Egzempcja (łac. exemptio 'wybranie; wyjęcie' od ex 'od-, wy-, z' i emptio od emere 'brać; kupować')[1] – określenie pochodzące z prawa kanonicznego, oznaczające przeniesienie osoby albo zespołu osób (np. zakonu) spod jurysdykcji jednego przełożonego kościelnego pod władzę innego, najczęściej wyżej postawionego w hierarchii, np. spod władzy ordynariusza lub proboszcza i poddanie go bezpośrednio wyższemu przełożonemu.

Obecny kodeks prawa kanonicznego w kan. 431 § 2 nakazuje, aby z reguły każda diecezja lub inny kościół partykularny należały do jakiejś prowincji kościelnej. Dopuszczone są jednak wyjątki.[2]

Pojęcie to funkcjonowało również w sądownictwie staropolskim i oznaczało immunitet żołnierzy będących pod jurysdykcją hetmana[3], dyplomatów.

Przypisy

edytuj
  1. Słownik Wyrazów Obcych. slownik-online.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)]. : egzempcja
  2. Tadeusz Pawluk, Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II. Lud Boży, jego nauczanie i uświęcanie., Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2010, s. 186-186, ISBN 978-83-61864-24-0 (pol.).
  3. Volumina Legum t.2 s.309 uchalone na Sejmie w 1590 Wyjęcie żołnierzów spod prawa, powtórzone wielokrotnie w latach późniejszych, lista : "Inwentarz Voluminow legum przedruk wydania XX. Pijarow. Cz. 1, Do tomów I – VI" s.95n

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Encyklopedia Katolicka, t. IV, Lublin, KUL, 1983, s. 731–732.