Arda Mandikian
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 listopada 2009 |
| Typ głosu | |
| Gatunki | |
| Zawód |
śpiewaczka operowa |
| Powiązania |
Arda Mandikian, zachodnioorm. Արտա Մանտիկեան, gr. Άρντα Μαντικιάν (ur. 1 września 1924 w Izmirze, zm. 8 listopada 2009 w Atenach) – grecka sopranistka ormiańskiego pochodzenia, występująca również w Wielkiej Brytanii i Francji; zastępczyni dyrektora Greckiej Opery Narodowej w Atenach (1974–1982).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Arda Mandikian urodziła się 1 września 1924 roku w Izmirze (Smyrnie) w rodzinie ocalałych z rzezi w latach 1915–1917 Ormian[1]. W kolejnych latach rodzina wyemigrowała do Aten[1]. W tamtejszym konserwatorium Mandikian rozpoczęła naukę śpiewu pod kierunkiem Elviry de Hidalgo oraz Aleksandry Triandi[1][2][3]. Zadebiutowała w lutym 1940 roku w wieku 15 lat, śpiewając podczas studenckiego przedstawienia Mira, o Norma z opery Norma w duecie z Marią Callas[1][2].
Mandikian interesowała się muzyką ludową starożytnej Grecji[1]. W 1948 roku przeniosła się do Wielkiej Brytanii, gdzie występowała w londyńskim Morley College, a w roku następnym nagrała dla wytwórni HMV wykonanie sześciu odkrytych w 1893 roku hymnów delfickich[3]. Nawiązała dzięki temu kontakt z Egonem Welleszem, kompozytorem, wykładowcą na Uniwersytecie Oksfordzkim i czołowym badaczem muzyki bizantyjskiej i wczesnogreckiej[1][3]. W Oxfordzie usłyszał o niej także muzykolog Jack Westrup, co zaowocowało w 1950 roku angażem Mandikian do roli Dydony w operze Trojanie Berlioza[3]. Rok później wcieliła się w tytułową rolę w operze komicznej Incognita Wellesza[3][2] oraz wystąpiła jako Pierwsza Czarownica w operze Purcella Dydona i Eneasz wystawianej na deskach Mermaid Theatre (w 1953 roku w tej samej sztuce zagrała rolę Czarodziejki[3])[1].
W 1953 roku w roli Eurydyki zadebiutowała w Operze Paryskiej, a w sztuce Peter Grimes Benjamina Brittena – w Royal Opera House (ROH)[1]. W ROH wystąpiła też jako Musetta w Cyganerii Pucciniego (grudzień 1953) oraz w tytułowej roli w Złotym koguciku Nikołaja Rimskiego-Korsakowa (styczeń 1954)[1][3]. Również w 1954 roku wykreowała rolę Panny Jennel w Dokręcaniu śruby Brittena[2][1]. W latach 50. regularnie występowała podczas Aldeburgh Festival[2]. Specjalizowała się też w piosence francuskiej[3].
Na początku lat 60. Mandikian wróciła do Grecji, aby opiekować się chorą matką[1]. Była zadeklarowaną przeciwniczką junty czarnych pułkowników, która przejęła władzę w wyniku zamachu stanu w 1967 roku[3]. Śpiewaczka była inwigilowana, a jej kariera została utrudniona, gdyż w obawie przed uniemożliwieniem jej powrotu do kraju Mandikian odrzucała wszystkie oferty występów za granicą[1][3].
Po upadku dyktatury wojskowej Mandikian stała się szanowaną postacią greckiego życia kulturalnego. W latach 1974–1982 pełniła funkcję zastępcy dyrektora Greckiej Opery Narodowej w Atenach, gdzie współpracowała ze swoim przyjacielem, Christosem Lambrakisem[3].
Zmarła 8 listopada 2009 roku[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m Arda Mandikian obituary [online], www.telegraph.co.uk [dostęp 2023-05-24].
- ↑ a b c d e Arda Mandikian [online], www.naxos.com [dostęp 2023-05-24].
- ↑ a b c d e f g h i j k John Amis, Arda Mandikian obituary, „The Guardian”, 25 listopada 2009, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-05-24] (ang.).