Kusacz pampasowy

Kusacz pampasowy
	Eudromia elegans
	I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1832
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki paleognatyczne
Rząd	kusacze
Rodzina	kusacze
Rodzaj	Eudromia
Gatunek	kusacz pampasowy
Synonimy
	Calopezus intermedius Dabbene & Lillo, 1913; Calopezus elegans albidus Wetmore, 1921;
	Calopezus intermedius Dabbene & Lillo, 1913; Calopezus elegans albidus Wetmore, 1921;
Podgatunki
	E. e. intermedia (Dabbene & Lillo, 1913); E. e. magnistriata Olrog, 1959; E. e. riojana Olrog, 1959; E. e. albida (Wetmore, 1921); E. e. wetmorei Banks, 1977; E. e. numida Banks, 1977; E. e. elegans I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1832; E. e. multiguttata Conover, 1950; E. e. devia Conover, 1950; E. e. patagonica Conover, 1950;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 5 maj 2023, była oparta na tej wersji.

Kusacz pampasowy^[12], kurak stinamu^{[potrzebny przypis]} (Eudromia elegans) – gatunek średniego ptaka lądowego z rodziny kusaczy (Tinamidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Kusacz pampasowy występuje w zależności od podgatunku^[13]^[14]:

E. elegans intermedia – północno-zachodnia Argentyna, być może także skrajnie południowa Boliwia
E. elegans magnistriata – północno-zachodnia Argentyna
E. elegans riojana – zachodnio-środkowa Argentyna
E. elegans albida – zachodnio-środkowa Argentyna
E. elegans wetmorei – zachodnia Argentyna
E. elegans numida – środkowa Argentyna
E. elegans elegans – południowo-środkowa Argentyna
E. elegans multiguttata – wschodnio-środkowa Argentyna
E. elegans devia – południowo-zachodnia Argentyna
E. elegans patagonica – południowe Chile (region Aysén) i południowa Argentyna

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny: Długość ciała 37,5–41 cm; masa ciała samic 709–892 g, samców 676–809 g^[13]. Ptak pokroju kuropatwy, z małą głową i krótkimi skrzydłami. Samiec i samica ubarwione podobnie, jednak samica nieco bardziej kontrastowa. Wierzch ciała brązowy z białymi i czarnymi plamkami. Szyja i pierś rdzawożółta z ciemnym rysunkiem, brzuch żółty. Głowa brązowa z białymi kresami. Na głowie czub z piór, zazwyczaj złożony do tyłu, może być jednak stroszony. Dziób krótki i cienki, lekko zakrzywiony do dołu. Nogi w kolorze od jasnoszarego do szarobrązowego, z trzema dużymi palcami skierowanymi do przodu (brak tylnego palca).
Zachowanie: Prowadzi naziemny tryb życia. Prawie w ogóle nie lata, jedynie w sytuacji zagrożenia podrywa się na chwilę w powietrze, by za chwilę wylądować. Zimą kusacze pampasowe zbierają się w grupki od 6 do 30 ptaków i wspólnie przemierzają duże połacie terenu w poszukiwaniu pożywienia. Latem, kiedy jest obfitość pożywienia, pozostają z reguły na niewielkim obszarze.

Środowisko

Otwarte, suche tereny trawiasto-krzewiaste: pampa, puna i chaco. Występują na wysokościach od poziomu morza do 2500 m n.p.m.

Pożywienie

Wszystkożerne. Głównie nasiona i owoce zbierane z ziemi lub niskich krzewinek, ale także pąki, liście, kwiaty, a nawet korzonki. Zjadają również owady i ich larwy oraz mięczaki. Z reguły zimą są wyłącznie roślinożerne, a latem, kiedy występuje obfitość owadów, przestawiają się bardziej na pokarm zwierzęcy. Aby ułatwić rozdrabnianie pokarmu, połykają małe kamyki.

Lęgi

Samce żyją w poligamii, a samice w poliandrii. Wyprowadzają jeden lęg w roku (w przypadku poliandrii może być kilka zniesień), od czerwca-sierpnia aż po listopad. Większość jaj jest składana w październiku.

Gniazdo: Na ziemi, uwite z części roślin.
Jaja: Samica składa 5–9 jaj w kilku gniazdach. Jaja są owalne, błyszczące, w różnych kolorach: zielone, turkusowe, ciemnoczerwone lub ciemnobrązowe, zawsze jednolicie ubarwione, bez plamek.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez samca, od zniesienia pierwszego jaja przez okres 20–21 dni. Samiec siedzi na jajach nieprzerwanie przez długie godziny, opuszczając gniazdo tylko rano w celu znalezienia pożywienia.
Pisklęta: Pisklęta są okryte gęstym, niepozornie ubarwionym puchem. Są wychowywane przez samca.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kusacza pampasowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana; w 1996 roku ptak ten opisywany był jako dość pospolity. Jego liczebność spada ze względu na polowania i utratę siedlisk^[11].

Naturalnymi wrogami kusaczy pampasowych są skunksy, lisy, dzikie koty oraz ptaki drapieżne, takie jak myszołów rdzawogrzbiety.

Przypisy

↑ Eudromia elegans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b I. Geoffroy Saint-Hilaire. Eudromie. Eudromia. Isid. Geoff. „Magasin de Zoologie”. 2, s. cl. 2, s. 3, ryc. 1, 1832. (fr.).
↑ ^a ^b R. Dabbene & M. Lillo. Description de deux nouvelles espèces d’oiseaux de la Républic Argentine. Un perroquet du genre Cyanolyseus et un tínamou du genre Calopezus. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural de Buenos Aires”. 24, s. 192, 194, ryc. xii, 1913. (fr.).
↑ ^a ^b A.W. Wetmore. Three new birds of the family Tinamidae from South America. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 11, s. 437, 1921. (ang.).
↑ ^a ^b C.Ch. Olrog. Eudromia formosa (Lille) y Eudromia elegans. Univ. Nac. de Tucuman, Instituto "Miguel Lillo". „Neotrópica”. 5, s. 19, 1959. (hiszp.).
↑ Banks 1977 ↓, s. 537.
↑ Banks 1977 ↓, s. 536.
↑ Conover 1950 ↓, s. 367.
↑ Conover 1950 ↓, s. 369.
↑ Conover 1950 ↓, s. 364.
↑ ^a ^b BirdLife International, Eudromia elegans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-1 [dostęp 2020-07-02] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) – kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].
↑ ^a ^b V. Gomes: Elegant Crested-Tinamou (Eudromia elegans), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.elctin1.01. [dostęp 2021-10-10]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-10]. (ang.).

Bibliografia

H.B. Conover. A study of the elegant tinamous Genus Eudromia. „Fieldiana. Zoology”. 31 (38), s. 363–374, 1950. (ang.).
R.C. Banks. A Review Of The Crested Tinamous Aves Tinamidae. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 89 (46), s. 529–544, 1977. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Eudromia elegans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Geoffroy-2] I. Geoffroy Saint-Hilaire. Eudromie. Eudromia. Isid. Geoff. „Magasin de Zoologie”. 2, s. cl. 2, s. 3, ryc. 1, 1832. (fr.).

[Dabbene&Lillo-3] R. Dabbene & M. Lillo. Description de deux nouvelles espèces d’oiseaux de la Républic Argentine. Un perroquet du genre Cyanolyseus et un tínamou du genre Calopezus. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural de Buenos Aires”. 24, s. 192, 194, ryc. xii, 1913. (fr.).

[Wetmore-4] A.W. Wetmore. Three new birds of the family Tinamidae from South America. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 11, s. 437, 1921. (ang.).

[Olrog-5] C.Ch. Olrog. Eudromia formosa (Lille) y Eudromia elegans. Univ. Nac. de Tucuman, Instituto "Miguel Lillo". „Neotrópica”. 5, s. 19, 1959. (hiszp.).

[CITEREFBanks1977[https://www.biodiversitylibrary.org/page/34553995_537]-6] Banks 1977 ↓, s. 537.

[CITEREFBanks1977[https://www.biodiversitylibrary.org/page/34553987_536]-7] Banks 1977 ↓, s. 536.

[CITEREFConover1950[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2827448_367]-8] Conover 1950 ↓, s. 367.

[CITEREFConover1950[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2827450_369]-9] Conover 1950 ↓, s. 369.

[CITEREFConover1950[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2827438_364]-10] Conover 1950 ↓, s. 364.

[iucn-11] BirdLife International, Eudromia elegans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-1 [dostęp 2020-07-02] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-12] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) – kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].

[Gomes-13] V. Gomes: Elegant Crested-Tinamou (Eudromia elegans), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.elctin1.01. [dostęp 2021-10-10]. (ang.).

[ioc-14] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-10]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]