Wikipedia

Złota Palma

Złota Palma (fr. Palme d’Or) – nagroda filmowa przyznawana przez jury konkursu głównego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes dla najlepszego filmu sekcji konkursowej. Przyznawana od 1939, jest jedną z najstarszych i najbardziej prestiżowych nagród filmowych na świecie. Przez krytyków uznawana jest za filmowy odpowiednik literackiej Nagrody Nobla.

Złota Palma
Palme d’or
Ilustracja
Przyznający

Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes

Państwo

 Francja

Lokalizacja

Cannes

Pierwsze rozdanie

1955

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia nagrody

edytuj

W latach 1939–1954 oraz 1964–1974 funkcjonowała pod pierwotną nazwą Wielka Nagroda Festiwalu (fr. Grand prix du festival). W niektórych edycjach festiwalu nagradzano więcej niż jeden film.

Statystyki

edytuj
 
Amerykanin Michael Moore ze Złotą Palmą za film dokumentalny Fahrenheit 9/11 (2004).
 
Szwed Ruben Östlund ze Złotą Palmą za film The Square (2017).

Najwięcej filmów wyróżnionych Złotą Palmą pochodziło ze Stanów Zjednoczonych (aż 23). Jedynymi nagrodzonymi filmami wyreżyserowanymi przez kobiety były: Czerwone łąki (1945) Bodil Ipsen, Fortepian (1993) Jane Campion, Titane (2021) Julii Ducournau i Anatomia upadku (2023) Justine Triet. Dwukrotnie Złotą Palmę przyznano filmom dokumentalnym – były to Świat milczenia (1956) Jacques-Yves’a Cousteau i Louisa Malle’a oraz Fahrenheit 9/11 (2004) Michaela Moore’a.

Jak dotychczas dziewięciokrotnie przyznano Złotą Palmę dwa razy dla tego samego reżysera. Do elitarnego grona podwójnych zwycięzców należą w kolejności alfabetycznej:

Dwukrotnie otrzymali tę nagrodę polscy twórcy filmowi: Andrzej Wajda za Człowieka z żelaza (1981) i Roman Polański za Pianistę (2002).

Zestawienie państw, których filmy zdobyły Złotą Palmę lub analogiczną Wielką Nagrodę Festiwalu (Grand prix du festival), przyznawaną w latach 1939–1954 oraz 1964–1974 (stan na wrzesień 2024), przedstawia się następująco:

Państwo Złota Palma Wielka Nagroda Łącznie
  Stany Zjednoczone 14 9 23
  Francja 9 6 15
  Wielka Brytania 4 7 11
  Włochy 5 6 11
  Japonia 4 1 5
  Szwecja 3 2 5
  Dania 2 1 3
  Austria 2 2
  Belgia 2 2
  Jugosławia 2 2
  Polska 2 2
  RFN 2 2
  Turcja 2 2
  ZSRR 1 1 2
  Algieria 1 1
  Brazylia 1 1
  Chiny 1 1
  Czechosłowacja 1 1
  Grecja 1 1
  Hiszpania 1 1
  Indie 1 1
  Iran 1 1
  Korea Południowa 1 1
  Meksyk 1 1
  Nowa Zelandia 1 1
  Rumunia 1 1
  Szwajcaria 1 1
  Tajlandia 1 1

Laureaci Złotej Palmy

edytuj
Rok Film Reżyseria Kraj pochodzenia
1939 Union Pacific Cecil B. DeMille   Stany Zjednoczone*
1940-
1945		 Festiwal nie odbył się.
1946 Spotkanie (Brief Encounter) David Lean   Wielka Brytania*
Skandal (Hets) Alf Sjöberg   Szwecja*
Ostatnia szansa (Die letzte Chance) Leopold Lindtberg   Szwajcaria*
Stracony weekend (The Lost Weekend) Billy Wilder   Stany Zjednoczone
Maria Candelaria (María Candelaria) Emilio Fernández   Meksyk*
Ludzie bez skrzydeł (Muži bez křídel) František Čáp   Czechosłowacja*
Miasto na dole (नीचा नगर / Neecha Nagar) Chetan Anand   Indie*
Czerwone łąki (De røde enge) Bodil Ipsen i Lau Lauritzen młodszy   Dania*
Rzym, miasto otwarte (Roma, città aperta) Roberto Rossellini   Włochy*
Symfonia pastoralna (La symphonie pastorale) Jean Delannoy   Francja*
Wielki przełom (Великий перелом / Wielikij pieriełom) Fridrich Ermler   ZSRR*
1947 Antoni i Antonina (Antoine et Antoinette) Jacques Becker   Francja
Krzyżowy ogień (Crossfire) Edward Dmytryk   Stany Zjednoczone
Dumbo Ben Sharpsteen   Stany Zjednoczone
Potępieńcy (Les maudits) René Clément   Francja
Rewia na Broadwayu (Ziegfeld Follies) Vincente Minnelli   Stany Zjednoczone
1948 Festiwal nie odbył się.
1949 Trzeci człowiek (The Third Man) Carol Reed   Wielka Brytania
1950 Festiwal nie odbył się.
1951 Panna Julia (Fröken Julie) Alf Sjöberg   Szwecja
Cud w Mediolanie (Miracolo a Milano) Vittorio De Sica   Włochy
1952 Nadziei za dwa grosze (Due soldi di speranza) Renato Castellani   Włochy
Otello (The Tragedy of Othello: The Moor of Venice) Orson Welles   Stany Zjednoczone
1953 Cena strachu (Le salaire de la peur) Henri-Georges Clouzot   Francja
1954 Wrota piekieł (地獄門 / Jigokumon) Teinosuke Kinugasa   Japonia*
1955 Marty Delbert Mann   Stany Zjednoczone
1956 Świat milczenia (Le monde du silence) Jacques-Yves Cousteau i Louis Malle   Francja
1957 Przyjacielska perswazja (Friendly Persuasion) William Wyler   Stany Zjednoczone
1958 Lecą żurawie (Летят журавли / Lietiat żurawli) Michaił Kałatozow   ZSRR
1959 Czarny Orfeusz (Orfeu Negro) Marcel Camus   Francja
1960 Słodkie życie (La dolce vita) Federico Fellini   Włochy
1961 Tak długa nieobecność (Une aussi longue absence) Henri Colpi   Francja
Viridiana Luis Buñuel   Hiszpania*
1962 Ślubowanie (O Pagador de Promessas) Anselmo Duarte   Brazylia*
1963 Lampart (Il gattopardo) Luchino Visconti   Włochy
1964 Parasolki z Cherbourga (Les parapluies de Cherbourg) Jacques Demy   Francja
1965 Sposób na kobiety (The Knack or How to Get It) Richard Lester   Wielka Brytania
1966 Kobieta i mężczyzna (Un homme et une femme) Claude Lelouch   Francja
Panie i panowie (Signore e signori) Pietro Germi   Włochy
1967 Powiększenie (Blowup) Michelangelo Antonioni   Wielka Brytania
1968 Festiwal odwołany z powodu rozruchów w Paryżu w maju 1968.
1969 Jeżeli... (If...) Lindsay Anderson   Wielka Brytania
1970 MASH Robert Altman   Stany Zjednoczone
1971 Posłaniec (The Go-Between) Joseph Losey   Wielka Brytania
1972 Sprawa Mattei (Il caso Mattei) Francesco Rosi   Włochy
Klasa robotnicza idzie do raju (La classe operaia va in paradiso) Elio Petri   Włochy
1973 Najemnik (The Hireling) Alan Bridges   Wielka Brytania
Strach na wróble (Scarecrow) Jerry Schatzberg   Stany Zjednoczone
1974 Rozmowa (The Conversation) Francis Ford Coppola   Stany Zjednoczone
1975 Kronika lat pożogi (وقائع سنين الجمر / Ahdat sanawovach el-djamr) Mohammed Lakhdar-Hamina   Algieria*
1976 Taksówkarz (Taxi Driver) Martin Scorsese   Stany Zjednoczone
1977 We władzy ojca (Padre padrone) Paolo i Vittorio Taviani   Włochy
1978 Drzewo na saboty (L'albero degli zoccoli) Ermanno Olmi   Włochy
1979 Czas apokalipsy (Apocalypse Now) Francis Ford Coppola   Stany Zjednoczone
Blaszany bębenek (Die Blechtrommel) Volker Schlöndorff   RFN*
1980 Cały ten zgiełk (All That Jazz) Bob Fosse   Stany Zjednoczone
Sobowtór (影武者 / Kagemusha) Akira Kurosawa   Japonia
1981 Człowiek z żelaza Andrzej Wajda   Polska*
1982 Zaginiony (Missing) Costa Gavras   Stany Zjednoczone
Droga (Yol) Yılmaz Güney i Şerif Gören   Turcja*
1983 Ballada o Narayamie (楢山節考 / Narayama bushiko) Shōhei Imamura   Japonia
1984 Paryż, Teksas (Paris, Texas) Wim Wenders   RFN
1985 Ojciec w podróży służbowej (Отац на службеном путу / Otac na službenom putu) Emir Kusturica   Jugosławia*
1986 Misja (The Mission) Roland Joffé   Wielka Brytania
1987 Pod słońcem szatana (Sous le soleil de Satan) Maurice Pialat   Francja
1988 Pelle zwycięzca (Pelle erobreren) Bille August   Dania
1989 Seks, kłamstwa i kasety wideo (Sex, Lies, and Videotape) Steven Soderbergh   Stany Zjednoczone
1990 Dzikość serca (Wild at Heart) David Lynch   Stany Zjednoczone
1991 Barton Fink Joel i Ethan Coenowie   Stany Zjednoczone
1992 Dobre chęci (Den goda viljan) Bille August   Szwecja
1993 Żegnaj, moja konkubino (霸王別姬 / Ba wang bie ji) Chen Kaige   Chiny*
Fortepian (The Piano) Jane Campion   Nowa Zelandia*
1994 Pulp Fiction Quentin Tarantino   Stany Zjednoczone
1995 Underground (Подземље / Podzemlje) Emir Kusturica   Jugosławia
1996 Sekrety i kłamstwa (Secrets & Lies) Mike Leigh   Wielka Brytania
1997 Smak wiśni (طعم گيلاس / Ta'm e guilass) Abbas Kiarostami   Iran*
Węgorz (うなぎ / Unagi) Shōhei Imamura   Japonia
1998 Wieczność i jeden dzień (Μια αιωνιότητα και μια μέρα / Mia aioniotita kai mia mera) Teo Angelopoulos   Grecja*
1999 Rosetta Jean-Pierre i Luc Dardenne   Belgia*
2000 Tańcząc w ciemnościach (Dancer in the Dark) Lars von Trier   Dania
2001 Pokój syna (La stanza del figlio) Nanni Moretti   Włochy
2002 Pianista (The Pianist) Roman Polański   Polska
2003 Słoń (Elephant) Gus Van Sant   Stany Zjednoczone
2004 Fahrenheit 9/11 Michael Moore   Stany Zjednoczone
2005 Dziecko (L'enfant) Jean-Pierre i Luc Dardenne   Belgia
2006 Wiatr buszujący w jęczmieniu (The Wind That Shakes the Barley) Ken Loach   Wielka Brytania
2007 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni (4 luni, 3 săptămâni și 2 zile) Cristian Mungiu   Rumunia*
2008 Klasa (Entre les murs) Laurent Cantet   Francja
2009 Biała wstążka (Das weiße Band - Eine deutsche Kindergeschichte) Michael Haneke   Austria*
2010 Wujek Boonmee, który potrafi przywołać swoje poprzednie wcielenia
(ลุงบุญมีระลึกชาติ / Lung Boonmee Raluek Chat) 		Apichatpong Weerasethakul   Tajlandia*
2011 Drzewo życia (The Tree Of Life) Terrence Malick   Stany Zjednoczone
2012 Miłość (Amour) Michael Haneke   Austria
2013 Życie Adeli (La vie d'Adèle) Abdellatif Kechiche   Francja
2014 Zimowy sen (Kış Uykusu) Nuri Bilge Ceylan   Turcja
2015 Imigranci (Dheepan) Jacques Audiard   Francja
2016 Ja, Daniel Blake (I, Daniel Blake) Ken Loach   Wielka Brytania
2017 The Square Ruben Östlund   Szwecja
2018 Złodziejaszki (万引き家族 / Manbiki kazoku) Hirokazu Koreeda   Japonia
2019 Parasite (기생충 / Gisaengchung) Bong Joon-ho   Korea Południowa*
2020 Festiwal nie odbył się ze względu na pandemię koronawirusa.
2021 Titane Julia Ducournau   Francja
2022 W trójkącie (Triangle of Sadness) Ruben Östlund   Szwecja
2023 Anatomia upadku (Anatomie d'une chute) Justine Triet   Francja
2024 Anora Sean Baker   Stany Zjednoczone

*Pierwsza wygrana dla danej kinematografii.


Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Złota_Palma&oldid=75475277”