzieli się osobistymi doświadczenia z wychowywania niepełnosprawnej intelektualnie córki[10]. Utworzyła fundusz na rzecz badań nad niepełnosprawnością intelektualną. Uniwersytet Montrealski postanowił nazwać go Funduszem Émilie-Bordeleau od imienia bohaterki powieści Les Filles de Caleb. Arlette Cousture zasiada w radzie tego funduszu.

W 2017 roku, w jubileusz 75-lecia relacji dyplomatycznych między Polską i Kanadą oraz 150-tych urodzin Konfederacji Kanadyjskiej, powieść Arlette Cousture Dzieci stamtąd trafia w ręce polskich czytelników[11].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Opowiadania i powieści

[edytuj | edytuj kod]
  • 1982 : Aussi vrai qu’il y a du soleil derrière les nuages (esej biograficzny)
  • Les Filles de Caleb w trzech tomach:
  • 1985 : Les Filles de Caleb. Le Chant du coq (tom 1)
  • 1986 : Les Filles de Caleb. Le Cri de l’oie blanche (tom 2)
  • 2004 : Les Filles de Caleb. L’abandon de la mésange (tom 3)
  • Ces enfants d’ailleurs w dwóch tomach:
  • 1992 : Ces enfants d’ailleurs. Même les oiseaux se sont tus (tom 1)
  • 1994 : Ces enfants d’ailleurs. L’envol des tourterelles (tom 2)
  • 1993 : Blanche
  • 1997 : Saynète à deux temps
  • 1998 : J’aurais voulu vous dire William
  • 2003 : Tout là-bas
  • 2008 : Depuis la fenêtre de mes cinq ans
  • 2012 : Petals’ Pub
  • 2016 : Chère Arlette

Eseje, nowele i bajki

[edytuj | edytuj kod]
  • 1985 : Le Sens de la fête, esej
  • 1989 : Bon parler pour bon parler, esej
  • 1989 : La Voix de Victor, nowela
  • 1989 : La Chute des nues, nowela
  • 1990 : Cette semaine-là, nowela
  • 1991 : Elle avait remercié cette jeune femme…, nowela
  • 1994 : «Joseph attendait une fille…», nowela, bajka bożonarodzeniowa
  • 1996 : Le Rouge et le Vert, bajka dla dzieci
  • 1997 : Saynète à deux temps
  • Pourquoi les enfants courent-ils toujours après les pigeons, zbiór nowelek publikowanych w internecie na stronie www.arlettecousture.com
  • 2013 : Saarbrücken, Allemagne, 1945 (nowelka 1)
  • 2013 : Québec, Canada, 1947 (nowelka 2)
  • 2013 : Venezia, Italie, 1952 (nowelka 3)
  • 2014 : Paris, France, 1956 (nowelka 4)
  • 2014 : New York, États-Unis, 1968 (nowelka 5)
  • 2014 : Montréal, Canada, 1969 (nowelka 6)
  • 2014 : Wanda, Argentine, 1978 (nowelka 7)
  • 2014 : Canberra, Australie, 1985 (nowelka 8)
  • 2014 : St-Antoine-sur-Richelieu, Canada, 1999 (nowelka 9)
  • 2014 : Contrecœur, Canada, 2009 (nowelka 10)
  • 2014 : Bethleem, Palestine, 2013 (nowelka 11)
  • 2014 : Baie St-Paul, Canada, 2014 (nowelka 12)
  • 2014 : Pourquoi les enfants courent-ils toujours après les pigeons?, zbiór nowelek w formie e-booka

Sztuki teatralne

[edytuj | edytuj kod]
  • 1971 : Circo-Cirque, sztuka teatralna, École du Mont La Salle.
  • 1979 : Du ventre au temps, radiowa sztuka teatralna (60 minut), Radio-Canada.
  • 1981 : D’Ohm à Ohm, sztuka naukowo-humorystyczna, Montreal, Salon des sciences et de la technologie.

Scenariusze

[edytuj | edytuj kod]
  • 2000 : Gypsies, dziesięciogodzinny miniserial, telewizja Radio-Canada.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
  • 1978 Nagroda literacka Radio-Canada
  • 1991 Członkostwo w Académie des Grands Montérégiens
  • 1991 Honorowa nagroda Stowarzyszenia Montrealskich Wykładowców Akademickich za wyjątkowy wkład w rozwój edukacji
  • 1995 Nagroda literacka „Journal de Montréal”
  • 1996 Grands Montréalais
  • 1998 Oficer Orderu Kanady
  • 2004 Kawaler Orderu Plejady
  • 2004 Literacka Grand Prix Montérégie
  • 2012 Kawaler Narodowego Orderu Quebecu
  • 2016 Komandor Orderu Montrealu[12]
  • 2016 Honorowe odznaczenie Zgromadzenia Narodowego Quebecu

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. À propos de l’auteur [online], arlettecousture.com [dostęp 2017-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-12].
  2. Généalogie Arlette Cousture [online], nosorigines.qc.ca [dostęp 2017-10-10].
  3. Arlette Cousture. The Canadian Encyclopedia. [dostęp 2017-10-10]. (ang.).
  4. Les Filles de Caleb. [dostęp 2017-10-10].
  5. DEON.pl, Setki kilogramów makulatury zamieniają się w książki, „DEON.pl” [dostęp 2017-10-10] (pol.).
  6. Zone Arts – ICI.Radio-Canada.ca, Ces enfants d’ailleurs [online], Radio-Canada.ca [dostęp 2017-10-10] (fr.).
  7. Dédicace Livres comme l’air 2003 [online], lca.amnistie.ca [dostęp 2017-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11].
  8. The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [online], The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [dostęp 2017-10-10].
  9. DEON.pl, „Intelektualny ping-pong” z młodzieżą [WYWIAD], „DEON.pl” [dostęp 2017-10-10] (pol.).
  10. Les personnes handicapées et l’intégration – La ségrégation volontaire pour affronter la «vraie» vie, „Le Devoir”, 2 marca 2005, ISSN 0319-0722 [dostęp 2017-10-10] (fr.).
  11. The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [online], The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-13].
  12. Arlette Cousture, „Ordre de Montréal”, 1 grudnia 2016 [dostęp 2017-10-10] (ang.).