RWD-6
RWD-6 – polski samolot turystyczno-sportowy, skonstruowany przez zespół konstrukcyjny RWD specjalnie na zawody Challenge w 1932.
 RWD-6 podczas zawodów Challenge 1932 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor |
Stanisław Rogalski, Stanisław Wigura i Jerzy Drzewiecki |
| Typ |
turystyczno-sportowy |
| Konstrukcja |
mieszana |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Liczba egz. |
3 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof |
|
| Dane techniczne | |
| Napęd |
AS Genet Major |
| Moc |
160 KM (118 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,00 m |
| Długość |
6,6 m |
| Wysokość |
2,07 m |
| Powierzchnia nośna |
16 m² |
| Masa | |
| Własna |
474 kg |
| Użyteczna |
276 kg |
| Startowa |
750 kg |
| Zapas paliwa |
140 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
216 km/h |
| Prędkość przelotowa |
190 km/h |
| Prędkość minimalna |
57,6 km/h (osiągnięta na Challenge) |
| Prędkość wznoszenia |
5,5 m/s |
| Pułap |
6000 m |
| Zasięg |
850 km |
| Dane operacyjne | |
| Rzuty | |
| |
Historia
edytujPrace nad projektem samolotu rozpoczęto w zespole konstrukcyjnym RWD warsztatów Sekcji Lotniczej KMSPW w 1931 r. Jego konstruktorzy Stanisław Rogalski, Stanisław Wigura i Jerzy Drzewiecki opracowali konstrukcję samolotu specjalnie pod kątem wymagań zawodów samolotów turystycznych Challenge. Odbiegała ona znacznie od dotychczasowych projektów RWD – miejsca załogi znajdowały się obok siebie (a nie w układzie tandem), a płat samolotu był składany i zaopatrzony w bogatą mechanizację[1].
Zbudowano 3 egzemplarze samolotu, częściowo z funduszy społecznych LOPP. Pierwszy samolot został oblatany 3 czerwca 1932 r. przez J. Drzewieckiego na lotnisku Okęcie[2]. Samoloty otrzymały znaki SP-AHL, SP-AHM i SP-AHN[3]. Podczas prób fabrycznych nastąpił wypadek samolotu SP-AHM: w czasie lotu z dużą prędkością (pilotował Jerzy Drzewiecki), kilka metrów nad ziemią, doszło do urwania się obu skrzydeł. Kadłub po wykonaniu obrotu wokół osi podłużnej opadł na koła podwozia. W wypadku ciężko ranny został Jerzy Drzewiecki, ale uszedł z życiem[4]. Po modyfikacji systemu przestawiania statecznika poziomego, pozostałe dwa samoloty wysłano na zawody Challenge, pod warunkiem niewykonywania lotów z prędkością maksymalną, z wyjątkiem próby końcowej.
Zawody Challenge, trwające od 11 do 28 sierpnia 1932 r., wygrała załoga w składzie: Franciszek Żwirko (pilot) i Stanisław Wigura (mechanik), na samolocie RWD-6 o znakach SP-AHN, nr startowy O6. Zwycięstwo to było w tym czasie największym sukcesem Lotnictwa Polskiego na arenie międzynarodowej i w II RP[5]. Dzień 28 sierpnia został uznany za Święto Lotnictwa Polskiego.
W próbach technicznych Franciszek Żwirko zajął 2. miejsce a Tadeusz Karpiński 6. miejsce[6]. W klasyfikacji ogólnej drugi samolot RWD-6 z załogą: Tadeusz Karpiński (pilot) i Stanisław Zientek (mechanik), zajął 9. miejsce (znaki SP-AHL, nr O4)[7]. Na trzecim samolocie miał pierwotnie lecieć Stanisław Płonczyński.
Już w czasie trwania zawodów załoga Franciszek Żwirko - Stanisław Wigura zauważyła niepokojące objawy w prowadzeniu samolotu: podczas lotu z dużą prędkością trzeba było stale lotkami podtrzymywać maszynę, bo waliła się na skrzydło. Niestety, nie zostały z tego ważnego sygnału wyciągnięte wnioski, radość zwycięstwa przyćmiła wszystko. Egzemplarz Żwirki i Wigury miał też za sobą start w zawodach, podczas których był eksploatowany ponad miarę[8].
Niecały miesiąc po zawodach, 11 września 1932 r., RWD-6 SP-AHN uległ wypadkowi niedaleko Cieszyna, już na terenie Czechosłowacji, lecąc w czasie burzy na mityng lotniczy w Pradze. Samolot rozbił się w lesie w okolicy Cierlicka, a jego załoga (Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura) poniosła śmierć. Przyczyną okazała się mała odporność płatów na działanie sił skręcających, a także zbyt słabe okucia skrzydeł. Przy locie z dużą prędkością siły aerodynamiczne powodowały skręcanie płatów i ich niszczenie[9]. Po wypadku, jedyny ocalały samolot SP-AHL został poprawiony, otrzymując oznaczenie RWD-6bis. Zjawisko skręcania skrzydeł zostało wyeliminowane przez dodanie drugiego zastrzału podpierającego skrzydło – mocowanego do wzmocnionego żebra łączącego dźwigar główny z dźwigarkiem pomocniczym płata.
Przebudowany RWD-6bis został oblatany we wrześniu 1933 r. przez J. Drzewieckiego. Stanowił własność Ministerstwa Komunikacji. Był następnie używany w dwóch polskich zawodach samolotów turystycznych, zajmując 10. i 2. miejsce. W 1936 r. samolot RWD-6bis został skasowany. Bezpośrednim następcą RWD-6 jako samolotu sportowego był RWD-9, a częściowo też RWD-13, budowany następnie seryjnie.
Opis konstrukcji
edytuj
Dwumiejscowy samolot sportowy, zastrzałowy górnopłat konstrukcji mieszanej (stal i drewno), kryty płótnem i sklejką. Skrzydła o obrysie prostokątnym, z zaokrąglonymi końcami, podparte pojedynczymi zastrzałami (lub zastrzałami w kształcie V - RWD-6bis). Skrzydła wyposażone w klapy i wysuwane na rolkach automatyczne sloty; składane wzdłuż kadłuba przez obrót na tylnym okuciu. Usterzenie klasyczne. Silnik gwiazdowy, 7-cylindrowy Armstrong-Siddeley Genet Major o mocy nominalnej 140 KM i startowej 160 KM. Silnik w nosie kadłuba, osłonięty pierścieniem Townenda. Śmigło dwułopatowe metalowe, przestawialne na ziemi. Zbiorniki paliwa na (140 l). Podwozie samolotu klasyczne, stałe, o dużym skoku, umożliwiające krótkie przyziemienie na lotnisku, z płozą ogonową, koła osłonięte owiewkami. Był pierwszym polskim samolotem mającym bardzo dobre właściwości STOL[10].
Plany i modele
edytujPlany i modele zostały opublikowane np. w:
- Mały Modelarz nr 4/67
- Plany Modelarskie nr 28/68, 61/74
Przypisy
edytuj- ↑ Glass 1976 ↓, s. 294.
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 185.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 504.
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 57.
- ↑ Krzyżan 1988 ↓, s. 62-95.
- ↑ Krzyżan 1988 ↓, s. 81.
- ↑ Krzyżan 1988 ↓, s. 95.
- ↑ Prauss 2019 ↓, s. 252.
- ↑ Dulęba, Glass 1983 ↓, s. 100.
- ↑ Glass 2004 ↓, s. 45.
Bibliografia
edytuj- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Leszek Dulęba, Andrzej Glass: Samoloty RWD. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. Nr 17. ISBN 83-206-0315-3. OCLC 38307708.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze do 1939 r. T. II. Sandomierz: Stratus, 2004. ISBN 978-83-89450-68-5. OCLC 749570727.
- Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
- Marian Krzyżan: Międzynarodowe turnieje lotnicze 1929-1934. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. Nr 37. ISBN 83-206-0637-3. OCLC 21084651.
- Stanisław Prauss: Z Zakopanego na Stag Lane : wspomnienia konstruktora samolotów PZL-23 Karaś i PZL-46 Sum, współpracownika brytyjskich wytwórni lotniczych Westland, de Havilland i Hawker Siddeley. Warszawa-Kraków: Oficyna Wydawnicza Mireki, 2019. ISBN 978-83-65902-19-1. OCLC 1135394948.