Skrueaks
| Skrueaks | |||
| Systematikk | |||
| Rike: | Planteriket | ||
| Klasse: | Einfrøblada | ||
| Orden: | Aspargesordenen | ||
| Familie: | Orkidéfamilien | ||
| Slekt: | Spiranthes | ||
| Art: | S. spiralis | ||
| Vitskapleg namn | |||
| Spiranthes spiralis
(Linné) Chevall.
| |||
| Økologi | |||
| Habitat: | kalkrik eng og open skog | ||
| Utbreiing: | Europa, vestlege Asia, nordlege Afrika | ||
Skrueaks (Spiranthes spiralis) er ei plante i skrueaksslekta Spiranthes i orkidéfamilien (marihandfamilien) Orchidaceae.[1][2] Arten veks ikkje i Noreg. Skrueaks skil seg frå dei fleste andre orkidear i tempererte strøk ved at han blømer om hausten.
Utbreiing
[endre | endre wikiteksten]Skrueaks finst i store delar av Europa utanom den nordlege delen.[3]
I Sverige (svensk namn skruvax) finst han på ein lokalitet på Öland, der han er innplanta. Han er derfor klassifisert som framandart i kategorien "Ingen kjend risiko" (NK).[4]
I Danmark (dansk namn skrueaks) vart arten sist sett på Bornholm i 1981 og er rekna som regionalt utdøydd (RE).[5]
Skrueaks (engelsk namn autumn lady's-tresses) har ein god del veksestader i dei sørlege delane av Dei britiske øyane. Arten er rekna som nær truga både i Storbritannia og Irland.[6][7] Lokalt er han nær truga (NT) i England,[8] men blir rekna som livskraftig (LC) i Wales.[9]
I Benelux veks arten (nederlandsk namn herfstschroeforchis, fransk namn spiranthe d'automne) i Nederland i sanddyner på kysten i sør og i Limburg. Han er sjeldan, men bestanden har teke seg noko opp dei siste åra. I Belgia finst han ikkje lenger i Flandern, medan han har ein kjend veksestad i Vallonia.[10][11][12] I den nederlandske raudlista er arten rekna som kritisk truga (CR, ernstig bedreigd).[13] I Belgia er han rekna som regionalt utdøydd (RE, regionaal uitgestorven) i Flandern og kritisk truga (CR, menacé d'extinction) i Vallonia.[14][15] Arten finst ikkje i Luxembourg.
Referansar
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «Artsdatabanken: Artsopplysningar skrueaks». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «Artsdatabanken: Namnetre skrueaks». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «PoWO: Spiranthes spiralis». Plants of the World Online. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «Artfakta naturvård: Spiranthes spiralis skruvax». Artdatabanken. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «Naturbasen: Skrueaks Spiranthes spiralis». Naturbasen. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «GB Red List for vascular plants (revised Feb 2021)». Botanical Society of Britain & Ireland. 2021. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «Ireland Red List No. 10: Vascular Plants» (PDF). National Parks & Wildlife Service. 2016. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «A Vascular Plant Red List for England» (PDF). Botanical Society of Britain & Ireland. 2014. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «A Vascular Plant Red Data List for Wales / Rhestr o Blanhigion Fasgwlaidd Data Coch ar gyfer Cymru». Plantlife Wales. 2008. Henta 9. mars 2022.
- ↑ C.A.J. Kreutz mfl. (2016). «Schroeforchis (Spiranthes Rich.) in Nederland». Gorteria Dutch Botanical Archives 38 (3/4/5): 86-157. ISSN 0017-2294.
- ↑ «Verspreidingsatlas Vaatplanten: Spiranthes spiralis». FLORON. Henta 23. januar 2024.
- ↑ «Verspreidingskaart: Herfstschroeforchis – Spiranthes spiralis». Waarnemingen.be. Henta 23. januar 2024.
- ↑ «Rode Lijst Vaatplanten 2012» (PDF). FLORON. Henta 15. januar 2024.
- ↑ «Rode Lijsten». Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Henta 15. januar 2024.
- ↑ «Liste des espèces wallonnes». Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Henta 15. januar 2024.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- (no) skrueaks hos Artsdatabanken
- (en) skrueaks i Encyclopedia of Life
- (en) skrueaks i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) skrueaks hos Dyntaxa
- (en) skrueaks hos NCBI
- (en) skrueaks hos The International Plant Names Index
- (en) skrueaks hos Tropicos
- (en) Kategori:Spiranthes spiralis – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Spiranthes spiralis – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Spiranthes spiralis – detaljert informasjon på Wikispecies
