Stanisław Rospond (duchowny)
Stanisław Rospond (ur. 31 sierpnia 1877 w Liszkach, zm. 4 lutego 1958 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, rektor wyższego seminarium duchownego w Krakowie w latach 1920–1927, biskup pomocniczy krakowski w latach 1927–1958.
| Biskup tytularny Dardanus | |
 Stanisław Rospond (1927) | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
31 sierpnia 1877 |
| Data i miejsce śmierci |
4 lutego 1958 |
| Biskup pomocniczy krakowski | |
| Okres sprawowania |
1927–1958 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
11 września 1901 |
| Nominacja biskupia |
25 marca 1927 |
| Sakra biskupia |
12 czerwca 1927 |
| Data konsekracji |
12 czerwca 1927 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Kraków | ||||||||
| Miejsce | |||||||||
| Konsekrator | |||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||
| |||||||||
Życiorys
edytujUrodził się 31 sierpnia 1877 w Liszkach. Uczęszczał do Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie w 1897 złożył świadectwo dojrzałości. W tym samym roku wstąpił do krakowskiego seminarium duchownego na Stradomiu prowadzonego przez księży misjonarzy. Rok później został wysłany na studia na wydziale teologicznym uniwersytetu w Innsbrucku, gdzie w 1904 uzyskał doktorat. Święcenia prezbiteratu otrzymał 11 września 1901 w Krakowie[1].
W 1904 został wikariuszem w Wadowicach i katechetą w miejscowym gimnazjum. W 1905 został przeniesiony do Krakowa, gdzie do 1909 pracował jako prefekt w wyższym seminarium duchownym i nauczyciel religii w Gimnazjum św. Anny[1], po czym objął funkcję prefekta w małym seminarium[2]. W latach 1920–1927 piastował urząd rektora wyższego seminarium duchownego w Krakowie[3]. Został obdarzony przywilejem noszenia rokiety i mantoletu, a w 1924 godnością prałata papieskiego[1].
25 marca 1927 został mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej ze stolicą tytularną Dardanus[4]. Sakrę biskupią otrzymał 12 czerwca 1927 w katedrze na Wawelu[1]. Konsekrował go arcybiskup metropolita krakowski Adam Stefan Sapieha, któremu asystowali Leon Wałęga, biskup diecezjalny tarnowski, i Michał Godlewski, biskup pomocniczy łucko-żytomierski[4]. Sprawował urząd wikariusza generalnego, od 1937 był dyrektorem archidiecezjalnej Krucjaty Eucharystycznej[2]. W 1927 wszedł w skład kapituły katedralnej, gdzie piastował funkcje kustosza (1927–1936), scholastyka (1936–1944) i dziekana (1944–1958). W 1951 został asystentem Tronu Papieskiego[1].
W czasie II wojny światowej pozostał w Krakowie. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Pomocy, któremu przewodniczył arcybiskup Adam Stefan Sapieha[1]. Reprezentował arcybiskupa na zjazdach lokalnych delegatów Rady Głównej Opiekuńczej. W okresie poprzedzającym proces pracowników kurii krakowskiej od listopada 1952 do stycznia 1953 przebywał w areszcie domowym[2]. Uniknął pokazowego procesu, rezygnując z publicznego wykonywania czynności biskupich i udając się na internowanie poza archidiecezję[1]. Od marca do października 1953[2] przebywał w domu Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Częstochowie[1]. Po powrocie do Krakowa władze państwowe umożliwiły mu podjęcie na nowo obowiązków wikariusza generalnego i czynności biskupich dopiero w październiku 1956[1].
W Episkopacie Polski był członkiem Komisji Szkolnej. Brał udział w opracowaniu uchwał synodu plenarnego w Częstochowie, uczestnicząc w pracach komisji dla sakramentów świętych oraz sądownictwa kościelnego i procesów kanonizacyjnych[2].
Asystował podczas sakry: biskupa pomocniczego przemyskiego Franciszka Bardy (1931), biskupa diecezjalnego tarnowskiego Jana Stepy (1946) i biskupa pomocniczego tarnowskiego Karola Pękali (1947)[4]. W 1933 przewodniczył ceremonii złożenia ślubów wieczystych przez Helenę Kowalską[5].
Jego siostrzeńcem był językoznawca Stanisław Rospond, którym opiekował się, gdy ten został osierocony przez ojca[6].
Zmarł 4 lutego 1958 w Krakowie. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu parafialnym w Liszkach[1]. Na ścianie kościoła parafialnego w Liszkach umieszczono upamiętniające go epitafium[7].
Od jego nazwiska nosi nazwę osiedle Rospontowa w Chrzanowie, które poświęcił[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j P. Biliński. Stanisław Rospond. „Tygodnik Salwatorski”. 39/354, 30 września 2001. ISSN 1509-720X. [dostęp 2016-07-18].
- ↑ a b c d e K. Krasowski: Biskupi katoliccy II Rzeczypospolitej. Słownik biograficzny. Poznań: Bene Nati, 1996, s. 210–211. ISBN 83-86675-03-9.
- ↑ Rektorzy. seminarium-krakow.pl (arch.). [dostęp 2016-07-18].
- ↑ a b c Stanisław Rospond. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2016-01-01]. (ang.).
- ↑ Kalendarium. faustyna.pl. [dostęp 2022-09-11].
- ↑ J. Miodek: Stanisław Rospond. ifp.uni.wroc.pl (arch.). [dostęp 2023-08-03].
- ↑ Epitafium Stanisława Rosponda. sdm.upjp2.edu.pl. [dostęp 2022-09-09].
- ↑ Ł. Dulowski: Osiedle Rospontowa w Chrzanowie. Skąd ta nazwa?. przelom.pl, 2023-07-08. [dostęp 2023-08-03].
Linki zewnętrzne
edytuj- Stanisław Rospond [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-22] (ang.).