Adoolfi Hitler

Hitler kan dhalate Braunau am Inn Austria-Hangary keessatti yoo ta'u naannoo Linz guddate. Bara 1913 gara Jarmanitti osoo hin deemin dura waggoota kurnan jalqabaa bara 1900moota keessa Vienna keessa jiraate.Waraanni Addunyaa Tokkoffaa keessatti yeroo tajaajila waraana Jarmanii keessatti faayame.Bara 1919tti Paartii Hojjetoota Jarmanii (DAP), kan dursaa tureetti makame kan Paartii Naazii yoo ta’u, bara 1921tti hogganaa Paartii Naazii ta’ee muudame. Bara 1923tti fonqolcha mootummaa Muuniik keessatti fashalaa'een aangoo mootummaa qabachuuf yaaluun hidhaa waggaa shanii itti murtaa'ee, murtii isaa waggaa tokkoo ol xiqqoo dabarseera. Yeroo achi turetti, jildii jalqabaa seenaa jireenyaa fi manifesto siyaasaa isaa Mein Kampf ("Qabsoon koo") jedhu ajaje. Hitler bara 1924tti dafee erga gadhiifamee booda, Waliigaltee Versailles irratti duuluu fi pan-Germanism, antisemitism fi anti-communism kan charismatic oratory fi Nazi propagandan babal'isuun deeggarsa ummataa argate. Yeroo baayyee komunizimii qaama shira Yihudoota idil-addunyaa ta'uu isaa balaaleffata ture. Adoolessa bara 1932tti Paartiin Naazii Reichstag keessatti teessoo baay'ee qaba ture garuu sagalee caalmaa hin arganne. Paartileen siyaasaa kamiyyuu kaadhimamaa Chaansilara ta'uuf deeggaruuf tumsa harka caalu uumuu hin dandeenye. Chaansilara duraanii Franz von Papen fi hoggantoonni konsarvaatiivii biroo Pirezidaantii Paul von Hindenburg amansiisanii Hitler Chaansilara ta'ee akka muudu Guraandhala 30, 1933. Yeroo muraasa booda, Reichstag Seera Dandeessu bara 1933 kan adeemsa Rippabiliika Weimar gara Naazii Jarmanitti jijjiiruu jalqabe, kan tokko -irrummaa paartii ilaalcha abbaa irree fi abbaa irree nafxanyaa irratti hundaa’e. Hindenburg Hagayya 2 bara 1934 yeroo du'u Hitler isa bakka bu'ee yeroo tokkotti mataa mootummaa fi mootummaa aangoo guutuu ta'e. Biyya keessaatti Hitler imaammata sanyummaa hedduu hojiirra oolchuun Yihudoota Jarmanii biyyaa ari’uu ykn ajjeesuu barbaade. Waggoonni ja’an jalqabaa aangoo irra ture kufaatii dinagdee guddaa irraa dinagdeen saffisaan akka dandamatu, daangaawwan Waraana Addunyaa Tokkoffaa booda Jarmanii irratti kaa’aman haquudhaan, akkasumas naannoowwan saba Jarmanii miliyoonaan lakkaa’aman keessa jiraatan akka fudhatu taasiseera, kunis jalqaba irratti deeggarsa ummataa guddaa isaaf kenne. Kaayyoowwan ijoo Hitler keessaa tokko ummata Jarmanii Awurooppaa Bahaa keessa jiruuf Lebensraum (lit. 'bakka jireenyaa') yoo ta'u, imaammanni alaa isaa inni aggaammii, babal'ina qabu Awurooppaa keessatti sababa jalqabaa Waraana Addunyaa Lammaffaa ta'ee fudhatama. Meeshaa waraanaa bal'aa irra deebi'ee hidhachuu kan qajeelche yoo ta'u, Adoolessa 1, 1939 Poolaandi weerare, kunis Biriteen fi Faransaay Jarmanii irratti waraana labsan. Juun 1941tti Hitler Gamtaa Sooviyeet akka weeraramu ajaje. Muddee 1941tti Ameerikaa irratti waraana labse. Dhuma bara 1941tti humnoonni Jarmanii fi humnoonni Siiqqee Awurooppaa harka caalu Awurooppaa fi Kaaba Afrikaa qabatanii turan. Bu’aan kun bara 1941 booda suuta suutaan kan duubatti deebi’e yoo ta’u, bara 1945tti waraanni Michuu waraana Jarmanii injifate. Ebla 29 bara 1945 hiriyyaa isaa yeroo dheeraa Eva Braun jedhamtu Führerbunker Berlin keessatti fuudhe. Hiriyoonni gaa'elaa kun Waraana Diimaa Sooviyeet akka hin qabamneef guyyaa itti aanutti of ajjeesan. Akka fedhii Hitler reeffa isaanii gubate. Barreessaan seenaa fi seenaa jireenyaa Ian Kershaw Hitler "qaama hammeenya siyaasaa ammayyaa" jechuun ibsa.[3] Hoggansa Hitler fi ilaalcha sanyummaa jalatti, mootummaan Naazii duguuggaa sanyii Yihudoota tilmaamaan miliyoona jahaa fi miidhamtoota biroo miliyoonaan lakkaa’aman, kanneen inniifi hordoftoonni isaa Untermenschen (nama jalaa) ykn hawaasummaan hin barbaadamne jedhanii fudhatan irratti itti gaafatamummaa qaba ture. Hitler fi mootummaan Naazii itti yaadanii namoota nagaa fi booji’amtoota waraanaa tilmaamaan miliyoona 19.3 ta’an ajjeesuufis itti gaafatamummaa qaban. Kana malees tarkaanfii waraanaa tiyaatira Awurooppaa keessatti fudhatameen loltoonni fi namoonni nagaa miiliyoona 28.7 du’aniiru. Lakkoofsi namoota nagaa yeroo Waraana Addunyaa Lammaffaatti ajjeefamanii waraana keessatti kan kanaan dura kan hin argamne siʼa taʼu, miidhaan irra gaʼes seenaa keessatti waldhabdee lubbuu namaa galaafate taʼa.

Seenaa

Miniik Adoolf Hitler Afrikaati

---

Adoolfi Hitler gochaa duguuggas sanyii Israa'eloota irratti raawwateef siidan dhaabbatee Hitler yakkamaa tahuu dhaloonni ittiin yaadachaa jira. Jarmanoonni Hitler akka gootatti faarsaa hin jiran. Gochaa duguuggaa sanyii dhala namaa irratti raawwate jechuun seenaa barreessan. Minilik gochaa duguuggaa sanyii Oromoo irratti raawwate siidan isaa akka gootatti dhaabbatee ittiin faarfama. Gochaan duguuggaa sanyii inni Oromoo irratti raawwate akka waan gootummaadhan biyya tana ijaaretti faarfama. Yakki Minilik yakka suukaneessaa haawwan Oromoo irraa # Aanoletti harma irraa cireedha. Yakkamaa akkanaa nama seenaa hojjate jedhanii faarsun Oromoo awwaaluudha. Itoophiyaa ijaarudhaaf Oromoon duguugamuu mannaa maali Itoophiyaan yoo ijaaramuu baattee ilmaan Oromoo nagaan jiraatan? Kuni diinummaa hammaataadha. Hardhallee bineensi kuni sababa Oromoo duguugef ilmaan isaa kan sirna sana deebisuuf hawwaniin nurratti faarfamaa jira. Kuni yakka lammaffaa Oromoo irratti raawwatamaa jiruudha. Minilik siidan isaa haa ka'uu jedhee Oromoon kan falmaa tureef siidan isaa akka gootummaatti ittiin yaadachuuf dhaabbate malee yakka hojjachuu isaa dhaloonni akka irraa ba.