La Maquina del temps

The%20Time%20Machine%20%28H.%20G.%20Wells%2C%20William%20Heinemann%2C%201895%29%20title%20page.jpg
Autor	H. G. Wells
Genre	roman de Sciéncia-ficcion
Version originala
Títol	The Time Machine: An Invention
Lenga	anglés britanic
Editor	Heinemann
Parucion	Londres (1895)
Parucion	cap

La Maquina del temps (títol original: The Time Machine: An Invention) es un roman de sciéncia-ficcion, escrich en 1895 per H. G. Wells (Reialme-Unit). Es considerat coma un classic del genre sul viatage dins le temps.

L'istòria

Londres, al tèrme del sègle XX. Dins l'ostal d’un sabent, un grop d’amics escocha çò que pretend èsser lo primièr viatjaire del temps contar sas aventuras.

Lo viatjaire del temps comença son recit en descrivent lo mond de l’an 802 701. La Tèrra es abitada pels Eloïses, descendents dels òmes. Androgins, simplets e doces, passant lor temps a jogar coma d'enfants e a manjar de fruchs dins lo grand jardin que venguèt la Tèrra. A la superfícia d'aquesta, demora pas pus d'èrba marrida, nimai autra espècia animala. Lo mond sembla èsser vengut un paradís. Mas l’explorator del temps tarda pas descobrir qu'aquesta aprenta armonia amaga un terrible secret.

De poses menent a de sistèmas d’abitacions sosterranhas son espandidas un pauc pertot, e un bruch de maquina ne sortís. Es sota tèrra que vei una autra espècia venent tanben dels òmes, los Morlòcs, mena de monin blancs amb d'uèis roges suportant pas mai la lutz per abitud de viure dins l’escuritat. La nuèch, tornan a la superfícia pujant pels poses, per capturar d'Eloïses sue se'n noirissan, venguts atal lo bestal sens o saber. L’explorator, que la maquina del temps desapareguèt, deu davalar sota tèrra per afrontar los Morlòcs, se vòl poder tornar a çò d'el. Mentretant, se liguèt amb una Eloía, Weena.

Las estapas de son elaboracion

Aqueste roman es lo primièr de H. G. Wells. Lo primièr esbòç foguèt realizat en 1888, e la darrièra version foguèt acabada en 1924. Es perque La Maquina del temps a la particularitat d’aver conegut mai d'una variantas, publicadas o non. Quand comença l’escritura d'aqueste raconte, Wells a sonque 21 ans d'edat. Aqueste tèxte es escrich pendent la prima de 1888, alara qu'es en convalescéncia a çò d'un amic. Es publicat dins una revista mensuala de son universitat (la Normal School of Science de South Kensington). Lo quita Wells es un dels fondators e lo redactor en cap d'aquesta revista titulada lo Science Schools Journal. Son tèxte a alara per títol The Chronic Argonauts. Mas l’argument es encara plan alunhat d'aqueste de La Maquina del temps.

Wells escriguèt aqueste primièr raconte a la prima de 1888 mas l’idèa del viatage dins lo temps benlèu lo venguèt lo 14 de genièr de 1887, après aver assistit a l’expausat d’un estudiant, E. A. Hamilton-Gordon, consacrat a la quatrena dimension, expausat que foguèt publicat en seguida dins las paginas del Science Schools Journal, publicacion que Wells èra lo redactor en cap. The Chronic Argonauts foguèt publicat en abril, mai e junh ongan, mas la publicacion s'acabèt, aqueste tèxte demorèt inacabat. Uèi, demora pas cap d'exemplar d'aqueste esbòç de roman, Wells avent crompat totes los exemplars disponibles per los destruire e far desaperéisser tota traça de sas maladreças de jovença. Wells auriá escrich doas versions ulterioras d'aqueste raconte que ne demora pas cap de traça, sonque de testimoniatges qu'afirman que la segonda version semblariá pas cap a La Maquina del temps, mas que la tresena auriá de traches comuns. Los dos sols elements que demoraràn dins La Maquina del temps, son d’un costat l’idèa del Temps coma quatrena dimension; e d'un autre la quita maquina, que se nomena dins primièra version le Chronic Argo.

Lo tèxte semblarà vertadièrament a La Maquina del temps sonqu’al primièr trimèstre 1894 amb la publicacion dins la revista National Observer d’una novèla version de son raconte titulat The Time-Traveller’s Story. Dins aquesta « l’explorator del temps » (nomenat dins aqueste tèxte lo « Philosophical Inventor ») fa a sos amics un expausat sul « Temps coma quatrena dimension », puèi apren l’existéncia d’una maquina del temps qu’aviá condcebut. La setmana seguenta, conta sas aventuras en l’annada 802 701 ont encontrèt de descendents degenerats d'òmes (que'n pòtan pas lo nom), e tanben una segonda raça, los Morlòcs. Acaba per se'n tornar a çò salv, e discuta de la fin de la planèta amb sos amics. aquesta varianta es la primièra de presentar de vertadièras similituds amb lo tèxte que coneissèm.

Pasmens, la version definitiva aparéis dins una autra revista, The New Review, ont es publicada de genièr a mai  de 1895. Es aquesta version, leugièrament modificada, que, la primièra, pareis en libre en junh de 1895 en Angletèrra. Aqueste tèxte es fòrça retocat e enriquit. Aqueste còp, lo títol de l’òbra es The Time Machine : An Invention.

Adaptacions

Al cinèma

• 1960: The time machine film de George Pal
• 2002: The time machine film de Simon Wells

La mai celèbra adaptacion cinematografica del roman de Wells es lo film realizat en 1960 per George Pal. En 2002, lo realizator Simon Wells, qu'es lo rèire fellen de H. G. Wells, adaptarà tanben lo roman al cinèma.

Un scientific vivent a l’epòca victoriana fabrica una maquina a viatjar dins lo temps e viatge luènh dins lo futur. S’apercep alara que la raça umana es divisada en doas espècias, una vivent a la superfècia, e l’autra sota tèrra. Quand sa maquina es panada pel pòble sosterren canibal, deu riscr sa vida per tornar dins son epòca.

En videojòc

Del roman de Wells se faguèt una adaptatcon plan liura en jòc d'aventura, en 2000. Lo personatge principal del jòc es un inventor nomenat Wales, que, a l'eissida de son primièr viatge temporal, es pres entre l'an 800 000 ApC, a una epòca ont lo mond patís de perturbacions temporalas, e, privat de sa maquina, deu trobar un mejan de tornar a son epòca d'origina.

Edicions criticas

• (en) H. G. Wells, Harry M. Geduld (éd.), The Definitive Time Machine : A Critical Edition of H.G.Wells' Scientific Romance with Introduction and Notes, Indiana University Press, coll. « A Midland Book », 1987, 230 p., présentation en ligne.
• (en) H. G. Wells, Nicholas Ruddick (éd.), The Time Machine: An Invention, Orchard Park (New York), Broadview, 2001, 294 p., présentation en ligne.
• (en) H. G. Wells, Patrick Parrinder et Steven McLean (éd.), introduction de Marina Warner, The Time Machine, Penguin Books, coll. « Penguin Classics », 2005, 144 p., ISBN: 978-0-141-43997-6, présentation en ligne.
• (en) H. G. Wells, Leon E. Stover (éd.), The Time Machine : An Invention: A Critical Text of the 1895 London First Edition, with an Introduction and Appendices, McFarland & Company, 2012, 258 p., présentation en ligne, présentation en ligne.

Vejatz tanben

Bibliografia

• (en) Bernard Bergonzi, , University of Toronto Press, 1961, X-226 p. (présentation en ligne [archive]), chap. 2 (« From The Chronic Argonauts to The Time Machine »), p. 23-61.
• (en) Jonathan Bignell, « Another Time, Another Space : Modernity, Subjectivity, and The Time Machine », dans Deborah Cartmell, I.Q. Hunter, Heidi Kaye et Imelda Whelehan (dir.), Alien Identities : Exploring Differences in Film and Fiction, Pluto Press, 1999, 208 p., p. 87-103.
• (en) Robert Crossley, « Taking It as a Story : The Beautiful Lie of The Time Machine », dans George Slusser, Patrick Parrinder et Danièle Chatelain (dir.), H. G. Wells' Perennial Time Machine, Athens, University of Georgia Press, 2001, p. 12-26.
• (en) Alex Eisenstein, «  », Science Fiction Studies, Greencastle (Indiana), SF-TH Inc, vol. 3, n^o 2,‎ juillet 1976, p. 161-165 (JSTOR 4239020).
• (en) John R. Hammond, , Westport (Connecticut) / Londres, Praeger, 2004, XII-151 p. (ISBN 0-313-33007-7, présentation en ligne [archive]).
• (en) Mark R. Hillegas, , New York, University of Toronto Press, 1967, XII-200 p.
• (en) Frank McConnell, , New York / Oxford, Oxford University Press, coll. « Science-fiction Writers Series », 1981, IX-235 p. (ISBN 0-19-502811-2, présentation en ligne [archive]).
• (en) Steven McLean, , Basingstoke, Palgrave Macmillan, 2009, 242 p. (ISBN 978-0-23-053562-6, présentation en ligne [archive]), [présentation en ligne [archive]].
• (en) John S. Partington, «  », Utopian Studies, vol. 13, n^o 1,‎ 2002, p. 57-68
• (en) Richard Pearson, «  », The Yearbook of English Studies, Modern Humanities Research Association, vol. 37, n^o 1 « From Decadent to Modernist : And Other Essays »,‎ 2007, p. 58-74 (JSTOR 20479278).
• (en) Robert M. Philmus, , Liverpool University Press, coll. « Liverpool Science Fiction Texts and Studies » (n^o 32), 2005, 416 p. (ISBN 978-0-85-323899-7, présentation en ligne [archive]), chap. 3 (« Re-visions of The Time Machine »), p. 49-65.
• (en) Robert M. Philmus, «  », PMLA, Modern Language Association, vol. 84, n^o 3,‎ mai 1969, p. 530-535 (JSTOR 1261141).
• (en) John S. Prince, «  », Science Fiction Studies, Greencastle (Indiana), SF-TH Inc, vol. 27, n^o 3,‎ 2000, p. 543-546 (JSTOR 4240941).
• (en) Lyman Tower Sargent, « The Time Machine in the Development of Wells's Social and Political Thought », Wellsian, 19, hiver 1996, p. 3-11.
• (en) Frank Scafella, «  » [« Le Sphynx blanc et la Machine à remonter le temps »], Science Fiction Studies, Greencastle (Indiana), SF-TH Inc, vol. 8, n^o 3,‎ novembre 1981, p. 255-265 (JSTOR 4239434).
• (en) George Slusser (dir.), Patrick Parrinder (dir.) et Danièle Chatelain (dir.), , Athens (Géorgie), University of Georgia Press, 2001, XVI-216 p. (ISBN 0-8203-2290-3, présentation en ligne [archive]).
• (en) Richard Tuerk, «  », Extrapolation, University of Texas at Brownsville, vol. 46, n^o 4,‎ 2005, p. 517–526 (ISSN 0014-5483 et 2047-7708, DOI 10.3828/extr.2005.46.4.9).
• (en) Martin T. Willis, «  », Science Fiction Studies, Greencastle (Indiana), SF-TH Inc, vol. 26, n^o 2 « A History of Science Fiction Criticism »,‎ juillet 1999, p. 284-294 (JSTOR 4240787).
• (en) Tim Youngs, , Liverpool University Press, coll. « Liverpool Science Fiction Texts and Studies » (n^o 63), 2013, X-225 p. (ISBN 978-1-84-631958-7 et 1846319587, présentation en ligne [archive], lire en ligne [archive]), chap. 3 (« Morlocks, Martians, and Beast-People »), p. 107-139.