Przejdź do zawartości

Akcja Główki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Akcja Główki
Państwo

Polska pod okupacją III Rzeszy (Generalne Gubernatorstwo)

Miejsce

Warszawa

Data

wrzesień 1943 - lipiec 1944

Liczba zabitych

min. 11 osób

Typ ataku

broń palna

Sprawca

Armia Krajowa

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, w centrum znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia52°13′56″N 21°00′30″E/52,232222 21,008333

Akcja Główkikryptonim akcji polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej mającej na celu eliminację funkcjonariuszy niemieckiego aparatu okupacyjnego w Polsce w odwecie za zbrodnie na ludności cywilnej oraz na członkach podziemia[1]. Nazwa akcji nawiązywała do nazistowskiego symbolu Totenkopf – czaszek umieszczonych na uniformach SS.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Decyzję o rozpoczęciu serii zamachów podjął pod koniec 1943 najprawdopodobniej ówczesny dowódca Armii Krajowej gen. Tadeusz Bór-Komorowski. Jej głównym celem było eliminowanie funkcjonariuszy niemieckiego aparatu terroru wyróżniających się okrucieństwem wobec ludności okupowanej Polski.

Lista, zawierająca ok. 100 nazwisk nazistów, którzy zostali skazani przez sądy państwa podziemnego na śmierć, powstała 20 lutego 1944. Wywiad AK umieścił na niej nazwiska członków policji niemieckiej, Gestapo, elitarnej formacji SS, administracji okupacyjnej, nadzorców polskich pracowników, personelu więzień hitlerowskich, organizatorów łapanek kierujących Polaków na przymusowe roboty do Niemiec, pracowników Urzędu Pracy (niem. Arbeitsamt), a także funkcjonariuszy innych służb okupacyjnych, wyróżniających się fanatyzmem i okrucieństwem. Pierwsze wyroki zaczęto wykonywać jeszcze w 1943[2].

Sposób realizacji

[edytuj | edytuj kod]
Czapka z symbolem SS – Totenkopf

Każda z umieszczonych na liście osób musiała zostać osądzona przez podziemny sąd, który orzekał dla niej karę śmierci bądź ją uniewinniał. Kara orzekana była za przestępstwa i zbrodnie osobiście popełnione przez oskarżonych, ewentualnie za decyzje, które się do zbrodni tych przyczyniły. Wyroki te, w odróżnieniu od masowych egzekucji wykonywanych na Polakach przez okupantów, nie były orzekane na zasadzie odpowiedzialności zbiorowej. Do wykonania wyroków przeznaczone były wydzielone jednostki Kedywu do zadań specjalnych jak np. oddziały bojowe Referatu 993/W oraz grupy szturmowe AK. Wykonywali je żołnierze „Agatu” oraz bataliony szturmowe jak „Zośka”, „Parasol” czy „Miotła”. Każda akcja była opatrzona osobnym kryptonimem. W sumie w latach 1943–1944 w ramach akcji „Główki” wykonano kilkadziesiąt wyroków na osobach skazanych przez sądy podziemne.

Wybrane akcje likwidacyjne z lat 1943–1944

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Strzembosz 1983 ↓, s. 401-406.
  2. a b c d e f g Strzembosz 1983 ↓.
  3. Władysław Bartoszewski, Warszawski pierścień śmierci 1939-1944, Interpress, Warszawa 1970, s. 279.
  4. „Kutschera miał utopić Warszawę w morzu krwi...”. rzeczpospolita.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-05)]., rzeczpospolita.pl.
  5. Jerzy Piesiewicz, Zamach na kata, Biuletyn Informacyjny Armii Krajowej, lipiec 2000 rok
  6. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 490−490. ISBN 83-06-00717-4.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Władysław Bartoszewski, Warszawski pierścień śmierci 1939–1944, Interpress, Warszawa 1970, s. 278-279.
  • Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00717-4.
  • Piotr Stachiewicz, Akcja „Kutschera”, Książka i Wiedza, 1987, ISBN 83-05-11024-9.
  • Henryk Witkowski, Kedyw okręgu Warszawskiego Armii Krajowej w latach 1943- 1944. Fakty i Dokumenty, 1984.