Araucaria montana
.jpg)
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Araucaria montana | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Araucaria montana Brongn. & Gris Ann. Sci. Nat., Bot. V, 13: 358 1871[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Araucaria montana – gatunek drzewa iglastego z rodziny araukariowatych. Endemit wyspy Nowa Kaledonia, gdzie rośnie w rozproszeniu na całym jej obszarze, a także na niewielkiej wysepce Art (Ile d'Art) na północ od głównej wyspy (Grande Terre). Rośnie na terenach górskich od 500 do 1400 m n.p.m. w gęstych i niskich lasach wilgotnych oraz w zbiorowiskach zaroślowych. Ma status gatunku narażonego (VU) na wymarcie w czerwonej liście IUCN[4]. Niewielka część populacji rośnie na terenach chronionych. Zagrożeniem dla gatunku jest niszczenie siedlisk z powodu działalności górniczej oraz pożary[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drzewo za młodu o pokroju kolumnowym, z wiekiem tworzące szeroką i luźną koronę z konarami ustawionymi kandelabrowo. Osiąga od 10 do 40 m wysokości i 1 m średnicy pnia[5]. Kora na pniu gruba, jasnoszara, łuszcząca się cienkimi, poziomymi pasmami[5].
- Liście
- Młodociane igły niespłaszczone, jajowato lancetowate, o długości do 10 mm i szerokości ok. 5 mm, zagięte na szczycie. Dorosłe łuskowate, jajowatego kształtu z wyraźną żyłką centralną, osiągające długość 10–25 mm i szerokość 10–20 mm, na wierzchołku zaostrzone lub stępione, zagięte[6][7][5].
- Szyszki
- Z kwiatami męskimi walcowate, o długości 8–25 cm i średnicy do 2–2,8 cm[6][7][5]. Wyrastają na końcach pędów[5]. Łuski ostre z 12 pylnikami (mikrosporangiami) rozwijającymi się na trójkątnych mikrosporofilach. Szyszki z kwiatami żeńskimi kulistawe, osiągają do 12 cm długości[5]. Wyrastają na krótkich gęsto ulistnionych pędach[5]. Łuski wspierające prosto wzniesione, do 10 mm długości. Nasiona to jajowate, wydłużone orzeszki z jajowatymi skrzydełkami osiągające do 3,2 cm długości[6][7].
- Gatunki podobne
- Araucaria laubenfelsii. Cechą wyróżniającą A. montana jest układ aparatów szparkowych na górnej stronie liścia, które u tego gatunku widoczne są tylko u nasady i przy wierzchołku i nie są ułożone w paski (u A. laubenfelsii ułożone są w 3–5 rzędów biegnących wzdłuż całej długości liścia, ew. z wyjątkiem części wierzchołkowej[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-14] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b Araucaria montana Brongn. & Gris. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2020-10-25]. (ang.).
- ↑ a b c P. Thomas, Araucaria montana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-10-25] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h I.Thomas, T.Jaffré, J. Munzinger, P.P. Lowry: Araucaria montana Brongn. & Gris. [w:] Threatened Conifers of The World [on-line]. Royal Botanic Garden Edinburgh, 2019. [dostęp 2020-10-24].
- ↑ a b c John Silba: Encyclopedia Coniferae. Corvallis, Oregon: Phytologia Memoirs, 1986, s. 39.
- ↑ a b c Christopher J. Earle: Araucaria biramulata. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2020-10-24].