Moc zasady – ilościowa miara chemicznej „siły działania” zasad. Miarą tej mocy jest ujemny logarytm dziesiętny ze stałej dysocjacji zasady w danych warunkach temperatury i ciśnienia, oznaczany skrótem

gdzie to stała dysocjacji zasady. Im jest mniejsze, tym moc zasady jest większa.

Przykładowo dla NaOH:

NaOH → Na+ + OH (dysocjacja w wodzie)

Moc zasad organicznych i amoniaku

edytuj

Równowaga kwasowo-zasadowa dla zasad organicznych i amoniaku ma postać[1][2][3]:

B + H
2
O ⇄ BH+
+ OH
 

Wartości pKb można spotkać w starszej literaturze[3]. Współcześnie zamiast pKb podaje się wartości pKa (moc kwasu)[1][2][3] (oznaczane czasem jako pKBH+) dla kwasu sprzężonego BH+ danej zasady B[1]:

BH+
+ H
2
O ⇄ B + H
3
O+
 
dla rozcieńczonych roztworów przyjmuje się   i włącza je się do pKa:
 

Obie wartości skorelowane są wzorem:

     
pKa + pKb = pKH2O = 14

Np. dla amoniaku pKb = 4,7 a pKa = 9,3, które to wartości dotyczą równań[1][2]:

  • pKb:
NH
3
+ H
2
O ⇄ NH+
4
+ OH
 
  • pKa:
NH+
4
+ H
2
O ⇄ NH
3
+ H
3
O+
 
Przykładowe wartości
pKa i pKb[2][3]
Związek pKa pKb
guanidyna 13,6 0,4
dietyloamina 10,8 3,2
amoniak 9,3 4,7
anilina 4,9 9,1
mocznik 0,1 13,9
tiomocznik –1 15

Mocne zasady

edytuj

Wartości Kb mocnych zasad w wodzie są na tyle duże (około 1013 lub wyższe), że nie daje się ich zmierzyć bezpośrednio. Można jednak porównać ich moc w rozpuszczalnikach organicznych, np. w DMSO lub acetonitrylu[4].

Mocne zasady:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Douglas Dalzell Perrin, Dissociation constants of organic bases in aqueous solution, Londyn: Butterworths & Co., 1965 (IUPAC), s. 1–2 [dostęp 2023-07-04].
  2. a b c d Dissociation constants of inorganic acids and bases, [w:] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 8-40–8-41, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
  3. a b c d Dissociation constants of organic acids and bases, [w:] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 8-42–8-51, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
  4. Range of accessible pH-values, [w:] Brian G. Cox, Acids and Bases. Solvent Effects on Acid-Base Strength, Oxford University Press, 2013, s. 3–5, DOI10.1093/acprof:oso/9780199670512.001.0001, ISBN 978-0-19-967051-2 (ang.).

Bibliografia

edytuj