Bruzdonos

Bruzdonos
	Nycteris
	É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1795
	; Przedstawiciel rodzaju – bruzdonos egipski (N. thebaica)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Emballonuroidea
Rodzina	bruzdonosowate
Rodzaj	bruzdonos
	Typ nomenklatoryczny
	Vespertilio hispidus Schreber, 1774
Synonimy
	Nicteris: Desmarest, 1803; Nycterus G. Fischer, 1814; Petalia J.E. Gray, 1838; Nycterops J.E. Gray, 1866; Pelatia: J.E. Gray, 1866;
	Nicteris: Desmarest, 1803; Nycterus G. Fischer, 1814; Petalia J.E. Gray, 1838; Nycterops J.E. Gray, 1866; Pelatia: J.E. Gray, 1866;
Gatunki
	14 gatunków – zobacz opis w tekście
	14 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bruzdonos^[6] (Nycteris) – rodzaj ssaków latających z rodziny bruzdonosowatych (Nycteridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki zamieszkujące tropikalne i subtropikalne obszary Afryki, Półwyspu Arabskiego i południowo-wschodniej Azji^[7]^[8]^[9], w tym obszary pustynne. Jeden z gatunków (pospolity w Egipcie bruzdonos egipski (Nycteris thebaica)) podawany był z greckiej wyspy Korfu, inny zaś – bruzdonos owłosiony (Nycteris hispida) – z Sycylii, co dawałoby przyczynę do umieszczenia ich na liście ssaków Europy. Jednak obecnie stwierdzenia te są kwestionowane lub przypisuje się je zawleczeniom pojedynczych osobników przez człowieka.

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 38–90 mm, długość ogona 37–84 mm, długość ucha 19–37 mm, długość tylnej stopy 7–17 mm, długość przedramienia 32–65 mm; masa ciała 4–43 g^[8]^[10]. Większość przedstawicieli rodziny żywi się dużymi owadami i innymi stawonogami (np. skorpionami) zbieranymi z powierzchni gruntu. Największy bruzdonos – bruzdonos wielki (Nycteris grandis) – może polować również na drobne kręgowce, np. ptaki.

Systematyka

Rodzaj zdefiniowali w 1795 roku francuscy przyrodnicy Étienne Geoffroy Saint-Hilaire i Georges Cuvier w artykule dotyczącym teriologii opublikowanym na łamach Magasin Encyclopédique^[1]. Autorzy w oryginalnym opisie nie wskazali gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1929 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na typ nomenklatoryczny wyznaczyła bruzdonosa owłosionego (N. hispida)^[11].

Etymologia

Nycteris (Nicteris, Nycterus): gr. νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’^[12].
Petalia (Pelatia): etymologia niejasna, Gray nie podał znaczenia nazwy rodzajowej^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Nycteris javanica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813.
Nycterops: rodzaj Nycteris É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1795; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Nycterops pilosa J.E. Gray, 1866 (= Vespertilio hispidus von Schreber, 1774).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[15]^[10]^[7]^[6]:

Nycteris arge O. Thomas, 1903 – bruzdonos równikowy
Nycteris intermedia Aellen, 1959 – bruzdonos pośredni
Nycteris nana (K. Andersen, 1912) – bruzdonos malutki
Nycteris major (K. Andersen, 1912) – bruzdonos duży
Nycteris tragata (K. Andersen, 1912) – bruzdonos sundajski
Nycteris javanica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813 – bruzdonos jawajski
Nycteris aurita (K. Andersen, 1912) – bruzdonos uszaty
Nycteris grandis W. Peters, 1865 – bruzdonos wielki
Nycteris hispida (von Schreber, 1775) – bruzdonos owłosiony
Nycteris macrotis Dobson, 1876 – bruzdonos wielkouchy
Nycteris parisii (De Beaux, 1924) – bruzdonos skryty
Nycteris woodi K. Andersen, 1914 – bruzdonos sawannowy
Nycteris gambiensis (K. Andersen, 1912) – bruzdonos gambijski
Nycteris thebaica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818 – bruzdonos egipski

Uwagi

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Nycteris É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1795.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Petalia J.E. Gray, 1838 (błąd drukarski).

Przypisy

↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier. Méthode Mammalogique. „Magasin Encyclopédique”. 2, s. 186, 1795. (fr.).
↑ A.G. Desmarest: Nictere. W: J.-F.-P. Deterville: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle appliquée aux arts: principalement à l’agriculture et à l’économie rurale et domestique: par une societe de naturalistes et d’agricultueurs: avec figures tirees des trois regnes de la nature. T. 15. Paris: Chez Deterville, 1803, s. 501. (fr.).
↑ J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xix, 540. (łac.).
↑ J.E. Gray. A Revision of the Genera of Bats (Vespertilionidae), and the Description of some new Genera and Species. „Magazine of Zoology and Botany”. 2 (12), s. 194, 1838. (ang.).
↑ ^a ^b J.E. Gray. A revision of the genera of Rhinolophidae, or horseshoe bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 83, 1866. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 100. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 154–156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b A. Monadjem: Family Nycteridae (Slit-faced Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 383–386. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Nycteris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 489–490. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ ICZN. Opinions rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature. Opinions 105 to 114. Opinion 111. Suspension of Rules for Nycteris 1795. „Smithsonian miscellaneous collections”. 73 (6), s. 18, 1929. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 465.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 526.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 465.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[uwaga1-2] Niepoprawna późniejsza pisownia Nycteris É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1795.

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Petalia J.E. Gray, 1838 (błąd drukarski).

[Geoffroy&Cuvier-1] É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier. Méthode Mammalogique. „Magasin Encyclopédique”. 2, s. 186, 1795. (fr.).

[Desmarest-3] A.G. Desmarest: Nictere. W: J.-F.-P. Deterville: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle appliquée aux arts: principalement à l’agriculture et à l’économie rurale et domestique: par une societe de naturalistes et d’agricultueurs: avec figures tirees des trois regnes de la nature. T. 15. Paris: Chez Deterville, 1803, s. 501. (fr.).

[Fischer-4] J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xix, 540. (łac.).

[Gray1-5] J.E. Gray. A Revision of the Genera of Bats (Vespertilionidae), and the Description of some new Genera and Species. „Magazine of Zoology and Botany”. 2 (12), s. 194, 1838. (ang.).

[Gray2-6] J.E. Gray. A revision of the genera of Rhinolophidae, or horseshoe bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 83, 1866. (ang.).

[Cichocki&inni-8] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 100. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 154–156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Monadjem-10] A. Monadjem: Family Nycteridae (Slit-faced Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 383–386. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Nycteris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-28]. (ang.).

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 489–490. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[iczn-13] ICZN. Opinions rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature. Opinions 105 to 114. Opinion 111. Suspension of Rules for Nycteris 1795. „Smithsonian miscellaneous collections”. 73 (6), s. 18, 1929. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792212_465]-14] Palmer 1904 ↓, s. 465.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792273_526]-15] Palmer 1904 ↓, s. 526.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655621_465]-16] Palmer 1904 ↓, s. 465.

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).

[6]

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[b]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]