Burmistrzowie i prezydenci Gdańska

lista w projekcie Wikimedia

Prezydent miasta Gdańska – jednoosobowy organ wykonawczy Miasta Gdańska, wybierany od 2002 r. w wyborach bezpośrednich. Wykonuje on zadania zarządu powiatu i starosty[a]. Kieruje on pracą Urzędu Miejskiego w Gdańsku i przygotowuje projekty uchwał Rady Miasta[1].

prezydent miasta Gdańska
Ilustracja
herb Gdańska
Stanowisko
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1945

Pierwszy prezydent

Franciszek Kotus-Jankowski

Długość kadencji

5 lat

Obecny prezydent

Aleksandra Dulkiewicz

Siedziba

Urząd Miejski w Gdańsku

Niniejszy artykuł zawiera listę burmistrzów, prezydentów i przewodniczących Rady Miasta Gdańska.

Lata 1342–1794

edytuj

Czasy panowania zakonu krzyżackiego

edytuj

Burmistrzowie Głównego Miasta Gdańska (funkcjonującego od 1342 do 15 maja 1457 r.)[b][2][3][4]

Okres I Rzeczypospolitej

edytuj
 
Johann van der Linde (1608)

Rada Miasta wybierała czterech burmistrzów. Pierwszy nosił tytuł burmistrza prezydującego i skupiał najwyższą władzę. Po upływie roku prezydent zdawał urząd na rzecz drugiego burmistrza, który stawał się prezydentem a sam obejmował urząd czwartego burmistrza. Pierwszemu burmistrzowi podlegały m.in. sprawy zewnętrzne miasta oraz administracyjno-sądowe, drugiemu – cywilno-sądowe, trzeciemu – sprawy wojskowe, a czwartemu – straże miejskie.

Lata 1794–1919

edytuj

25 kwietnia 1794 – 31 sierpnia 1803 – Johann Christian von Lindenowski (prezydent)
1794 – Michael Groddeck (burmistrz policji)
1794 – E.F. von Gralath (burmistrz)
1794-? – Johann Willhelm Weickhmann (burmistrz)
16 kwietnia 1804 – 27 maja 1807 – Christian Ludwig Bax (prezydent)

1807-1808 – Carl Friedrich von Gralath (prezydent Senatu)
1807 – Daniel Andreas Zernecke (wiceprezydent Senatu)
1807 – Carl Renner (wiceprezydent Senatu)
1807 – Joachim Willhelm Weickhmann (wiceprezydent Senatu)
1808 – Jacob Ernst Schumann (wiceprezydent Senatu)
1808-1810 – Gottlieb Hufeland (prezydent Senatu)
1810-1814 – Johann Willhelm Wernsdorff (prezydent Senatu)

Rządy pruskie

edytuj

Władzę wykonawczą miał Zarząd Miasta, którą kierował wybierany przez Radę Miejską i zatwierdzany przez króla nadburmistrz. Burmistrz wchodził w skład Zarządu Miasta i był szefem administracji miasta.

19 lutego 1814 – 28 marca 1850 – Joachim Heinrich Weickhmann (nadburmistrz)
1814-1820 – Johann Willhelm Wernsdorff (burmistrz)
1820-1827 – Carl Gottlieb Döring (burmistrz)
1827-1836 – Georg Alexander Lankau (burmistrz)
1836-1842 – Friedrich Gotthold Siewert (burmistrz)
1842-1846 – Georg Carl Jacobi (burmistrz)
1847-1862 – Samuel Friedrich Schumann (burmistrz)
styczeń 1850 – 29 grudnia 1862 – Karl August Groddeck (nadburmistrz)
1 stycznia 1863 – 30 listopada 1890 – Leopold von Winter (nadburmistrz)
1863-1875 – Johann Heinrich Lintz (burmistrz)
1876-1877 – Carl Mackbach (burmistrz)
1878-1894 – Albrecht Bruno Hageman (burmistrz)
8 stycznia 1891 – 21 stycznia 1896 – Karl Adolf Baumbach (nadburmistrz)
1895-1910 – Otto Trampe (burmistrz)
14 sierpnia 1896 – 30 listopada 1902 – Clemens Gottlieb Delbrück (nadburmistrz)
20 kwietnia 1903 – 8 lutego 1910 – Heinrich Ehlers (nadburmistrz)
12 sierpnia 1910 – 8 października 1918 – Heinrich Scholtz (nadburmistrz)
1910-1921 – Hugo Bail (burmistrz)
19 lutego 1919 – 6 grudnia 1920 – Heinrich Sahm (nadburmistrz)

  • Heinrich Sahm (6 grudnia 1920 – 9 stycznia 1931, prezydent Senatu)
  • Ernst Ziehm (9 stycznia 1931 – 20 czerwca 1933, prezydent Senatu)
  • Hermann Rauschning (20 czerwca 1933 – 24 listopada 1934, prezydent Senatu)
  • Arthur Greiser (29 listopada 1934 – 1 września 1939, prezydent Senatu)

Lata 1939–1945

edytuj
  • Georg Lippke (1 września 1939 – marzec 1945, nadburmistrz)
  • Friedrich Marzian (1 września 1939 – marzec 1945, burmistrz)

Zwierzchnicy władzy wykonawczej Gdańska od 1945

edytuj

Prezydenci miasta Gdańska w latach 1945–1950

edytuj

Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku w latach 1950–1973

edytuj

Zgodnie z ustawą Sejmu nastąpiło połączenie funkcji prezydenta miasta oraz przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej. Stanowisko prezydenta miasta przywrócono w 1973.

Prezydenci miasta Gdańska od 1973[7]

edytuj

Przewodniczący organów stanowiących Gdańska od 1945

edytuj

Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku w latach 1945–1950

edytuj
  • Alfred Kossakowski (10 lipca 1945 – 29 kwietnia 1948)
  • Leon Srebrnik (29 kwietnia 1948 – 6 października 1949)
  • Bolesław Gemza (6 października 1949 – 2 lipca 1950)

Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku w latach 1950–1973

edytuj

Zgodnie z ustawą Sejmu nastąpiło połączenie funkcji prezydenta miasta oraz przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej. Stanowisko prezydenta miasta przywrócono w 1973.

  • Piotr Stolarek (2 czerwca 1950 – 19 lutego 1953)
  • Stanisław Schmidt[5] (19 lutego 1953 – 16 grudnia 1954)
  • Julian Cybulski (16 grudnia 1954 – 12 lutego 1958)
  • Stanisław Schmidt (12 lutego 1958 – 27 lutego 1963)
  • Tadeusz Bejm (27 lutego 1963 – 10 czerwca 1969)
  • Jan Nikołajew[6] (10 czerwca 1969 – 13 grudnia 1973)

Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku w latach 1973–1990

edytuj

Przewodniczący rady miasta Gdańska od 1990[7]

edytuj
  1. Gdańsk jest miastem na prawach powiatu.
  2. Dnia 15 maja 1457 przywilejem króla polskiego Kazimierza IV Jagiellończyka (w czasie wojny trzynastoletniej) zlikwidowano rozbicie aglomeracji gdańskiej, podporządkowując władzom Głównego Miasta także Stare Miasto, Osiek i Młode Miasto. Od tego momentu burmistrzowie Głównego Miasta stali się burmistrzami Gdańska jako całości.

Przypisy

edytuj
  1. Biuletyn Informacji Publicznej – Urząd Miejski w Gdańsku [online], bip.gdansk.pl [dostęp 2019-01-15].
  2. BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH – Encyklopedia Gdańska [online], gedanopedia.pl [dostęp 2019-01-15].
  3. Królewska życzliwość i łaska dla Gdańska. Rocznica wielkiego przywileju [online], pomorskie.eu [dostęp 2019-01-15].
  4. Kazimierz Jagiellończyk w Gdańsku – Wielki Przywilej [online], Kazimierz Jagiellończyk w Gdańsku – Wielki Przywilej – Kazimierz Jagiellończyk w Gdańsku – Wielki Przywilej – Wydarzenia – Wiedza – HISTORIA: POSZUKAJ [dostęp 2019-01-15].
  5. a b Stanisław Schmidt [online], gedanopedia.pl [dostęp 2023-01-25] (pol.).
  6. a b Jan Nikołajew [online], gedanopedia.pl [dostęp 2023-01-18] (pol.).
  7. a b 30 lat samorządu terytorialnego. Zobacz pełną listę radnych, prezydentów i ich zastępców. gdansk.pl, 2020-05-25. [dostęp 2023-07-21].
  8. Paweł Adamowicz nie żyje. Prezydent Gdańska został zaatakowany nożem na imprezie WOŚP. [online], Wirtualna Polska, 14 stycznia 2019 [dostęp 2019-01-14].
  9. Ewa Karendys, Aleksandra Dulkiewicz już oficjalnie pełni obowiązki prezydenta Gdańska [online], 17 stycznia 2019 [dostęp 2019-01-17].
  10. Jarosław Polski [online], gedanopedia.pl [dostęp 2023-01-18] (pol.).
  11. Janusz Lewiński [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2023-01-25] (pol.).
  12. Grabarek Bartoszewicz-Elżbieta [online], gedanopedia.pl [dostęp 2023-01-18] (pol.).