Konstanty Rynarzewski

uczestnik powstania styczniowego

Konstanty Rynarzewski (ur. 1823 w województwie płockim, zm. 7 listopada 1863 w Żelaznej Rządowej) – polski wojskowy, oficer armii rosyjskiej, major w powstaniu styczniowym.

Życiorys

edytuj

Był synem majora wojsk polskich. Służył jako sztabskapitan 22 Niżegorodzkiego Pułku Piechoty, wraz z którym w latach 60. XIX wieku stacjonował pod Włocławkiem, potem w Ostrołęce. W maju 1863, po potyczce oddziału rosyjskiego z powstańcami pod dowództwem Ignacego Mystkowskiego (bitwa pod Stokiem), przeszedł na stronę polską. Według innych relacji zmienił stronę w lipcu 1863. Od sierpnia 1863 w stopniu majora z nominacji Rządu Narodowego był naczelnikiem wojskowym powiatu pułtuskiego. Sformował oddział złożony w większości z Kurpiów liczący 250 strzelców, 160 kosynierów i 30 kawalerzystów[1].

29 października wraz z oddziałem strzelców stoczył zwycięską potyczkę pod wsią Czarnia. W pościg za powstańcami ze Szczuczyna wysłano dwie kolumny wojsk rosyjskich pod dowództwem kapitana Arnshofenaa i podpułkownika Dewela. Konstanty Rynarzewski wraz z oddziałem wyruszył ze wsi Wolkowe, gdzie stacjonował w obozie szkoleniowym, by przez Wydmusy, Zalesie, Piasecznię i Czarnotrzew dotrzeć do Żelaznej[2]. Dziś istnieją dwie wsie o tej nazwie: Żelazna Rządowa i Żelazna Prywatna, ale wówczas nierzadko ich nie rozróżniano[3]. W pobliżu stacjonował kapitan Lenartowicz, który nad ranem 6 listopada 1863 dotarł do sąsiadującej z Żelazną wsi Rzodkiewnica. Doszło do starcia powstańców z wojskami carskimi[2].

Oddział Rynarzewskiego wycofał się za Omulew, ale śmiertelnie ranny dowódca zmarł dzień po bitwie. Jest pochowany na cmentarzu parafialnym w Myszyńcu[2].

Upamiętnienie

edytuj
 
Upamiętnienie w Myszyńcu

W 2013 przy remizie OSP w Żelaznej Rządowej odsłonięto pomnik i tablicę informacyjną o bitwie przygotowaną przez Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”. W tekście wspomniano o Rynarzewskim[4]. Pojawia się w wierszu Mateusza Lorenca Bitwa pod Żelazną[5].

W Myszyńcu na skwerze w pobliżu kolegiaty znajduje się kamień upamiętniający Konstantego Rynarzewskiego wystawiony w 2014 jako element parku bohaterów kurpiowskich[6]. Skwer ulokowano u zbiegu ulicy ks. Adama Bargielskiego i Placu Konstantego Rynarzewskiego[7].

W 2016 Związek Kurpiów apelował o nazwanie ulic we wsiach i miastach na terenie regionu nazwiskami ważnych dla Kurpiów postaci historycznych, wśród nich Rynarzewskiego[8]. W Myszyńcu jest plac jego imienia (do 2011 ulica)[9].

Przypisy

edytuj
  1. Stanisław Chankowski, Konstanty Rynarzewski, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXXIII, 1992.
  2. a b c Maria Weronika Kmoch, Insurekcja styczniowa w Przasnyskiem (1863–1864) [online] [dostęp 2022-08-19].
  3. Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Parciaki, Parciaki-Stacja, Dynak, Żelazna Rządowa, Prywatna i Gutocha [online] [dostęp 2022-08-06].
  4. Aneta Karbowska, W hołdzie powstańcom, „Głos Gminy Jednorożec” (4 (32)), 2013, s. 14–15.
  5. Mateusz Lorenc, Bitwa pod Żelazną. Wiersz, „Rocznik Przasnyski”, 1, 2014, s. 157–158.
  6. Tablice pamiątkowe, „Kurpik” (72), 2014, s. 8.
  7. Ks. Adama Bargielskiego · 07-430 Myszyniec, Polska [online], Ks. Adama Bargielskiego · 07-430 Myszyniec, Polska [dostęp 2022-08-19].
  8. Związek Kurpiów apeluje: Nazwijmy ulicę imionami naszych bohaterów [online], www.eostroleka.pl [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  9. UCHWAŁA NR IX/63/11 RADY MIEJSKIEJ W MYSZYŃCU z dnia 27 czerwca 2011 r. w sprawie zmiany nazw ulic i placów w mieście Myszyniec [online].