Gmach Domu Bankowego Wilhelma Landaua w Warszawie
Gmach Domu Bankowego Wilhelma Landaua – zabytkowy budynek znajdujący się przy ul. Senatorskiej 38 w Warszawie. Jeden z najlepiej zachowanych w mieście obiektów w stylu secesyjnym.
 nr rej. 1255-A z 28.12.1984[1]
| |
 Budynek od strony wschodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Senatorska 38 |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1904 |
| Ukończenie budowy |
1906 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′34,534″N 21°00′14,533″E/52,242926 21,004037
| |
Opis
edytujBudynek, zaprojektowany przez Stanisława Grochowicza i Gustawa Landaua-Gutentegera, został wzniesiony w latach 1904–1906. Spadkobiercom właściciela banku Wilhelma Landaua (zmarłego w 1899) zależało na dobrym usytuowaniu części wejściowej i hali kasowej, dobrym oświetleniu pomieszczeń naturalnym światłem, zapewnieniu jak najlepszych warunków, zarówno dla obsługi klientów, jak i dla pracującego w nim personelu, a także nowoczesnym rozwiązaniu pomieszczeń skarbcowych.
Gmach posiada liczne elementy na zewnątrz z okresu secesji oraz wnętrze w tymże stylu, które udało się zachować mimo wielu remontów i akcji renowacyjnych. Widać to np. po: posadzce z motywem liścia klonu, sztukatorskiej oprawie okien, meblach, boazerii, barierach ozdobionych kwiatami o wąskich, wiotkich łodygach.
Bank Landaua funkcjonował w tym miejscu do 1925 roku, następnie w budynku mieścił się Polski Bank Przemysłowy. Podczas II wojny światowej budynek był wykorzystywany na potrzeby Szpitala Maltańskiego, mieszczącego się w sąsiadującym z budynkiem pałacu Mniszchów[2]. W skarbcu banku urządzono salę operacyjną i magazyn, a na pierwszym piętrze znajdowała się apteka[2]. Mieszkali w nim także pracownicy Sanitarnej Pomocniczej Służby Przeciwlotniczej, którzy m.in. pomagali w szpitalu jako sanitariusze[2].
Budynek przetrwał wojnę bez większych strat (m.in. zniszczony świetlik w hali kasowej), jednak po 1945 została pozbawiona efektownej kopuły wieńczącej główne wejście do budynku[3].
Po wojnie zmieniono numerację budynku z 42 na 38[4]. Po 1945 roku w gmachu mieściły się m.in. Stołeczny Ośrodek Propagandy Partyjnej[5], ośrodek języka rosyjskiego prowadzony przez Państwowy Instytut Języka Rosyjskiego im. A.S. Puszkina[6] oraz Instytut Francuski (1994−2009).
W latach 50. na bocznej ścianie budynku umieszczono tablicę projektu Karola Tchorka upamiętniającą egzekucje Polaków z 7 i 14 sierpnia 1944[7].
W 1984 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[1].
W latach 2015–2018 budynek był siedzibą Parku Miniatur Województwa Mazowieckiego[8].
Zobacz też
edytujGaleria
edytuj-
Hol główny, dawna hala kasowa banku -
Klatka schodowa -
Antresola -
Wnętrze skarbca depozytowego, z instalacją Jakuba Glińskiego upamiętniającą podkop z 1920 roku
Przypisy
edytuj- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2022-08-23].
- ↑ a b c Zofia Radłowska: Skwerek przy Senatorskiej – wspomnienie sprzed lat [w:] Moje Miejsce Magiczne. Przewodnik po Warszawie. Łódź: Piątek Trzynastego, 1999, s. 95. ISBN 83-87735-16-7.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 119. ISBN 978-83-268-1238-5.
- ↑ Bank Przemysłowy Polski dawny Dom Bankowy Wilhelma Landaua. warszawa1939.pl. [dostęp 2017-02-12].
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 195.
- ↑ Ogólnopolski Spis Teleadresowy 1990, WKiŁ Warszawa, część I, s. 44
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 265. ISBN 83-912463-4-5.
- ↑ Tomasz Urzykowski. Park Miniatur uratowany. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 7-8 kwietnia 2018.