Tony Blair

Tony Blair, właśc. Sir Anthony Charles Lynton Blair (ur. 6 maja 1953 w Edynburgu) – brytyjski polityk, w latach 1983–2007 członek Izby Gmin, w latach 1994–2007 przywódca Partii Pracy, w latach 1997–2007 premier Wielkiej Brytanii.

Tony Blair

Pełne imię i nazwisko	Anthony Charles Lynton Blair
Data i miejsce urodzenia	6 maja 1953 Edynburg
Premier Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
Okres	od 2 maja 1997 do 27 czerwca 2007
Przynależność polityczna	Partia Pracy
Poprzednik	John Major
Następca	Gordon Brown
Odznaczenia
Złoty Medal Kongresu

Blair i George W. Bush (2004)

Blair i Robert Gates (2007)

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Urodził się w edynburskim Queen Mary Maternity Home. Jest synem prawnika i działacza Partii Konserwatywnej Leo Blaira i Hazel Corscadden, córki George Corscaddena. Dzieciństwo spędził w Durham, gdzie jego ojciec był wykładowcą uniwersyteckim. Uczył się w prywatnej szkole Fettes, określanej mianem „szkockiego Eton”. Jest absolwentem prawa na St John’s College w Uniwersytecie Oksfordzkim oraz City Law School w City University of London. W czasie studiów Blaira jego matka zmarła na raka. Po ukończeniu uczelni Blair rozpoczął praktykę w Lincoln’s Inn.

Początki kariery politycznej

W 1975 wstąpił do Partii Pracy. Jego pierwsza próba dostania się do parlamentu z okręgu Beaconsfield w 1982 była nieudana, ale zwróciła na Blaira uwagę lidera laburzystów Michaela Foota. W 1983 wystartował w wyborach do Izby Gmin w nowo utworzonym okręgu Sedgefield. Wybory te wygrał uzyskując 47,6% głosów. Podczas kampanii wyborczej dał się poznać jako zwolennik wystąpienia Wielkiej Brytanii z EWG oraz jednostronnego rozbrojenia nuklearnego. Swoją pierwszą mowę na forum Izby Gmin wygłosił 6 lipca 1983.

Po wyborach Blair szybko awansował w partyjnej hierarchii. Już w 1984 został głównym mówcą opozycji ds. finansowych. Wkrótce związał się z reformatorskim nurtem w partii reprezentowanym przez jej lidera Neila Kinnocka. Po wyborach 1987 został członkiem opozycyjnego zespołu ds. handlu i przemysłu, gdzie zajmował się sprawami Londynu. W 1988 został członkiem gabinetu cieni jako minister ds. energii, a rok później został ministrem ds. zatrudnienia. Przed wyborami 1992 opowiadał się za modernizacją programu laburzystów i odpowiadał za wprowadzenie programu płacy minimalnej.

Wybory 1992 zostały przez Partię Pracy przegrane i Kinnock podał się do dymisji. Nowy lider laburzystów, John Smith, mianował Blaira opozycyjnym ministrem spraw wewnętrznych. Po nagłej śmierci Smitha w 1994 Blair wystartował w wyborach na lidera partii, w których pokonał Johna Prescotta i Margaret Beckett. Jako Lider Opozycji został powołany do Tajnej Rady. Stojąc na czele partii kontynuował rozpoczętą przez poprzedników reformę struktur partyjnych i starania o przesunięcie programu partii na pozycje centrowe. Blair ograniczył m.in. wpływy związków zawodowych w partii i usunął z jej programu postulat nacjonalizacji gospodarki.

Premier Wielkiej Brytanii

W wyborach 1 maja 1997 Partia Pracy, po raz pierwszy od 18 lat, pokonała konserwatystów, zdobywając absolutną większość 179 mandatów w Izbie Gmin. Zwycięstwa w kolejnych wyborach (w 2001 i 2005) uczyniły zeń najdłużej urzędującego laburzystowskiego premiera. Prowadził prorynkową politykę, tzw. „New Labour”. Rozpoczął również proces nadawania większej samodzielności częściom składowym brytyjskiej monarchii. 10 kwietnia 1998 podpisano porozumienie wielkopiątkowe, które (przynajmniej w teorii) kończyło protestancko-katolicki konflikt w Irlandii Północnej. W listopadzie 1998 Blair został pierwszym brytyjskim premierem, który przemawiał na forum Dáil Éireann, izby niższej irlandzkiego parlamentu. Większą samodzielność otrzymały Szkocja i Walia, gdzie powołano do życia regionalne ciała ustawodawcze.

Kiedy Partia Pracy była w opozycji głośno krytykowała rządzących konserwatystów za zbyt miękką, jej zdaniem, postawę w sprawie wojny w Bośni. Będąc u władzy Blair poparł w 1999 zdecydowane działania NATO podczas konfliktu w Kosowie. Po atakach z 11 września 2001 Blair popierał działania Stanów Zjednoczonych w Afganistanie i Iraku. 17 lipca 2003 - w uznaniu jego wybitnego i trwałego wkładu w utrzymanie bezpieczeństwa wszystkich narodów, miłujących wolność - odznaczony został Złotym Medalem Kongresu (jako pierwszy Brytyjczyk od czasu Winstona Churchilla) oraz Ellis Island Medal of Honour jako pierwszy nie-Amerykanin w historii. Proamerykańska polityka zagraniczna nie zyskiwała Blairowi sympatii w kraju i w wyborach 2005 przewaga laburzystów w Izbie Gmin spadła ze 167 do 66 mandatów. Wybory lokalne w 2006 Partia Pracy przegrała.

Blair w 2002

Od listopada 1999 był wiceprzewodniczącym Międzynarodówki Socjalistycznej. 10 maja 2007 ogłosił swoją rezygnację ze stanowiska lidera Partii Pracy i zapowiedział, że 27 czerwca złoży rezygnację na ręce królowej Elżbiety II z urzędu premiera. 24 czerwca 2007 Gordon Brown zastąpił go na stanowisku przewodniczącego Partii Pracy, a 27 czerwca 2007 na stanowisku premiera Wielkiej Brytanii. Jednocześnie Blair zrezygnował z miejsca w parlamencie.

Dalsze życie

Były taoiseach Irlandii Bertie Ahern poinformował 27 czerwca 2007, że Blair zgodził się objąć stanowisko międzynarodowego wysłannika na Bliski Wschód tzw. kwartetu bliskowschodniego i zajmie się procesem pokojowym w tym regionie.

Życie prywatne

Rodzina

29 marca 1980 Blair poślubił Cherie Booth (ur. 23 września 1954), córkę aktora Tony’ego Bootha. Ma z nią trzech synów i córkę:

• Euan Anthony Blair (ur. 19 stycznia 1984)
• Nicholas „Nicky” John Blair (ur. 6 grudnia 1985)
• Kathryn Hazel Blair (ur. 2 marca 1988)
• Leo George Blair (ur. 20 maja 2000), pierwsze od 1849 dziecko, które urodziło się urzędującemu premierowi

Wyznanie

Przez większość życia był anglikaninem. Ceremonia jego konwersji na katolicyzm odbyła się po ustąpieniu ze stanowiska premiera 21 grudnia 2007 w prywatnej kaplicy arcybiskupa Westminsteru w Londynie, a Tony Blair przyjął komunię św. z rąk kard. Cormaca Murphy’ego O’Connora. Katoliczką jest żona Blaira, Cherie. Również czworo ich dzieci przyjęło chrzest w Kościele katolickim.

Ordery i odznaczenia

• Order Podwiązki (2022)
• Order Wolności Kosowa (2016)

Publikacje

• Socialism, Fabian Society, 1994, ISBN 0-7163-0565-8.
• What Price Safe Society?, Fabian Society, 1994, ISBN 0-7163-0562-3.
• Let Us Face the Future, Fabian Society, 1995, ISBN 0-7163-0571-2.
• New Britain: My Vision of a Young Country, Basic Books, 1997, ISBN 0-8133-3338-5.
• Leading the Way: New Vision for Local Government, Institute for Public Policy Research, 1998, ISBN 1-86030-075-8.
• The Third Way: New Politics for the New Century, Fabian Society, 1998, ISBN 0-7163-0588-7.
• Superpower: Not Superstate? (Federal Trust European Essays), Federal Trust for Education & Research, 2000, ISBN 1-903403-25-1.
• The Courage of Our Convictions, Fabian Society, 2002, ISBN 0-7163-0603-4.

Zobacz też

• Pierwszy gabinet Tony’ego Blaira
• Drugi gabinet Tony’ego Blaira
• Trzeci gabinet Tony’ego Blaira
• Trzecia droga

Bibliografia

• LeoL. Abse LeoL., Tony Blair. The Man Behind the Smile, LeoL. Abse, wyd. Rev. ed, London: Robson Books, 2001, ISBN 1-86105-364-9, OCLC 46503312 . Brak numerów stron w książce
• John Rentoul, Tony Blair. Prime Minister, Little Brown, 2001, ISBN 0-316-85496-4.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Tony’ego Blaira. tonyblairoffice.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-17)].