57 mm armata przeciwpancerna wz. 1943 (ZiS-2)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy |
1941 |
| Produkcja seryjna |
1941 |
| Wyprodukowano |
10 011 szt. |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
57 mm |
| Nabój |
57x480mmR |
| Długość lufy |
4160 mm (L/73) |
| Donośność |
8400 m |
| Odległość strzału bezwzgl. |
1200 m |
| Prędkość pocz. pocisku |
990 m/s (przeciwpancernego o masie 3,14 kg) |
| Masa |
1250 kg (armaty) |
| Kąt ostrzału |
−5° do +25° (w pionie) |
| Wysokość linii ognia |
875 mm |
| Długość odrzutu |
970–1100 mm |
| Szybkostrzelność |
25 strz./min |
| Obsługa |
5–7 osób |
| Czas przejścia w położenie bojowe |
40 s. |
| Prędkość marszowa |
do 50 km/h (drogi utwardzone) |
57 mm armata przeciwpancerna wz. 1943 (ZiS-2) (ros. 57-мм противотанковая пушка образца 1943 года, ЗИС-2) – radziecka holowana armata przeciwpancerna wprowadzona do uzbrojenia w 1943 roku.
Działo ZiS-2 zostało skonstruowane przez grupę konstruktorów kierowanych przez Wasilija Grabina. Według założeń nowa armata miała być w stanie zwalczać czołgi lepiej opancerzone niż najcięższy czołg Armii Czerwonej – KW-1 (pancerz czołowy 75–95 mm). Podczas przeprowadzonych w 1941 roku prób prototypów armaty uzyskano przebicie 106 mm pancerza pionowego z odległości 500 m (96 mm z odległości 1000 m). Seryjna armata otrzymała oznaczenie fabryczne ZiS-2. Dokumentacja techniczna armaty była gotowa w maju 1941 roku. Skonstruowano także wersję ZiSa-2 przeznaczoną do montażu na podwoziu ciągnika artyleryjskiego T-20 Komsomolec. Nosiła ona oznaczenie ZiS-29, a kompletne działo samobieżne ZiS-30. Opracowano także czołgową wersję ZiS-4 wyprodukowaną w krótkiej wersji i montowana w czołgach T-34/57 (odmiana czołgu T-34/76).
Do końca 1941 roku wyprodukowano 371 armat ZiS-2. Później produkcję wstrzymano dając pierwszeństwo produkcji 45 mm armaty ppanc wz. 1942, która była wystarczająco skuteczna, a była zasilana tą samą amunicją co starsza armata ppanc wz. 1937. Linie produkcyjną armat ZiS-2 przystosowano do produkcji zbliżonych konstrukcyjnie armat polowych ZiS-3.
W 1943 na froncie wschodnim pojawiły się czołgi PzKpfw V Panther i PzKpfw VI Tiger, których pancerze czołowe nie mogły być przebite przez pociski armat wz. 1942. Zdecydowano więc o wznowieniu produkcji armat ZiS-2 i oficjalnym przyjęciu ich do uzbrojenia. W latach 1943–1945 wyprodukowano 9645 dział ZiS-2. Działa ZiS-2 były uzbrojeniem pododdziałów przeciwpancernych jednostek piechoty i samodzielnych pułków artylerii przeciwpancernej. Trafiły także do uzbrojenia 4 Brygady Artylerii Przeciwpancernej (podporządkowanej 1 AWP), oraz 9 Drezdeńskiej i 14 Sudeckiej Brygady Artylerii Przeciwpancernej (2 AWP).
Po II wojnie światowej armata ZiS-2 szybko straciła możliwość skutecznego zwalczania czołgów. W latach 50. została zastąpiona przez działa przeciwpancerne kalibru 85 mm (D-44) i 100 mm (BS-3).
Armata przeciwpancerna ZIS-2 wyposażona była w łoże dolne dwuogonowe (ogony z rur stalowych), kołowe, w stalową tarczę ochronną i gwintowaną lufę kalibru 57 mm. Zamek klinowy, półautomatyczny. Trakcja konna lub motorowa (najczęściej stosowany był samochód GAZ-AA).
| Produkcja dział ZiS-2[1] | |||||||||||
| Rok | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | 1945 | Razem | |||||
| Wyprodukowano, szt. | 371 | 0 | 1850 | 2525 | 5265 | 10011 | |||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ А. Иванов: Артиллерия СССР в перод второй мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stefan Pataj: Artyleria lądowa 1872-1970. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1975.
- Ian Hogg: Artyleria dwudziestego wieku. Kędzierski, Sławomir (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-11-09237-0.
- А. Иванов: Артиллерия СССР в перод второй мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003.