Ibèrs

Relèu d'un guerrier ibèr (sègles III-II avans l'èra crestiana).

Leis ibèrs son l'ensems de pòbles que lei fònts classicas grègas (Tales de Milet, Ruf Fèst Avièn, Erodòt, Estrabon...) identifican lòng de la còsta orientala de la Peninsula Iberica aumens tre lo sègle VI avans l'èra crestiana que forman benlèu un grop de pobles preceltics e non pas una familha de pobles ; de fach, es dificil d'establir sa parentat.

Puei que lei fònts classicas coïncidisson pas sempre dins lei termieras geograficas precisas ni dins l'enumeracion de pòbles concrets, sembla que la lenga èra lo critèri fondamentau que leis identificava coma d'ibèrs. Dins lei pobles ibèrs i a lei cinesians, lei turdetans, lei mastinis, lei iberoligurs; mai tard, après lei migracions dei pobles cèltas, se trobarà tanben lei celtibèrs. Leis inscripcions en lenga iberica apareisson dins lo territòri que lei fònts classicas assignan ais ibèrs: la zona costiera dau sud de Lengadòc-Rosselhon fins a Alacant, qu'arriba fins a l'interior per la vau d'Èbre, per la vau de Segura e per la vau auta de Guadalquivir.

Lo concèpte de cultura iberica es pas un patron que se repetís de manièra escleda per cadun dei pòbles identificats coma d'ibèrs, mai per l'ensems dei culturas individualas que sovent presentan de caracteristicas similaras. Antau, cau destacar l'emplec de dos sistèmas d'escritura diferents, au nòrd e au sud, l'emplec exaustiu de l'escritura au nòrd, l'abséncia d'escultura au nòrd que contrasta amb lei manifestacions brilhantas au sud, l'emplec de falcatas au sud e d'espasas celticas dau tipe de la cultura de La Tène au nòrd, de grands cavòts e monuments funeraris au sud, en contrast amb de pichons tumuls e estelas inscrichas au nòrd, de decoracion ceramica geometrica au nòrd e figurada au sud...

Los ibèrs son ancessors de gascons, bascos e catalans.