Pichona Orsa
La Pichona Orsa o lo Pichon Carri es una constellacion pro pichona e de luminositat flaca, que ten sa celebritat de sa pus brilhanta estela, l'estela polara, que marca le pòl Nòrd celèst.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]La constellacion de la Pichona Orsa, encara que siá d'origina antica (la dintrèt dins l'Almagesta de Ptolemèu), tenguèt pas a aquela epòca l'interès que presenta uèi perque mercava pas lo pòl Nòrd celèst. Fasiá versemblablament partida a l'origina d'una constellacion dispareguda dempuèi longtemps nomenada l'Ala del Drac, se ditz que foguèt creada per lo filosòf grèc Talès al sègle VI.
La mitologia grèga raconta que la ninfa Callisto foguèt aimada per Zèus. Quand son esposa gelosa Era descobriguèt lor relacion, Zèus transformèt Callisto e son pichon filh, Arcas, en la Granda e la Pichona Orsa. Era, ofensada, demandèt justícia a l'Ocean, e las orsas foguèron alara condemnadas a virar per totjorn a l'entorn del pòl Nòrd, jamai autorizadas a repausar jos la mar.
Lo mot artic vent del grèc arktos, «ors». Un mite, segon que la constellacion seriá pas una orsa mas un can, fa que l'estela Polara es de còps nomenada Kinosure, «coa del can».
Observacion de las estelas
[modificar | Modificar lo còdi]- Localizacion de la Pichona Orsa
La Pichona Orsa se merca generalament per rapòrt a la Granda Orsa. Un metòde fòrça conegut permet de determinar ont es α Ursae Minoris, : en traçant una linha de Merak a Dube (las doas estelas del bòrd exterior de la caçairòla), e en seguent sus cinc còps la distància entre aquelas dos estelas, aprèp que passèt la coa del Drac e i a l'estela Polara, qu'es la sola estela brilhanta d'aquel sector. Arribat sus l'estela Polara per aquel alinhament, la Pichona Orsa es dins l'angle drech vèrs l'esquèrra.
- Forma de la constellacion
La constellacion de la Pichona Orsa es pro paura e pauc luminosa. Se vei inicialament (Mag 2) que sas doas estelas extrèmas, (α Ursae Minoris, l'estela Polara) e Kochab (β UMi). Quand las condicions son un pauc melhoras (Mag 4), se distinguís la cadena ligant las doas : α UMi, δ UMi, ε UMi, ζ UMi et Kochab (β UMi).
Las estelas qu'entornan Kochab a pus granda distància forman la constellacion del Drac.
Estelas principalas
[modificar | Modificar lo còdi]α Ursae Minoris (l'Estelar Polara)
[modificar | Modificar lo còdi]Autras estelas
[modificar | Modificar lo còdi]Las doas autras estelas notablas de la constellacion, Kochab (β UMi) e Pherkad (γ UMi) se situan respectivament a 130 e 500 annadas lutz. La primièra es de magnitud aparenta 2,07 e brilha coma 190 solelhs (magnitud absoluda : -0,87), la segonda es de magnitud aparenta 3,00 e de magnitud absoluda -2,84 (mila solelhs).
Las sèt estelas principalas de la Pichona Orsa (l'estela Polara, Kochab, Pherkad, Alifa Al Farkadain (ζ UMi), Anwar Al Farkadain (η UMi), Yildun (δ UMi) et ε UMi) forman un estelum comparable a aquel de la Granda Orsa, en forma de carri o de caçairòla. Contrariament a aquel de la Granda Orsa, es pas fòrça luminós, levat la tramontana.
HD 150706 possedís una planeta d'una massa aproximativament egala a la de Jupitèr, orbitant en mejana a 0,82 ua de distància en 264 jorns.
| Estela | Magnitud aparenta | Magnitud absoluda | Distància (annada lutz) |
Tipe espectral |
|---|---|---|---|---|
| Eestela polara (α UMi) | 1,97 | -3,64 | 431 | F7:Ib-IIv SB |
| Kochab (β UMi) | 2,07 | -0,87 | 126 | K4IIIvar |
| Pherkad (γ UMi) | 3,00 | -2,84 | 480 | A2II-III |
| Urodelus (ε UMi) | 4,21 | -0,92 | 347 | G5IIIvar |
| 5 UMi | 4,25 | -0,87 | 345 | K4III |
| Alifa Al Farkadain (ζ UMi) | 4,29 | -1,02 | 376 | A3Vn |
| Yildun (δ UMi) | 4,35 | 0,61 | 183 | A1Vn |
| RR UMi | 4,63 | -0,80 | 398 | M5III |
| 4 UMi | 4,80 | -1,13 | 500 | K3III |
| Anwar Al Farkadain (η UMi) | 4,95 | 2,58 | 97 | F5V |
| θ UMi | 5,00 | -2,03 | 832 | K5III |
| Pherkad Minor (11 UMi) | 5,02 | -0,37 | 390 | K4III |
| HR 5691 | 5,15 | 3,13 | 83 | F9IV |
| HR 5334 | 5,18 | -0,50 | 446 | M2III |
| 19 UMi | 5,48 | -1,07 | 666 | B8V |
| HR 5139 | 5,50 | 0,05 | 401 | K2III |
N.B. : Las valors numericas venon de las donadas mesuradas pel satellit Hipparcos [1]
Objèctes celèstes
[modificar | Modificar lo còdi]La constellacion de la Pichona Orsa conten mantuna galaxia : NGC 3172, NGC 5034, NGC 5144, NGC 5939, NGC 6071, NGC 6324 et NGC 6331.
La galaxia espirala raiada NGC 6217 (16 h 32 min 29 s d'ascension drecha, 78° 11' 48" de declinason) es pus brilhanta, encara que siá pro pauc luminosa (magnitud 12,10). Apareis a nosautres clinada de tres quarts.
| Las 88 constellacions modèrnas |
| Agla • Altar • Andromèda • Aqüari • Aret • Ausèl de paradís • Balança • Balena • Boièr • Bossòla • Burin • Cabeladura de Berenitz • Cameleon • Càncer • Cans de caça • Capricòrne • Carena • Cassiopèa • Cefèa • Centaure • Cigne • Cochièr • Colomba • Compàs • Copa • Còrb • Corona australa • Corona boreala • Crotz del Sud • Dalfin • Daurada • Drac • Ercules • Eridan • Escorpion • Escultor • Escut de Sobieski • Fènix • Flècha • Forn • Geminis • Girafa • Grand Can • Granda Orsa • Grua • Idra • Idra mascle • Indian • Lausèrt • Lèbre • Leon • Linx • Lira • Lop • Maquina pneumatica • Microscòpi • Mosca • Octant • Ophiuchus • Orion • Pavon • Pegàs • Peis austral • Peis volant • Peisses • Persèu • Pichon Can • Pichon Caval • Pichon Leon • Pichon Rainal • Pichona Orsa • Pintre • Popa • Règla • Relòtge • Reticul • Sagitari • Sèrp • Sextant • Taula • Taure • Telescòpi • Tocan • Triangle • Triangle austral • Unicòrn • Velas • Verge |