Grossular

Grossular
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	krzemian wapnia i glinu (Ca3Al2(SiO4)3)
Twardość w skali Mohsa	7–7,5
Przełam	muszlowy; kruchy
Łupliwość	brak
Układ krystalograficzny	regularny
Gęstość minerału	3,4–3,6 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	biały, wszelkie odmiany zielonego, brązowy, rzadko czarny, niekiedy bezbarwny
Rysa	biała
Połysk	żywiczny lub szklisty
Inne	minerał izotropowy; Dyspersja: 0,027; Widmo absorpcyjne: częściowo diagnostyczne
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Grossular – rzadki minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy granatów, rozpowszechniony tylko w niektórych regionach Ziemi.

Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy agrestu Ribes grossularia, gdyż barwą i kształtem przypomina owoc tej rośliny.

Właściwości

Luminescencja: promieniowanie rentgenowskie daje efekt intensywnego jarzenia o barwie pomarańczowej.
Inkluzje: liczne. Częste wtrącenia kryształków diopsydu, apatytu, aktynolitu i cyrkonu.

Występuje w formie skupień zbitych, ziarnistych, naskorupień oraz prawidłowo wykształconych, dużych kryształów. Spotykany jest jako minerał wrosły i narosły. Jest kruchy, przezroczysty, spotykany jest w wielu kolorach; niektóre noszą odrębne nazwy mineralogiczne i gemmologiczne:

hessonit (kamień cynamonowy) – pomarańczowoczerwony, pomarańczowy, zasobny w żelazo,
tsavoryt – szmaragdowy, bogaty w wanad (najczęściej z Kenii i Tanzanii),
rosolit – różowy,
romanzovit – brunatnoczerwony (z Finlandii),
nefryt transvaalski (jadeit, żad) – zielony (z Afryki Południowej),
leukogranat – bezbarwny,
hydrogrossular – hydrogranat.

Występowanie

Minerał skał metamorficznych, występuje głównie w wapieniach, marmurach, żyłach serpentynitów i rodonitów. Niekiedy występuje w skałach okruchowych, najczęściej w piaskach i żwirach.

Miejsca występowania:

Chiny – białe,
Sri Lanka – hessonity o czerwonym zabarwieniu,
Kenia – kryształy o barwie różowej i zielonej,
Tanzania – ciemnozielone tsaworyty, kryształy żółte i różowe,
USA – Kalifornia, Kolorado (kryształy pomarańczowe i bezbarwne),
Kanada – Asbestos w prowincji Quebec (pomarańczowe lub różowe znacznych rozmiarów),
Meksyk – Region Chihuahua (rosolit, dobrze wykształcone kryształy białe i zielone),
RPA – Transvaal, Pakistan, Rosja – Ural, Jakucja, Syberia (zielone),
Brazylia,
Szwajcaria – masyw Zermatt.

W Polsce spotykany w skałach metamorficznych okolic Strzelina, w rejonie Sobótki, w okolicach Kowar.

Zastosowanie

W jubilerstwie dość znaczne, zwykle w postaci kaboszonów. Okazy oszlifowane mogą osiągać znaczną masę, prócz tsaworytu.

Do najbardziej poszukiwanych należą kamienie o zabarwieniu cynamonowym i pomarańczowoczerwonym. Okazy oszlifowane o masie ponad 60 ct są ozdobą kolekcji gemmologicznych, np. kamea z hessonitu z rzeźbą głowy Chrystusa o masie 61,5 ct.

Materiał biały, zbity wykorzystywany jest w rzeźbiarstwie.
Cieszy się dużym uznaniem wśród kolekcjonerów

Zobacz też

granat

Bibliografia

Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.