Hypotaenidia

	Hypotaenidia
	Reichenbach, 1853
	; Przedstawiciel rodzaju – wodnik białobrewy (H. philippensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	żurawiowe
Nadrodzina	Ralloidea
Rodzina	chruściele
Podrodzina	wodniki
Rodzaj	Hypotaenidia
	Typ nomenklatoryczny
	Rallus philippensis Linnaeus, 1766
Synonimy
	Stictolimnas Büttikofer, 1893; Nesolimnas Andrews, 1896; Sylvestrornis Mathews, 1928; Tahitornis Mathews, 1930; Habropteryx Stresemann, 1932; Nesoclopeus J.L. Peters, 1932;
	Stictolimnas Büttikofer, 1893; Nesolimnas Andrews, 1896; Sylvestrornis Mathews, 1928; Tahitornis Mathews, 1930; Habropteryx Stresemann, 1932; Nesoclopeus J.L. Peters, 1932;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Hypotaenidia – rodzaj ptaków z rodziny chruścieli (Rallidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii, na wyspach Oceanii i Azji Południowo-Wschodniej oraz na japońskiej wyspie Okinawa^[8]^[9].

Morfologia

Długość ciała 25–42 cm, rozpiętość skrzydeł 40–60 cm; masa ciała samców 126–780 g, samic 115–615 g^[8].

Systematyka

Etymologia

Hypotaenidia: gr. ὑπο hupo „pod, poniżej”; ταινιδιον tainidion „mała opaska”, od zdrobnienia ταινια tainia „opaska”^[10].
Stictolimnas: gr. στικτος stiktos „kropkowany”, od στιζω stizō „tatuować”; nowołac. limnas „wodnik”, od gr. λιμνας limnas „z bagna”, od λιμνη limnē „bagno, mokradło”^[11]. Gatunek typowy: Stictolimnas sharpei Büttikofer, 1893 (= Rallus philippensis Linnaeus, 1766).
Nesolimnas: gr. νησος nēsos „wyspa” (tj. Chatham); nowołac. limnas „wodnik”, od gr. λιμνας limnas „z bagna”, od λιμνη limnē „bagno, mokradło”^[12]. Gatunek typowy: Rallus dieffenbachii G.R. Gray, 1843.
Sylvestrornis: łac. silvestris „żyjący w lesie”, od silva „las, teren lesisty”; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[13]. Gatunek typowy: Ocydromus sylvestris P.L. Sclater, 1870.
Tahitornis: Tahiti, Polinezja Francuska (dawniej Taïti lub Otaheite); gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[14]. Gatunek typowy: Rallus pacificus J.F. Gmelin, 1789.
Habropteryx: gr. ἁβρος habros „słaby, delikatny”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „skrzydło”^[15]. Gatunek typowy: Rallus insignis P.L. Sclater, 1880 (= Rallus philippensis Linnaeus, 1766).
Nesoclopeus: gr. νησος nēsos „wyspa” (tj. Viti Levu, Fidżi); κλοπευς klopeus „złodziej” (tj. ukradkowy), od κλεπτω kleptō kraść^[16]. Gatunek typowy: Rallina poeciloptera Hartlaub, 1866.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[17]:

Hypotaenidia okinawae (Yamashina & Mano, 1981) – wodnik okinawski
Hypotaenidia torquata (Linnaeus, 1766) – wodnik wąsaty
Hypotaenidia insignis (P.L. Sclater, 1880) – wodnik różowonogi
Hypotaenidia poeciloptera (Hartlaub, 1866) – wodnik brązowogrzbiety – takson wymarły około 1970 roku^[18]
Hypotaenidia woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889) – wodnik smolisty
Hypotaenidia rovianae (Diamond, 1991) – wodnik melanezyjski
Hypotaenidia owstoni Rothschild, 1895 – wodnik guamski – takson wymarły na wolności^[19]
Hypotaenidia wakensis Rothschild, 1903 – wodnik mikronezyjski – takson wymarły przed 1946 rokiem^[20]
Hypotaenidia dieffenbachii (G.R. Gray, 1843) – wodnik chathamski – takson wymarły około 1872 roku^[21]
Hypotaenidia sylvestris (P.L. Sclater, 1870) – wodnik brunatny
Hypotaenidia philippensis (Linnaeus, 1766) – wodnik białobrewy
Hypotaenidia pacifica (J.F. Gmelin, 1789) – wodnik pacyficzny – takson wymarły najprawdopodobniej w latach 30. XX wieku^[22]

Przypisy

↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1853, s. xxiii. (niem.).
↑ J. Büttikofer. Description of a new genus of Crakes. „Notes from the Leyden Museum”. 15, s. 274, 1893. (ang.).
↑ Andrews. On the extinct birds of the Chatham Islands. Part II.—The osteology of palaeolimnas chathamensis and Nesolimnas (Gen. Nov.) dieffenbachii. „Novitates zoologicae”. 3, s. 266, 1896. (ang.).
↑ G.M. Mathews: The birds of Norfolk & Lord Howe Islands and the Australasian South Polar quadrant: with additions to "birds of Australia". London: H.F. & G. Witherby, 1928, s. 4. (ang.).
↑ G.M. Mathews: Systema Avium Australasianarum: a systematic list of the birds of the Australasian region. Cz. 2. (London): British Ornithologists’ Union, 1930, s. 904. (ang.).
↑ E. Stresemann. Habropteryx novum genus Rallidarum. „Ornithologische Monatsberichte”. 40, s. 122, 1932. (niem.).
↑ J.L. Peters. A New Genus for Rallus Poeciloptera. „The Auk”. 49 (3), s. 348, 1932. (ang.).
↑ ^a ^b P.B. Taylor: Family Rallidae (Rails, Gallinules and Coots). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 161–164. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-29]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Hypotaenidia [dostęp 2021-12-29] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Stictolimnas [dostęp 2021-12-29] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Nesolimnas [dostęp 2021-12-29] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Sylvestrornis [dostęp 2021-12-29] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Tahitornis [dostęp 2021-12-29] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Habropteryx [dostęp 2021-12-29] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Nesoclopeus [dostęp 2021-12-29] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 - chruściele - Rails and Coots (wersja: 2020-03-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-19].
↑ BirdLife International, Hypotaenidia poeciloptera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).
↑ BirdLife International, Hypotaenidia owstoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).
↑ BirdLife International, Hypotaenidia wakensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).
↑ BirdLife International, Hypotaenidia dieffenbachii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).
↑ BirdLife International, Hypotaenidia pacifica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Reichenbach-1] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1853, s. xxiii. (niem.).

[Büttikofer-2] J. Büttikofer. Description of a new genus of Crakes. „Notes from the Leyden Museum”. 15, s. 274, 1893. (ang.).

[Andrews-3] Andrews. On the extinct birds of the Chatham Islands. Part II.—The osteology of palaeolimnas chathamensis and Nesolimnas (Gen. Nov.) dieffenbachii. „Novitates zoologicae”. 3, s. 266, 1896. (ang.).

[Mathews-4] G.M. Mathews: The birds of Norfolk & Lord Howe Islands and the Australasian South Polar quadrant: with additions to "birds of Australia". London: H.F. & G. Witherby, 1928, s. 4. (ang.).

[Mathews1930-5] G.M. Mathews: Systema Avium Australasianarum: a systematic list of the birds of the Australasian region. Cz. 2. (London): British Ornithologists’ Union, 1930, s. 904. (ang.).

[Stresemann-6] E. Stresemann. Habropteryx novum genus Rallidarum. „Ornithologische Monatsberichte”. 40, s. 122, 1932. (niem.).

[Peters-7] J.L. Peters. A New Genus for Rallus Poeciloptera. „The Auk”. 49 (3), s. 348, 1932. (ang.).

[Taylor-8] P.B. Taylor: Family Rallidae (Rails, Gallinules and Coots). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 161–164. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-29]. (ang.).

[10] The Key to Scientific Names ↓, Hypotaenidia [dostęp 2021-12-29] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Stictolimnas [dostęp 2021-12-29] .

[12] The Key to Scientific Names ↓, Nesolimnas [dostęp 2021-12-29] .

[13] The Key to Scientific Names ↓, Sylvestrornis [dostęp 2021-12-29] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Tahitornis [dostęp 2021-12-29] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Habropteryx [dostęp 2021-12-29] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Nesoclopeus [dostęp 2021-12-29] .

[Mielczarek&Kuziemko-17] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 - chruściele - Rails and Coots (wersja: 2020-03-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-19].

[iucn1-18] BirdLife International, Hypotaenidia poeciloptera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).

[iucn2-19] BirdLife International, Hypotaenidia owstoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).

[iucn3-20] BirdLife International, Hypotaenidia wakensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).

[iucn4-21] BirdLife International, Hypotaenidia dieffenbachii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).

[iucn5-22] BirdLife International, Hypotaenidia pacifica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-19] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]