Biegus arktyczny[5] (Calidris melanotos) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie wyróżnia się podgatunków[2][6]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Biegus arktyczny
Calidris melanotos[1]
(Vieillot, 1819)
Ilustracja
Biegus arktyczny w szacie godowej
Ilustracja
Biegus arktyczny w szacie spoczynkowej
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

bekasowce

Rodzina

bekasowate

Podrodzina

biegusy

Plemię

Calidrini

Rodzaj

Calidris

Gatunek

biegus arktyczny

Synonimy
  • Tringa melanotos Vieillot, 1819[2]
  • Calidris melanotus (Vieillot, 1819)[3]
  • Ereunetes melanotos (Vieillot, 1819)[3]
  • Erolia melanotos (Vieillot, 1819)[3]
  • Pisobia melanotos (Vieillot, 1819)[3]
  • Tringa maculata Vieillot, 1819[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     lęgowiska

     przeloty

     zimowiska

Występowanie

edytuj

Zamieszkuje tundrę od Półwyspu Jamalskiego w Rosji na wschód po zachodnie wybrzeża Zatoki Hudsona w Kanadzie. Zimuje głównie w środkowej i południowej części Ameryki Południowej, rzadziej w południowo-wschodniej Australii, na Tasmanii i Nowej Zelandii, rzadko na Hawajach.

Do Polski zalatuje – do 2021 roku stwierdzono go 126 razy (obserwowano łącznie 139 osobników)[7].

Morfologia

edytuj
Wygląd
Obie płci ubarwione identycznie, jednak samiec znacznie większy od samicy[8]. W szacie godowej pióra na wierzchu ciała są ciemnobrązowe z płowymi brzegami. Szyja, wole i góra piersi ciemnobrązowe z jasnymi plamami. Spód ciała i podgardle białe. W szacie spoczynkowej wierzch ciała jaśnieje, a pokrywają go ciemne plamy.
Wymiary średnie[2]
długość ciała 19–23 cm
rozpiętość skrzydeł 37–45 cm
masa ciała: samce 45–126 g, samice 31–97 g

Ekologia i zachowanie

edytuj
Biotop
Suche obszary tundry. Zimą morskie wybrzeża.
Gniazdo
Na ziemi.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w czerwcu–lipcu 4 jaja.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres około 22 dni przez samicę. Samiec strzeże wysiadującej samicy. Samce często opuszczają partnerkę tuż przed wylęgiem, ale niekiedy biorą udział w opiece nad pisklętami.
Pożywienie
Bezkręgowce.

Status i ochrona

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa arktycznego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2006 roku, zawiera się w przedziale 25–100 tysięcy osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[4].

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[9].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Calidris melanotos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c Van Gils, J., Wiersma, P., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: Pectoral Sandpiper (Calidris melanotos). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-27].
  3. a b c d e D. Lepage: Pectoral Sandpiper Calidris melanotos. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-18]. (ang.).
  4. a b Calidris melanotos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) – biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
  7. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022. 
  8. Pectoral sandpiper. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
  9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

edytuj