Łopuszka Mała

Łopuszka Mała
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przeworski
Gmina	Kańczuga
Liczba ludności (2021)	539
Strefa numeracyjna	16
Kod pocztowy	37-220
Tablice rejestracyjne	RPZ
SIMC	0604301
	Położenie na mapie Polski Łopuszka Mała
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Łopuszka Mała
	Położenie na mapie powiatu przeworskiego Łopuszka Mała
	Położenie na mapie gminy Kańczuga Łopuszka Mała
	49°58′08″N 22°24′57″E/49,968889 22,415833

Łopuszka Mała – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Kańczuga^[5]^[4].

Integralne części wsi Łopuszka Mała^[5]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0604318	Górka	część wsi
0604318	Groble	część wsi

We wsi znajduje się przystanek kolei wąskotorowej Łopuszka Mała.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Historia

Łopuszka Mała to miejscowość położona jest na południe od Kańczugi, na prawym brzegu rzeki Mleczki, w podmokłej dolinie. W 1448 roku wieś została sprzedana Pileckim. Od tej pory Łopuszka Mała na stałe weszła w skład dóbr kańczuckich. Po Pileckich należała do rodów: Odrowążów, Ostrogskich, Lubomirskich, za których czasów tereny te dotknęły największe spustoszenia dokonane przez Tatarów (1623, 1624), Szwedów (1655), Kozaków i Siedmiogrodzian (1657) oraz ponownie przez Tatarów (1672).

W XVIII–XIX wieku kolejnymi właścicielami Łopuszki Małej były rodziny: Nowosielskich, Jakubowskich i Pogonowskich. Tej ostatniej rodzinie zawdzięczamy zbudowanie istniejącego do dziś, okazałego dworu.

Zespół dworsko-parkowy

Zespół dworsko-parkowy z uwagi na dobre gospodarowanie majątkiem jest najlepiej zachowanym z wszystkich istniejących w gminie Kańczuga. Leżący w północno-wschodniej części wsi, przy drodze prowadzącej do Kańczugi, składa się z dworu, budynku bramnego, spichlerza i zabudowy gospodarczej. Całości dopełnia park krajobrazowy. Około 1895 roku wybudowali go Pogonowscy. Po II wojnie światowej zespół dworski użytkowało Przedsiębiorstwo Gospodarki Zwierzętami Rzeźnymi w Rzeszowie – Tuczarnia Trzody Chlewnej. Od końca lat 80. do 1993 roku był nieużytkowany, co spowodowało jego dewastację. Nie chcąc doprowadzić do całkowitego zniszczenia, przeprowadzono gruntowny remont.

Obecnie Fundacja Pomocy Młodzieży im. Jana Pawła II „Wzrastanie" od 1997 roku wykorzystuje go na cele domu dla dzieci^[6].

Wolno stojący, murowany dwór ma ciekawe położenie – na stoku schodzącym w kierunku stawu. Od wschodu główna aleja parkowa oddziela go od zabudowy gospodarczej dawnego folwarku i parku. W głównej części budynek jest jednokondygnacyjny, zaś w południowo-wschodniej składa się z dwóch kondygnacji. Przy elewacji frontowej znajdują się reprezentacyjne, lustrzane schody zewnętrzne z balustradą.

Na uwagę zasługuje urozmaicona dekoracja architektoniczna elewacji dworu. Obecnie z zabytkowego wyposażenia nie zachowały się żadne elementy.

Dworkowi uroku dodaje XIX wieczny park krajobrazowy ze stawem, alejami oraz starodrzewem. Przeważają gatunki drzew liściasty. Z krajowych najokazalsze są dęby szypułkowe, lipy szerokolistne i drobnolistne, z obcych zaś szczególnie platan klonolistny.

U podnóża dworu rozciąga się staw z niewielką wysepką, na której stoi altanka i figura Najświętszej Marii Panny.

Warto zobaczyć

zespół dworski Pogonowskich

murowany dwór (koniec XIX w.) – gruntownie odrestaurowany
budynki gospodarcze (II poł. XIX w.)
XIX-wieczny park krajobrazowy

zbiornik retencyjny

Zobacz też

Łopuszka Wielka

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 73325
↑ Wieś Łopuszka Mała w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 698 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Placówki opiekuńczo-wychowawcze. Dom dla dzieci w Łopuszce Małej

Linki zewnętrzne

Łopuszka 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 727 .
Mapa katastralna wsi Łopuszka Mała z 1851

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 73325

[pwl-2] Wieś Łopuszka Mała w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 698 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Placówki opiekuńczo-wychowawcze. Dom dla dzieci w Łopuszce Małej

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

Miasto	Kańczuga
Część miasta	Blich
Wsie	Bóbrka Kańczucka Chodakówka Krzeczowice Lipnik Łopuszka Mała Łopuszka Wielka Medynia Kańczucka Niżatyce Pantalowice Rączyna Siedleczka Sietesz Wola Rzeplińska Żuklin
Części wsi	Blich Budy (Siedleczka) Budy (Żuklin) Dział Folwark Górka Górki Groble Kłapówka Koło Kobyłki Koło Zagórza Kucze Mijów Młyn Olchowy Pniak Pantalowice Dolne Pantalowice Górne Potoki Sietesz Dolna Sietesz Górna Wygoda Zagrody
Osady wsi	Gaj Jaz Kopalina Psi Młynek