Hotel Pod Orłem w Bydgoszczy

Hotel Pod Orłem
b. Hotel Adler (do 1919)
b. Danziger Hof (1939-1945)

nr rej. 90/A z 15 grudnia 1974
Widok od ul. Gdańskiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Adres	ul. Gdańska 14
Styl architektoniczny	eklektyzm, neobarok
Architekt	Józef Święcicki
Inwestor	Emil Bernhardt
Kondygnacje	5
Rozpoczęcie budowy	1893
Ukończenie budowy	1896
Ważniejsze przebudowy	1926, 1939-1945, 1987
Pierwszy właściciel	Emil Bernhardt
Kolejni właściciele	Majewicz & Co Towarzystwo Uniwersytetów Robotniczych Przedsiębiorstwo Państwowe "Orbis"
Obecny właściciel	Przedsiębiorstwo Hotelowe "Majewicz"
Położenie na mapie Bydgoszczy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Strona internetowa

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | plan budynku = | współrzędne = | nazwa oryginalna = Nieznane pola: "sekundN", "sekundE", "stopniN", "minutE", "stopniE" oraz "minutN".

Budynek hotelu przed 1893 r.

Przykład wystroju budynku - atlanci

Wieczorem

Hotel Pod Orłem – zabytkowy budynek hotelowy w Bydgoszczy przy ul. Gdańskiej 14.

Położenie

Budynek stoi we wschodniej pierzei ul. Gdańskiej, przy skrzyżowaniu z ul. Dworcową. Obiekt posiada rzut litery "U" o nieregularnych i nierównych ramionach (jedno pod kątem ostrym). Od zachodu zamknięty jest ul. Gdańską, od południa ul. Parkową, od wschodu granicą parku Kazimierza Wielkiego, a od północy ścianą szczytową kamienicy nr 16 przy ul. Gdańskiej

Historia

Hotel „Pod Orłem” jest jednym z pierwszych hoteli wzniesionych na Przedmieściu Gdańskim. Już na początku XIX wieku znajdował się tutaj zajazd należący do rodziny Gliszczyńskich. W 1822 stolarz Gliszczyński wzniósł obok starego zajazdu nowy budynek nazwany Hotelem „Pod Orłem" (niem. Gasthof zum Adler).

Około 1850 budynek wraz z parcelą kupił piekarz August Friedrich Bernhardt. Między rokiem 1875, a 1879 firmę przejął jego syn Emil Bernhardt, który wcześniej odbył w Szwajcarii przeszkolenie w zawodzie hotelarskim. W 1880 Emil Bernhardt ożenił się z Luizą Müller, córką posiadacza ziemskiego z okolic Piły, która wniosła bardzo pokaźny posag. Prawdopodobnie część wiana żony przeznaczył na wzniesienie kamienicy przy ul. Gdańskiej 16, w którym siedzibę miała kawiarnia "Wiener Café".

W 1893 Emil Bernhardt zlecił wykonanie projektu hotelu z prawdziwego zdarzenia znanemu bydgoskiemu budowniczemu Józefowi Święcickiemu. Ten zaprojektował monumentalny, bogato dekorowany gmach, nad którym rozpościerała skrzydła ogromna rzeźba orła. Święcicki wzorował się na podobnych projektach w Berlinie i Monachium. Było to jego największe dotychczas dzieło architektoniczne. Podpis autora można znaleźć pomiędzy alegorycznymi głowami zdobiącymi fasadę, gdzie ukrył swój autoportret. Mógł to uczynić, gdyż rzeźby i sztukaterie pochodziły z jego własnej wytwórni.

Obiekt zbudowano w latach 1894-1896. Prace wykończeniowe we wnętrzach wykonywała firma znanego bydgoskiego przedsiębiorcy budowlanego Bruno Wiesego. Budynek stał się największym i najnowocześniejszym hotelem w Bydgoszczy, olśniewającym podróżnych bogactwem fasady i reprezentacyjnych wnętrz.

W przyziemiu gmachu znajdowała się restauracja hotelowa o wspartym na kolumnach sklepieniu, z boazerią i malowidłami w podłuczach oraz piwiarnia urządzona na wzór monachijski - z niszami do siedzenia i ściennymi malowidłami. Od początku w budynku zamontowano elektryczne oświetlenie, ogrzewanie parowe i hydrauliczną windę. Budynek łączył w sobie funkcje mieszkalne – zawierał 3 sześciopokojowe mieszkania o wysokim standardzie, hotelowe - pokoje gościnne oraz handlowo-usługowe - restaurację i sklepy. Komunikację między poszczególnymi częściami hotelu zapewniały 4 klatki schodowe oraz korytarze.

W 1899 hotel został wydzierżawiony berlińskiemu hotelarzowi Rudolfowi Trillhose, zaś w 1920 po włączeniu Bydgoszczy do Polski sprzedany za 1,25 mln ówczesnych marek spółce "Majewicz i S-ka".

W okresie dwudziestolecia międzywojennego w budynku hotelu przeprowadzono modernizację. Odnowiono i zmieniono wystrój pokoi gościnnych, przebudowano salę restauracyjną dodając antresolę, nową boazerię i zmieniając jej wyposażenie. Również stare instalacje i windę zastąpiono nowymi. Przeróbki te dokonane zostały w 1926 pod kierunkiem bydgoskiego architekta Teofila Biernackiego. W międzywojniu w salach „Kolumnowej” i „Malinowej” odbywały się bale, rauty, koncerty muzyki kameralnej i rozrywkowej. Dużym powodzeniem cieszyły się bale karnawałowe: prawników, lekarzy, dziennikarzy, artystów. Sala „Kolumnowa” słynęła z codziennych koncertów muzyki popularnej, granych przez bydgoskie orkiestry, zaś restauracja „Pod Orłem” należała do najlepszych w mieście pod względem wystroju, wykwintnych dań i napojów. W latach 30. XX w. spotykała się w nim elita „Klubu Kanciastego Stołu”, a wśród nich: działacze kultury, dziennikarze i bydgoscy twórcy, m.in.: Teodor Gajewski, Adam Grzymała-Siedlecki, Arnold Grossmann, Konrad Fiedler, Jan Piechocki, Marian Turwid, Eugeniusz Wasilewski, Henryk Kuminek, Stanisław Leśniewski.

Podczas okupacji hitlerowskiej hotel został przemianowany na "Danzinger Hof" i jego dyrektorem stał się Erich Blumm. W latach 1939-1945 dokonano przebudowy południowo-zachodniego narożnika budynku w związku z koniecznością poszerzenia ulicy Gdańskiej. Pomniejszono salę restauracyjną i utworzono w przyziemiu podcień - pasaż.

Po wkroczeniu do Bydgoszczy wojsk radzieckich budynek został początkowo przekazany dawnym właścicielom, którzy rozpoczęli działalność hotelową jako spółka jawna pod kierownictwem Stanisława Lipowicza. W październiku 1945 hotel upaństwowiono i przekazano w użytkowanie Towarzystwu Uniwersytetów Robotniczych. Po 1945 dokonano w budynku jeszcze kilku przeróbek, rozbierając między innymi attykę. W 1950 właścicielem hotelu "Pod Orłem" zostało Przedsiębiorstwo Państwowe "Orbis".

Od 1974 obiekt znajduje się w rejestrze zabytków. W 1987 rozpoczęto generalny remont budynku, dzięki któremu w 1993 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za najlepiej odrestaurowany obiekt o charakterze użytkowym.

Na początku lat 90. XX w. spadkobiercy rodziny Majewiczów i Kosickich zgłosili roszczenia reprywatyzacyjne, zasadne wobec niezgodnego z prawem odebrania hotelu spółce "Majewicz & Co" w 1945. Od 1 stycznia 1994 obiekt należy do Przedsiębiorstwa Hotelowego "Majewicz", utworzonego przez osoby prywatne (51 %), w tym spadkobierców przedwojennych właścicieli oraz "Orbis" S.A. (49 %). W 1995 hotelowi przyznano godło promocyjne "Teraz Polska", a w 2003 znalazł się w pierwszej dwudziestce w rankingu hoteli najbardziej przyjaznych biznesmenom.

Architektura

Gmach wzniesiono w stylu eklektycznym, nawiązującym do form baroku rzymskiego. Wśród licznych elementów zdobiących fasadę wyróżnia się umieszczona w zwieńczeniu, dużych rozmiarów rzeźba przedstawiająca symbol hotelu - orła z rozpostartymi skrzydłami. Budynek posiada 5 kondygnacji i jest podpiwniczony. Składa się z korpusu głównego i dwóch skrzydeł: północnego i południowego.

Fasada hotelu "Pod Orłem" jest 14-osiowa. Przeważają w niej elementy horyzontalne-boniowanie, fryzy, gzymsy, balkony, attyka. Elementy te są zrównoważone przez akcent wertykalny w postaci ujętej w dekoracyjne rzeźby i kolumny wnęki przebiegającej przez całą wysokość fasady, na osi głównego wejścia. Na wysokości I piętra znajduje się loggia z atlantami, po bokach, a na II piętrze dwie figury orłów. Okna III piętra zwieńczone są formą tympanonu z przedstawieniem głowy kobiecej na tle motywu solarnego. W narożniku południowo-zachodnim znajdują się na parterze pilastry hermowe z atlantami.

We wnętrzach zachowały się elementy secesyjnego wyposażenia. Wisząca stalowa klatka schodowa ze złoconymi poręczami, kolorowe witraże, klamki i kute poręcze hallu nadają hotelowi reprezentacyjny wygląd.

Hotel posiada kategorię czterogwiazdkową. W 2009 oferowano w nim 39 pokoi jedno- i 32 dwuosobowych oraz 4 luksusowe apartamenty. Znajduje się w nim restauracja "Kolumnowa" oraz 5 wielkofunkcyjnych sal, w których organizuje się bankiety, bale, konferencje i spotkania biznesowe. Do największych sal należą: Malinowa, Business Center i Rotariańska.

Znamienici goście

• Michał Bajor
• Zbigniew Boniek
• Goran Bregović
• Vadim Brodski
• Marcin Bronikowski
• Janusz Gajos
• Allan Ginsberg
• Janusz Głowacki
• Adam Grzymała-Siedlecki
• Józef Haller
• Jelena Isinbajewa
• Jarosław Iwaszkiewicz
• Krystyna Janda
• Ryszard Kaczorowski
• Bogusław Kaczyński
• Ryszard Kapuściński
• Wojciech Kilar
• Jan Kobuszewski
• Robert Korzeniowski
• Konstanty Andrzej Kulka
• Jacek Kuroń
• Aleksander Kwaśniewski
• Irena Kwiatkowska
• Włodzimierz Lubański
• Henryk Machalica
• Jerzy Maksymiuk
• Adam Małysz
• Tadeusz Mazowiecki
• Adam Michnik
• Czesław Miłosz
• Ignacy Mościcki
• Clarence Paderewski
• Piotr Paleczny
• Jan Peszek
• Sławomir Pietras
• Józef Piłsudski
• Jeremi Przybora
• Arthur Rubinstein
• Edward Rydz-Śmigły
• Anna Seniuk
• Jerzy Stuhr
• Hanna Suchocka
• Irena Szewińska
• Grzegorz Turnau
• Lech Wałęsa
• Józef Weyssenhoff
• William Wharton
• Stanisław Wojciechowski
• Jacek Wójcicki

Galeria

• 
  Widok z zachodu
• 
  Widok z południa
• 
  Rzeźby i ornamenty na elewacji
• 
  Jeden z atlantów
• 
  Kariatydy
• 
  Głowa mężczyzny (prawdopodobnie o fizjonomii Józefa Święcickiego)
• 
  Orzeł
• 
  Portal podczas Święta Niepodległości
• 
  Hotel nocą
• 
  Figury Atlantów o zmierzchu
• 
  "Wędrowiec" przyglądający się elewacji budynku
• 
  Orzeł nocą

Zobacz też

• Kamienica Emila Bernhardta w Bydgoszczy
• Ulica Gdańska w Bydgoszczy
• Śródmieście (Bydgoszcz)

Linki zewnętrzne

• Strona hotelu
• Opis budynku na portalu Józefa Święcickiego
• Poznaj historię hotelu Pod Orłem [ARCHIWALNE ZDJĘCIA]

Bibliografia

• Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska, Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003
• Jastrzebska-Puzowska Iwona: Hotel „Pod Orłem”, [w:] Kronika Bydgoska XIV 1992, Bydgoszcz 1993
• Parucka Krystyna: Zabytki Bydgoszczy – minikatalog, „Tifen” Krystyna Parucka, Bydgoszcz 2008, ISBN 978-83-927191-0-6