Pescenniusz Niger
.jpg)
| |
| Cesarz rzymski | |
| Okres | |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
zamordowany |
| Moneta | |
 Denar Pesceniusza Nigra (RIC IVa 15) | |
Gajusz Pescenniusz Niger, Gaius Pescennius Niger Iustus (ur. 135/140 w Akwinum, zm. jesienią 194) – namiestnik Dacji, Syrii, senator, cesarz rzymski od kwietnia 193 do śmierci.
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Pescenniusz Niger urodził się w rodzinie ekwitów między 135 a 140 w miejscowości Akwinum. Jako pierwszy członek rodziny około 180 wszedł do stanu senatorskiego. W 183 został namiestnikiem Dacji. Od 191 sprawował namiestnictwo Syrii. Wcześniej cesarz Kommodus mianował go konsulem pomocniczym (consul suffectus)[1].
Wojna o tron cesarski
[edytuj | edytuj kod]Po zamordowaniu Pertynaksa, a później (1 lub 28 czerwca 193) jego następcy Didiusza Julianusa, Pescenniusz Niger został wybrany cesarzem w tym samym roku w kwietniu w Antiochii[2]. O sukcesję walczył z Septymiuszem Sewerem. Pod zwierzchnictwem Nigra na wschodzie znajdowało się 9–10 legionów oraz bogate i ludne tereny. Natomiast Sewer dysponował 16–18 legionami[3][4]. Do walki z nim Pescenniusz wysłał wojska pod wodzą Aselliusza Emiliana, namiestnika Azji, który dotarł do Bizancjum i zdołał obsadzić przeprawę przez Bosfor. Pod Peryntem udało mu się pokonać część oddziałów Sewera pod wodzą Lucjusza Fabiusza Kilo[3]. Gdy jesienią 193 przybył z wojskami Septymiusz Sewer, jego wódz Kandydus pokonał Emiliana w bitwie pod Kyzikos. Sam Emilian zginął podczas ucieczki[5][6].
W styczniu 194 doszło do kolejnej bitwy pod Kios niedaleko Nicei, w której wojska Pescenniusza Nigra zostały pokonane przez wojska Septymiusza Sewera dowodzone przez Kandydusa. W efekcie tej bitwy Niger wycofał wojska z Azji Mniejszej, a w lutym 194 spod jego władzy oderwał się Egipt uznając Sewera[7][6].
We wrześniu 194 doszło do decydującej bitwy pod Issos, w której Niger poniósł klęskę i zginął w czasie ucieczki do Partów[8].
Po stronie Nigra opowiedziało się między innymi miasto Bizancjum, za co, po długim oblężeniu zakończonym w grudniu 195, zostało zniszczone przez zwycięzcę i przemianowane na kolonię[9][10][11]. Również Antiochia za poparcie dla Nigra utraciła prawa miejskie i została włączona do terytorium Laodycei[12].
Represje zwycięskiego Septymiusza Sewera dotknęły wdowę i dorosłych synów Pescenniusza Nigra, którzy zostali skazani na wygnanie, a potem uśmierceni[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 257.
- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 258.
- ↑ a b Kotula 1987 ↓, s. 40.
- ↑ Gazda 2008 ↓, s. 204, 208–209.
- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 259.
- ↑ a b Kotula 1987 ↓, s. 41.
- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 260.
- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 261–262.
- ↑ Konstantynopol: Nowy Rzym 2011 ↓, s. 28.
- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 263.
- ↑ Kotula 1987 ↓, s. 43.
- ↑ Kotula 1987 ↓, s. 42.
- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 262.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Źródła
- Kasjusz Dion: Historia rzymska.
- Herodian: Historia Cesarstwa Rzymskiego. Wrocław, Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich i De Agostini, 2004, seria: Arcydzieła Kultury Antycznej. ISBN 83-7316-826-5.
- Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana. Opracowanie i tłumaczenie Hanna Szelest. Warszawa: 1966.
- Opracowania
- Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 299–300. ISBN 83-06-01859-1.
- Daniel Gazda: Wojny domowe w Imperium Rzymskim. Warszawa: Bellona, 2008, s. 208–215. ISBN 978-83-11-11325-1.
- Tadeusz Kotula: Septymiusz Sewer. Cesarz z Lepcis Magna. Wrocław: Ossolineum, 1987. ISBN 83-04-02155-2.
- Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Pryncypat. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Iskry, 1986, s. 256–263. ISBN 83-207-0788-9.
- Konstantynopol: Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyjskim. Pod redakcją Mirosława Leszki i Teresy Wolińskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16521-5.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zbiór monet Pescenniusza Nigra na stronie wildwinds.com. [dostęp 2016-06-10]. (ang.).