Malcov
Malcov – wieś (obec) w powiecie Bardejów w kraju preszowskim na Słowacji, w historycznym regionie Szarysz. Powierzchnia 18,877 km². Ludność: 1525 mieszkańców (21.05.2011).
.jpg) Kościół greckokatolicki we wsi Malcov | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Stanislav Gernát[1] | ||
| Powierzchnia |
18,88[2] km² | ||
| Wysokość |
408[potrzebny przypis] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
054 | ||
| Kod pocztowy |
086 06 | ||
| Tablice rejestracyjne |
BJ | ||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
Położenie na mapie kraju preszowskiego  | |||
| 49°18′18″N 21°03′42″E/49,305000 21,061667 | |||
| Strona internetowa | |||
Położenie
edytujZabudowa wsi leży w dolinie Wiecznego Potoku (słow. Večný potok), będącego pierwszym większym lewobrzeżnym dopływem Topli. Centrum wsi leży na wysokości ok. 408 m n.p.m. Obszar wsi leży pomiędzy grzbietem Gór Leluchowskich na północy a głównym zrębem Gór Czerchowskich na południu. W części północno-zachodniej granica katastru wsi na odcinku ok. 2,5 km biegnie granicą państwową polsko-słowacką.
Historia
edytujTeren wsi był zasiedlony już w czasach prehistorycznych, w młodszej epoce kamiennej i na początku epoki brązu. Do XV w. należała do dóbr królów Węgier, którzy nadawali ją zasłużonym dla korony szlachcicom. Pierwsza wzmianka pisemna o wsi pochodzi z 1338 r., kiedy to król Karol Robert darował ją magistrowi Bartłomiejowi, synowi Pongraca ze spiskich Polanowiec (...terra nostra regali Malczov vocata, inter fluvios Topol et Malczov vocatos habita)[5]. Jednak już krótko po 1344 r. Malcov wrócił znów w ręce króla Ludwika, który ok. 1353 r. przekazał go szlachcicowi Piotrowi Poharusowi. Dzięki temu wieś weszła w skład państwa feudalnego z siedzibą na zamku Kapušany. Po wymarciu właścicieli król Zygmunt Luksemburski w 1410 r. darował wsie Malcov, Venécia (obecnie w granicach wsi Lukov) i Gerlachov wraz z państwem Kapušany Andrzejowi z Koprivnicy.
Donacją króla Władysława I w roku 1440 przeszedł Malcov wraz z sąsiednimi wsiami w ręce Szymona z Rozhanoviec. W 1472 r. Malcov, który liczył 51 domów, należał już do największych wsi w okolicy. W ostatniej ćwierci XV w. i w pierwszej dekadzie XVI w. wieś tytułem zastawu była we władaniu miasta Bardiowa. W następnych wiekach wchodziła w skład majątków szlacheckich rodów Kapych i Pulských.
Mieszkańcy wsi zajmowali się pracą w lesie, wytwarzaniem wyrobów z drewna i furmanieniem. Obecnie działa tu rolnicza stacja doświadczalna hodowli roślin.
Zabytki i inne obiekty godne uwagi
edytuj- Kościół pw. Spotkania Pana z Szymonem, początkowo katolicki, obecnie greckokatolicki. Pierwotnie gotycki z I połowy XIV w., otoczony niskim murem. Zapewne w 1792 r. przejęty przez grekokatolików. Gruntownie przebudowany w stylu klasycystycznym na początku XIX w. Murowany, orientowany, jednonawowy, z wydatną czworoboczną wieżą na osi.
- Kaplica Narodzenia Najświętszej Marii Panny z 1830 r., greckokatolicka.
- Nowy kościół rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Bolesnej z 2002 roku, zwracający uwagę oryginalną bryłą na planie koła.
Przypisy
edytuj- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-19]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 18,88S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Janota Eugeniusz: Bardyjów. Historyczno-topograficzny opis miasta i okolicy, Kraków 1862, s. 207 (przypis 234)
Bibliografia
edytuj- Čergov. Turistická mapa 1:50 000, 3. vydanie, VKÚ a.s., Harmanec 2006, ISBN 80-8042-474-8.