Kuchnia brytyjska

Kuchnia brytyjska – sztuka kulinarna Wielkiej Brytanii. W jej ramach wyszczególnia się kuchnie regionalne – angielską, szkocką(inne języki), walijską(inne języki) i północnoirlandzką(inne języki)^[1].

Tradycyjna kuchnia Wysp Brytyjskich zaczęła się kształtować pod wpływem licznych osiadłych na ich terenie na przestrzeni wieków ludów – Celtów, Rzymian, wikingów, Anglosasów i Normanów^[2]. Warunki naturalne sprzyjały uprawie roli (pierwotnie przede wszystkim jęczmienia, owsa, żyta, pszenicy, grochu, fasoli i porów) oraz hodowli zwierząt (bydło, owce, trzoda chlewna), na produktach których bazowała dieta ich mieszkańców^[3]. We wczesnym średniowieczu Anglosasi doskonalili technikę duszenia mięsa, zanim upowszechniła się ona w innych zakątkach Europy^[1]. Około XII wieku Normanowie sprowadzili z Bliskiego Wschodu i rejonu Morza Śródziemnego do Anglii rozmaite egzotyczne przyprawy, z którymi zapoznali się m.in. podczas wypraw krzyżowych^[1]^[4]. Kuchnie Szkocji, Walii i Irlandii wyraźnie różniły się od angielskiej, na co duży wpływ miał surowszy klimat, m.in. uniemożliwiający kultywację pszenicy. Przez wieki dieta mieszkańców tych krajów opierała się na jęczmieniu, życie i owsie (stąd mnogość w tych kuchniach różnego rodzaju wypieków na bazie tych zbóż), mleku i rybach^[5]. Do podstawowych składników diety mieszkańców wysp z czasem dołączyły ziemniaki, sprowadzone w XVI lub XVII wieku^[6]. Niższe warstwy społeczne podchodziły do bulw z nieufnością, zwłaszcza w Anglii, dlatego upowszechniły się one tam dopiero na początku XIX wieku^[7]. W XVIII i XIX wieku kuchnię brytyjską zaczęły kształtować wpływy z dalekich zakątków imperium brytyjskiego, w szczególności z Indii^[1]. Zjawisko to nasiliło się wraz z imigracją ludności z dawnych kolonii w drugiej połowie XX wieku^[8].

Przez większą część XIX i XX wieku kuchnia brytyjska była okryta złą sławą^[9]^[10]^[11]. Brytyjskie jedzenie kojarzono z niską jakością i brakiem smaku^[12]. Miały na to wpływ m.in. wczesna i daleko idąca industrializacja kraju, z którą wiązała się masowa migracja ludności wiejskiej do miast (a w związku z nią – utrata dostępu do świeżych produktów spożywczych^[11], jak i zatrata chłopskich tradycji kulinarnych^[13]), fascynacja wyższych klas społecznych w epoce wiktoriańskiej kuchnią francuską, przy jednoczesnej wzgardzie dla rodzimej sztuki kulinarnej, a w konsekwencji jej zastój^[14]^[10], oraz zakłócenia w imporcie produktów spożywczych podczas obu wojen światowych (wiązała się z nimi długotrwała reglamentacja żywności(inne języki))^[1]. Na przełomie XX i XXI wieku wizerunek ten znacznie się poprawił dzięki działalności popularnych szefów kuchni, takich jak Jamie Oliver, Delia Smith(inne języki), Gary Rhodes(inne języki), czy Heston Blumenthal(inne języki)^[15]^[10].

Potrawą szczególnie silnie kojarzoną z kuchnią brytyjską jest fish and chips^[16]^[10]^[17], której początki sięgają połowy XIX wieku^[18]. Współczesna kuchnia brytyjska cechuje się mnogością potraw powstałych w wyniku połączenia lokalnych tradycji kulinarnych z napływowymi, za symbol czego uznawany jest kurczak tikka masala^[10], niejednokrotnie określany jako „brytyjska potrawa narodowa”^[19].